5. Menstruasiya - bir qayda olaraq, ayda bir dəfə uşaqlığın daxili divarlarının qopub qan qarışıq xaric edilməsi prosesidir. El arasında aybaşı olaraq bilinir. Bu proses məhz ona görə baş tutur ki, estrogen hormonu sayəsində uşaqlıq divarları qalınlaşır, çünki özünü hamiləliyə hazırlayır. Tsiklin ortasında ovulyasiya baş tutur. Yəni qadın yumurtlayır (Spermanın ömrünü nəzərə alaraq deyə bilərik ki, ovulyasiyadan əvvəlki və ya dərhal sonrakı 1-2 gün haniləlik üçün ideal dövrdür). Həmin yumurta ilə sperma mayalanarsa, uşaqlığa düşür və hamiləlik baş tutur, hamiləlik olmadıqda isə tsiklin sonuna yaxın divarlar nazikləşir və qopub-tökülməyə başlayır. Beləliklə aybaşı başlayır.
iki aybaşı arasındakı dövr tsikl adlanır. Tsiklin ilk günü aybaşının ilk günüdür və növbəti aybaşının ilk gününə qədər olan müddətə hesablanır. Ortalama 25-28 gün olur tsikl, amma qadından-qadına çox fərq göstərə bilir. Əgər bir qadının tsikl dövrü 30-32 gündürsə və bu qaydada davam edirsə, bu, onun norması sayılır. 21 gündən az, 35 gündən çox davam edirsə, həkimə müraciət etməkdə fayda var. Çünki hormonal disbalans yaranmış ola bilər.
Menstruasiya 3-7 gün çəkir. Bu da qadından-qadına dəyişir. Ən çox 3, 5 və ya 7 gün çəkir.
Bir çox qadın bu dövrü çox ağrılı və əzablı keçirir. Qarının aşağı hissəsində şiddətli, kəskin ağrılar ən səciyyəvi olanıdır. Bundan əlavə, bel və ayaqda ağrılar müşahidə oluna bilər. Bəzi qadınlarda isə menstruasiya miqreni belə var (məhz həmin dövrdə miqrensayağı ağrılar olur). Ağrıları azaltmaq üçün menstruasiyanın başlamasına ən az 3 gün qalmış gündə 1 ya 2 dəfə ağrıkəsici qəbul etmək olar (həmçinin mens dövründə). Dərman qəbul etmək istəməyənlər ağrı olan hissəyə isti nə isə (su torbası, olmasa banka kimi hər hansı bir şeyə qaynar su tökərək parçaya sarımaq olar) qoyaraq ağrını bir qədər yüngülləşdirə bilərlər. Bir də yoga hərəkətləri var, həqiqətən xeyir edir, amma çox ağrı çəkən biri üçün həmin hərəkətləri etmək çətindir.
Bəzi qadınlarda hətta menstruasiyadan əvvəl başlayır “zülm”, buna da pms (premenstrual syndrome) deyilir.