1. günümüzdə istifadəsi geniş şəkildə yayılmış, dünyada ən çox istehsal olunan maddələrdən biri, sintetik kimyəvi birləşmə; bisfenol a.
mağazalarda gördüyümüz bəzi konservləşdirilmiş qidaların, uşaq yemək qablarının üstündə yazılan "0 bpa" yazısı haqqında danışacam bir az.

əvvəla, bpa bərkidici maddədir. sərt, davamlı plastiklərin, cd dvd disklərin, gülləkeçirməz şüşələrin, idman alətlərinin hazırlanmasında istifadə olunur. bir də xüsusi vurğulamaq istədiyim qida qablarında. həmin qabların daxili laylarına epoksi qatranlar yayılır, hansı ki tərkibində bisfenol a maddəsi var. bpa insan orqanizminə həmin qablarda yemək qızdırıb yeyərkən daxil ola bilir. bu da öz sırasında geniş zəhərli təsir palitrasına malik olduğundan, müxtəlif xəstəliklərə səbəb olur. bura daxildir piylənmə, ürək xəstəlikləri, sinir və endokrin sistemi problemləri, autizm, onkologiya və s.

stomatoloji plomb materiallına qədər yayılmış bu zərərli maddədən indiki dövrdə tamamilə uzaqlaşmaq mümkün deyil. ancaq onu azalda bilərik. bunun üçün də etməli və diqqət yetirməli olduğumuz bir neçə məqam var.
məsələn, dəmir qabda konserv yemək alırıq, əgər 0 bpa deyilsə, evdə onu öz qabında qızdırmaq əvəzinə adi tavada, keramika qabda qızdırmalıyıq. çünki dediyim kimi, orqanizmimizə məhz bu yolla - bpa-lı qabda qızdırılmış qida ilə daxil olur.
başqa, plastik qabları vaxtaşırı yeniləməliyik. məsələn, məktəb vaxtı 1 dəfə yarım litrlik su alırdım, sonra həmin qabı rəngi saralana qədər işlədirdim. olmaz. bisfenoldan başqa plastik qabların tərkibində digər zərərli və zəhərli maddələr var, hansı ki qab çatlayanda, zədə görəndə, günəşlə uzunmüddətli təmasda həmin maddələr aktiv hala keçir, qabın içindəki su ilə ya da hər hansı qida ilə qarışır, beləliklə yenə orqanizmimizə daxil olur. bunu biləndən heç plastik qabda su da almıram. əvəzinə 1 dəfə şüşə qabda alıb qabdan bezənə qədər özüm su doldurub istifadə edirəm. küçədə soyuducuların içində, ya da sərbəst şəkildə günlərlə, bəlkə həftələrlə günəş altında qalıb kifayət "zəhərlənmiş" suyu içməkdənsə, susuzluqdan yanmaq yaxşıdı.

uzunmüddətli nəsə saxlamaq üçün yenə plastik yox, şüşə, keramika saxlama qablarından istifadə etsək daha yaxşı olar.

qeyd edim ki, bisfenol böyüklərə nisbətən uşaqlara daha tez və güclü təsir göstərir. qiymət fərqinə, böyük ölçüsünə və tez qırılma ehtimalına baxmayaraq, bacardığımız qədər plastik yemək qablarını uşaqlardan uzaq tutmalı və həmin qablarla xüsusi davranmalıyıq qırılmasın deyə..

bisfenol a kimi plastik maddələrin tərkibinə qatılan bir çox maddələr, elə plastikin özü dünyada ötən əsrin ortalarından sonra, ölkəmizdə isə axırlarına yaxın yayılmağa başlayıb. həmin dövrdən əvvəl yaşamış valideynlərimiz plastik qabda su almayıb məsələn, mağazadan nəsə alanda onu evə "pinqvin klyok"da yox, tünd qəhvəyi rəngli kağızda gətiriblər. bunun nəticəsidir ki, onlar daha sağlam yaşayıblar, nəinki biz o yaşlarda yaşayırıq.

bir də eşitmişdim, deyirlər zibilxanada əzilməmiş plastik butulkaları götürüb yenidən içini doldurub satırlar filan. nə qədər təmizləyirlər, təmizləsinlər, plastik kütlə istifadə olunduqca yararsız hala düşür. bir tərəfim inanmasa da, bir tərəfim də bizimkilərə güvənmir. butulkanı saf formada yox, əzib-büzüb zibilqabına atsaq bir ehtimal bəlkə nəsə təsir etdik..