bugün wiki təsadüfi son
sözaltı sözlük
məsləhət postlar mesaj Profil

...

barnum effekti

əjdahalar   googlla
əqrəb bürcü
    3. Əslində mövcud olmayan, mövcud insanların inandırılmaq istəndiyi effekt. Misalçün bu effektin varlığı haqqında gətirilən misallar insanlarda bunun doğruluğu barədə əminlik, bu yazını burdan mənim sallamasyonum (bəlkə də doğrudu? Nəticədə testdə də atılan cavabın tutma ehtimalı var) başqa bir yerdə versiya (fərziyyə) kimi yazılmış olsaydı artıq bu effektin real olmadığına qarşı və ya real olduğuna dair əminliyə qarşı şübhə yaranardı. Bir növ paradoks yəni. Bu əslində hər seçimdə belədi, çünki insanın təbiəti budur, insan şübhəçi varlıqdı və insanın fikrini bir yerdən yayındırıb digər istiqamətə çevirsək fikri yayınan istiqamət barədə baxdığı istiqamət qədər idraka meylli olmayacaq. Xırda bir misal: mən metafizikadan istifadə edərək astral səyahət etmişəm. Amma sən buna əmin ola bilməzsən, bəlkə də mən yalan deyirəm və metafizika deyə bir şey yoxdu. Təsəvvür edin ki bunu mən yox illərdi adı orda-burda çəkilən, bacarıqlı kimi agetatsiya edilən məhşur və sözünə güvəndiyiniz biri deyir. Hər halda məndən çox etimad edilən şəxsə inanacaqsınız. Hansı ki bu da insanın biətində var; inam. Deməli kimiləri bürclərlə falan kafayı yediyi halda, kimlərsə buna zərrə qədər inanmır. Burdansa çıxır ki birinci tiplər bu effektlə bağlı, ikinci tiplərsə bu əttökənliyə barnum effekti deyənlərdi. Yaxud da birinci qrupdakilər bir şeyləri həqiqətən dərk edənlər və bu məlumatıarın doğruluğuyla tanış və ya əmin şəxslər, ikincilərsə onları əmin edəcək bu barədə bir şeylə rastlaşmamış olanlardı. Yəni bir növ paradoks əmələ gətirir. Nəticədə insançün olmayan bir şeyi inkar etmək və sübut etmək olmaz, mövcudiyyət olmadıqda nəyi inkar edə bilərik? Həmçinin olmayan bir şey var deyilsə necə varlığını sübut edə bilərik? Eynilə bir şey varsa, olan bir şeyi də inkar etmək və sübut etmək olmaz. Çünki qabağında və ya mövcud olanı inkar etmək olmaz, bu inkar yalançılıü olar. Həmçinin görünən və bilinən bir şeyi sübut etmək də lazım deyil. Mən bu effektlərə inanmıram yəni. Onlara innanlara və inanmayanlara həmçinin. Çünki həyat düz bir xətdi, geri dönmür. Ola bilsin ki yayda qar yağsın, əslində ola bilməz. Olmamağı üçün kifayət qədər səbəb var. Ancaq o ola biləcəyi xırdalığından doğan şübhə əsas verir ki əminlik və inkar olmasın. Belə.

2 əjdaha

marco
#293331


30.03.2020 - 06:35
+345 oxunma



hamısını göstər

üzv ol

...