9. kimyəvi elementlərin dövri sistemində 2-ci periodun 6a grupunda yerləşən çox qüvvətli qeyri-metal. sıra nömrəsi 8, ən çox yayılmış izotopunun kütləsi 16 atom kütlə vahidinə bərabərdir. oksigen bütün dövri sistemdə flüordan sonra ən qüvvətli qeyri-metaldır. ona görə flüordan və təbii ki, nəcib qazlardan başqa bütün elementlərdən elektron qopara bilir, yəni oksidləşdirir, yandırır. flüor haqda ayrıca entry girəcəm birazdan. oksigen qüvvəcə ikinci olsa da, flüordan daha məşhurdur, çünki təbiətdə çox yayılıb. dövri sistemdə 3 ən güclü qeyri-metal var ki, bunların hidrogenlə molekulları arasında hidrogen rabitəsi deyilən, bir rabitə yaranır. oksigen də bu 3 elementdən biridir. oksigenin hidrogen ilə molekulu, yəni su, məhz yuxarıda bəhs etdiyim hidrogen rabitəsinin köməyi ilə 100 dərəcə selsi-yə qədər maye halında qala bilir. müqayisə üçün deyim ki, dövri sistemdə oksigenin altında yerləşib, onunla bənzər kimyəvi özəlliklərə sahib olan kükürdün hidrogen ilə birləşməsi h2s, eynilə su molekuluna bənzəsə də, artıq mənfi 60 dərəcədə qaynayır. indi təsəvvür edə bilərsiniz oksigen niyə bu qədər önəmlidir. məhs oksigenin bu qədər güclü olması, suyun gec qaynamasına və həyat üçün əlverişli olmasına səbəbdir. maddələrin oksigenlə oksidləşməsi, enerji ayrılması ilə həyata keçir və buna yanma deyilir. elə gündəlik təcrübələrinizdən də bilirsiniz ki, yana bilən maddələrin sayı, yana bilməyənlərdən çoxdur. bu da oksigenin gücünü bir daha sübut edir. tanıdığınız yana bilməyən maddələr də zatən artıq yanmış, oksidləşmiş vəziyyətdədilər. məsələn su, hidrogenin oksigendə yanmasından əmələ gəlir. yanma reaksiyası həyatın təməl daşlarından biridir, belə ki, tənəffüs reaksiyası, hansı ki, elə yanmadan başqa bir şey deyildir, sizin bir nömrəli enerji mənbəyinizdir. bundan başqa oksigenin qabağına çıxan hər zibillə reaksiyaya girməsi bəzən ciddi problemlər yaradır. belə ki, təbiətdə çıxarılan metalların əksəriyyəti oksidləşmiş şəkildə tapılır və təmizlənməlidirlər, reduksiya edilməlidirlər. bundan başqa metallar açıq havada belə oksidləşərək, paslanırlar. oksigenə saf halda təbiətdə o2 və ya o3 molekulları şəklində rast gəlmək olur.