13. yaxın müddətdə azərbaycan dilinə tərcümə ediləcəyi barədə proqnoz verilən şahəsər. müharibədən sonrakı amerika həyatına, amerika insanlarına və daozismin, buddizmin, eləcə də, bir çox şərqsayağı mistisizmin amerikaya gəlib çıxdığı dövrlərə işıq tutur. qısaca, beat movement formalaşdıran beat generation və ya üsyankar nəsil. əsərin ilkin əlyazması (original scroll) 52-ci ildə nəşriyyata getsə də, mətnin jarqon ağırlığı və narkotik vasitələrin geniş istifadəsi səbəbindən təxirə salınmış, kerouac romanın avtobioqrafik strukturuna bir balaca əl gəzdirib real şəxsiyyətləri obrazlara çevirdikdən sonra ikinci əlyazma ilə 57-ci ildə geniş tirajlanmağa başlayıb.

əsərin məşhur olması barədə göstərilən səbəblərdən biri də müəllifin onu üçcə həftəyə, əlindəki bütün daktilo kağızlarını bir-birinə yapışdırmaqla və birnəfəsə, tam spontan yazmasıdır. bu versiyaya etibar edən oxucuların sayı yüz minlərlədir. lakin əsərin baş qəhrəmanı deyə biləcəyimiz neal cassady'nin (əsərdə dean moriarty) ikinci arvadı carolyn cassady'nin (əsərdə camille) yaxın keçmişdə verdiyi açıqlamaya görə əslində o məsələ heç də elə olmayıbmış. carolyn o prosesin sadəcə bir mif olduğunu və əsərin tirajını artırmaq üçün uydurulduğunu deyirdi. əsərdə dean'in camille'in başına açdığı oyunlara nəzər yetirsək, bu açıqlamanın qərəzli olduğuna qənaət gətirmək olar.

çox maraqlıdır ki, ölkədə bu qədər zir-zibil külliyyatının və "chick-lit" deyilən bulvar ədəbiyyatını tərcümə və nəşr edildiyi "book-boom" dövründə nə əcəbsə, belə bir xəzinə kənarda qalıb. sadəcə ümid etmək qalır ki, dilimizə tərcümə olunacağı proqnozu reallaşar. söz yox, indiyə qədər oxuyanlar oxuyub, rusca, türkcə, orijinaldan və sair. amma dilimizdə olmasının özü belə bir nailiyyət hesab edilməlidi.