8. üçüncü dünya ölkələrində uşaqların xəyalı.həm yaxşı maaş,həm prestijli iş yeri,status cəlb edir uşaqları.bəs niyə ən çox belə ölkələrdə uşaqların arzusu bu olur?çünki üçüncü dünya ölkələri səfalət,haqsızlıq,qanunsuzluq içindədir.hamsı gələcəkdə yaxşı iş və təminatlı həyat istəyir.məhz bu səbəblə yayılıb bu son illərin nasa sevgisi.arada oxuyuruq belə şeylər.ən gülməlisini bugün oxuduq.qaqaşın biri nasaya dəvət olunduğunu iddia edir,azərbaycan xəbər saytları bunu ölkəyə yayır,qaqaşdan müsahibə alınır,hətta amerika səfirliyinin rəsmi səhifəsi bu məlumata inanıb ciddi-ciddi paylaşır.xəbər saytlarını bilirsiz nə vəziyyətdədir.ans kimi guya azərbaycanın ən əhəmiyyətli kanallarından biri belə nasa haqqında öz səhifələrində heç bir əsas olmadan xəbərlər paylaşır,məsəlçün aylar əvvəl anspress.com saytı nasanın cəhənnəmin günəşdə olduğunu kəşf etdiyini ancaq açıqlamadığını iddia eləmişdi.belə gülünc,əsassız xəbərlər jurnalistika,araşdırma mədəniyyəti olmayan kanallar,internet səhifələri və başqa media qurumları vasitəsilə sürətlə yayılır,bu sahədə ixtisaslı olmayan adi insanlar inanır,onlar özləri sonra bu xəbəri başqalarına yayır və cəhalət sürətlə artır.

indi keçək qaqaşın iddiasına.adını bugün eşitmişəm.girdim bir müsahibəni oxuyum görək nə deyir.məllim əvvəla nasa da internship üçün universitet tələbəsi olmalısan,hüquq fakultəsində ya da beynəlxalq əlaqələrdə oxuyub nasa da internship keçə bilmərsən.birincisi elm texnologiya,riyaziyyat,mühəndislik kimi sahələrdə oxumalısan.mütləq.çünki adamlar sənin arxa planını bilməlidir.görək hansı kursları almısan,nə bacarığın,biliyin var.gpa(ortalaman) azı 3.0 olmalıdır və qaqaş heç dərslərə getmədiyini deyir.universitetdə tam ayrı fakultədə oxuyur,dərslərə getmir. (ki burdan artıq internship keçməyin ilk iki şərti pozulmuş olur) ingilis dilinin səviyyəsi yüksək olmalıdır və bunu nümayiş etdirməlisən normal olaraq.qaqaşın dil səviyyəsini bilmirəm.bu qalsın ayrı bir yerdə.və ən əhəmiyyətlisi turxan qarışqa adlı şəxs dediyi kimi nasa nın öz yayımladığı səhifədə ölkənin adı siyahıda olmalıdır,azərbaycan üçün belə bir imkan yoxdur.bəs onda sual olunur.məllim sən necə nasaya müraciət etmisən?bu beynəlxalq internship proqramı üçündür.başqa master proqramları filan var ki bunları seçilmək üçün kriteriyalar çox mürəkkəbdir.yəni uzun sözün qısası qaqaşın nasa ya dəvət olunması şəxsən mənə şübhəli gəlir-çünki qaqaşın bu kriteriyaların üstündə olmadığını fikirləşirəm.

keçək məllimin məşhur proyektinə.adı:mələk beyin.ən adi google science fair də belə proyektlər məqalə,təqdimat və s.kimi yayımlanır,hər kəs baxır,münasibət bildirir.illər əvvəl 16 yaşlı bir türkiyəli qızın proyekti dünyada geniş müzakirə edilmişdi,qalib olmuşdu və qız science fair qalibi olaraq obama ilə görüşmüşdü,gələcəkdə prestijli universitetlərə qəbul olacağa dəqiqdi,üstəlik təqaüd ilə birlikdə.çünki ortada bir proyekt var,bu işin mütəxəssisləri proyekti izləyiblər,müzakirə ediblər.ancaq kənanın danışdığı məşhur proyektdən internetdə bir şey tapa bilmədim.nə məqalə,nə təqdimat.əsər filan deyir halbuki nəinki əsər hələ öz araşdırmasına aid bəsit bircə məqalə belə yayımlamayıb.açığı heç dil biliyi olduğuna belə şübhə edirəm nəinki məqalə yazmaq.

jet propulsion lab-məsələsinə toxunum.məlum caltech pasadenada yerləşir.yeri gəlmişkən biraz maraqlandım.bunların nustar satellite adlı bir proyektləri var.qara dəlikləri və s.incələyir.sonra james webb teleskopları var,bir sözlə caltech ilə birlikdə həm fizika üçün həm də gələcək elmi inkişaf üçün çox ciddi işlər görürlər.təqdimat verdim keçim əsas məsələyə.

kənan bu jet propulsion lab-a müraciət edə bilərmi internship üçün?

bir neçə internship proqramı var.məsəlçün year round internship proqramı.şərtlərə nəzər salmaq kifayətdir:internship ancaq amerika vətəndaşı leqal parmanent res. insanlar üçündür.görürsüz?kənanın müraciət etmə imkanı yoxdur.həm də proqramın şərtləri yenə kənanın profili ilə uyuşmur.

başqa bir internship proqramı:yenə ancaq amerika vətəndaşlarına açıqdır,üstəlik kənan internshipin bir ay olduğunu iddia edir,bu proqram isə 10 həftədir.bunuda keçirik.

summer internship:adından göründüyü kimi ancaq yay aylarında müraciət etmək olar və kənan noyabrda gedəcəyini iddia edir.mümkünsüzdür.

jpl visiting student res. program:kənan bu poqrama müraciət edə bilər çünki ciddi bütün başqa dünya ölkələrinin vətəndaşları olan tələbələr üçün açıqdır proqram.azərbaycanlılar ya da başqa hər hansı ölkə vətəndaşları müraciət edə bilərlər.yeri gəlmişkən bu proqramın kordinatoru arpine margaryan-dır.proqram leksiyalardan,turlardan və s.ibarətdir.bu proqram üçün gərək üçüncü tərəflərdən(dövlət,universitet və s.) dəstək alasan,nasa təqaüd vermir,aylıq 2400$-maddi imkanının olduğunu təsdiqləməlisən.dəyərləndirmə jpl educ. office tərəfindən aparılır.və dəyərləndirmə araşdırma proyektin,namizəd ilə görüş,akademik bacarıqların və s.əsasında aparılır.yəni jpl education office əməkdaşları,dəyərləndirməni aparan adamlar kənan ilə görüşməlidir.bütün bunlar üçün verilmiş emailə müraciət etməlisən.ehtiyacın olan şeylər isə tövsiyyə məktubu,transkript,maddi durumu göstərən sənədlər və s.-lərdir.bu proqrama seçilib-seçilmədiyini bilmirəm ancaq proqram kordinatoruna mail yazaraq soruşmaq olar. email:[email protected]

qalan başqa proqramlar ya phd səviyyədə tələbələr üçündür,ya da məktəb səviyyəsində.yəni kənanın internship dediyi ancaq yuxarıda sonuncu yazdığım proqram ola bilər.

hə,əlbəttə ki kənan əslində ora sadəcə workshop üçün gedib məlumatsız azərbaycanlılara $nasa-da işləməyə gedirəm$ deyə soxuş gələ bilər, orasını bilmərəm.

ya da kənan belə insanlara soxuş gələ bilər.gedər jpl (jet propulsion labaratory)-də free public tour deyilən hamıya açıq olan turlara qatılar,bir həftə,bir ay fırlanıb qayıdar və nasa-da işlədiyini cv-sinə əlavə edər. məncə elə kənanın planı budu. hətta buyurub baxın: http://www.jpl.nasa.gov/events/tours/views/ - noyabrın 7-si turlar başlayır.kənan onsuz noyabr ayı :internship: üçün amerikaya üz tutacağını deyir, bəlkə elə o məşhur internship bu turlardır? ahaha.

ya da ümumiyyətlə gedib fırlanıb qayıdacaq.azərbaycanda çünki heç kəs sorğulamır.hər kəs belə adamlara inanır.

belə kənanın sosial şəbəkə hesablarını qurdalayacaq qədər yarım saatlıq bekar olduğum üçün nəticəm o oldu ki qaqaş insanları loxlamaqdan kifayət qədər pul qazanır,hətta bunu :biznesə: çevirib,hazırlıq kursları,dırnaqarası akademiya zad açıb otuz proqramlaşdırma dili öyrətdiyini iddia edərək bir xeyli pul götürür bu işdən.və nasa söhbəti məhz bu səbəblə uydurulub:bir bilən səfsətəsi. gələcəkdə ondan,fırıldaq akademiyasından və içi boş dərslərindən şübhələnəcək biri olsa dərhal nasa da internship keçdiyini göstərib özünü haqlı çıxarsın, bir bilən səfsətəsindən istifadə edib onsuz bədbəxt xalqı birazda bu aldatsın,pulunu soysun. (bir bilən səfsətəsi azərbaycanlıların ən zəif nöqtəsidi.məsələn siz nasa da işlədiyinizi desəz azərbaycanlılara görə artıq istənilən məsələni həll edə,həmişə söz sahibi ola və hər poxu yeyə bilərsiz.çünki siz bilənsiz və artıq azərbaycanlıların gözündə otoritesiz.bu otoriteni dəstəkləmək üçün lazımdır nasa uydurması)

normal dövlətlərdə adam fırıldaqçılıq səbəbilə şikayət olunmalı olduğu halda azərbaycanda tv kanallar müsahibə götürür,adamı qəhrəman edir,fəxr zad edir xalq guya.bunun əvəzinə həqiqi bir intellektual olan,beş-on manat ilə kitab alıb oxuyan,ailəsinin güc bəla ilə saxladığı qiyas haqqında danışmalı idi hər kəs bugün.ancaq azərbaycanda həmişə belə xiyarlar özünə yer tapıb, həm də ən üst vəzifələrdə.