1. işgəncədir. gözü açıq ya gözü yumulu fərq etməz, təsəvvür edin. son 5-10 il ərzində olan statistikaya nəzər salaq. autizm sindromlu, daun sindromlu, əqli geriliyi , davranış pozulmaları olan uşaqların sayı get gedə daha da çoxalır. nitq pozulmaları haqqında ümumiyyətlə susuram. səbəblərinə daha geniş izahat vermək istəyərdim də, yeri deyil. qısa olaraq, ekologiya, həyat şəraiti, stress və s . bir uşaq serebral iflici (usi)-dən əziyyət çəkən uşaq valideynisiniz. reabilitasiya prosesinə(əməliyyat və medikamentoz müdaxilələri çıxıram) nə daxildir- fizioterapiya, psixoloq, psixo-pedaqoq, loqoped. hər bir mütəxəsissin 45(!) dəqiqəsi 20-50 manat arası dəyişir. yaxşı nəticə üçün hər birinə ən az 2-3 dəfə getmək lazımdır. hesablamaq belə istəmirəm. dayaq hərəkət aparatında pozulma olduğu üçün, bu uşaqların tualet ehtiyacı pampers-siz qarşılamaq qeyri-mümkündür. daha yüngül formaları var ki, gəzə(tam yox) və otura bilirlər. bu uşağı mütəxəsisslərin yanına aparmaq üçün , taksi xidməti də əlavə. bəli deyəcəksiniz ki, avtobusla getsin. nah gedər! bizim dəngüş dayı və xalalar qucağınızda ağlayan və ya arabasında onlar üçün "qeyri-təbii" aparan uşağı gördükdə ilk öncə o deşici baxışları ilə, düz gözünüzün içinə baxıb, aaaa xəstədi sualını verməslər - bağırları partlayar. yuxarıda saydığım , o maddi əziyyətləri keçin, bax bu sualın qarşısında çökür valideyn! ölür! bilmirəm autizm sindromlu uşaq görmüsünüz ya yox, steriotip hərəkətləri çox olur, autoaqresiyya, qışqırıq - xas olan cəhətlərdir. təbii hamısına yox, qruplaşdırma düzgün deyil. eyni baxışları o zaman da görə bilərsiniz. məhz cəmiyyət arasında belə münasibət olduğu üçün , nə qədər uşaqlarından utanan valideynlər, reabilitasiyadan kənar qalan körpələr var! anlayıram, ssri dövründə, imkanları məhdud şəxslər, xüsusi internatlarda, və ya müəssisələrdə saxlanılırdı.onların adaptasiyasından söhbət belə gedə bilməzdi. axı indi o əsr deyil. inklüziv təhsil deyilən anlayış var. adicə avtobusda, ağlayan uşaq görəndə, tərs tərs ananın üzünə baxıb, əlacımız olsa boğarıq tripləri atmayın. bilirəm, yaxşı bilirəm ki, valideynlərimiz də ideal deyil. bəzilərində elə hava var ki, elə bil bu doğub mən buna borcluyam. anlayın, anlayın bədbəxtdir bizim qadınlar. onun dərdi təkcə qucağındakı körpə deyil, onun dərdi qaynanadır, qaynatadır,əridir, körpəsidir. bu göt insanlardır onun belində. birdə körpə imkanları məhdudursa vay onda onun halına. bilirsiniz nə qədər oğraşlar var, uşaq imkanları məhduddur deyə, arvadını uşağını atıb gedən, bunda qadını günahlandıran. haradan başladım, harada bitirim bilmirəm. sonda dövlətin maddi dəstəyini də vurğulamaq istəyirəm- soxalar belə dəstəyə! pampersini belə görmür.