1. iki düşünürün də kapitalizmi necə ələ aldığı haqqında yazacam. Marks, iqtisadiyatı alt sistem olaraq bəlirləmiş və üst sistemdə isə din,mədəniyyət hüquq kimi qurumların olduğunu demişdir. yəni iqtisadi determinizm marks üçün önəmli bir qavramdır. Çünki, marks hər şeyi iqtisadiyyata bağlayırdı. Marksa görə sinif bilinci önəmlidir və burjua sinfi ilə işçi sinfi arasında qütbləşmə vardır. qütbləşmə kapitalistlərin rəqabəti nəticəsində uduzan tərəfin işçi sinfinə düşməsidir, qısacası, toplum proletarlaşacaqdır. Marksa görə, bir cəmiyyət zənginləşərsə bu proletarların sayəsindədir. bir cəmiyyət yoxsullaşmağa doğru gedərsə ən çox əziyyəti çəkən proletarlar olacaqdır. (Bu barədə daha ətraflı 1844 əl yazmalarında var. oxumağınızı önərirəm). Sinif bilincinin yaranması inqlaba aparan yoldu deyə vurğulayır marks. Webere görə isə, iqtisadiyyat qədər insanların sahib olduğu güc və status da önəmlidir. hətta bu iki şeyin təbəqələşmə sistemi yaratdığını da düşünür. Bu anlamda da sosial sinfi anlamaq üçün iqtisadi güc və statusu analiz edir. iqtisadi güc, cəmiyyətdəki bəzi imkanlardan yararlana bilən və istədiyini ala bilən insanların sahib olduğu bir şeydir. Status isə yaşam tərzidir. ona görə, eyni yaşam tərzinə sahib olan və eyni miqdarda şərəfə ya da hörmətə sahib olan qruplardır. Statusu bəlirləyən elementlər isə, ev seçmə, geyinmə tərzləri, evlənmə tərzləri və təhsildir ( sinif və status birbirinə bənzəsə də eyni baxmamalıyıq. Sinif istehsal ilə, status istehlak ilə bilinir). Weber saydıqlarım ilə marksın iqtisadi determinizmini tənqid edir. Qütbləşməyə gələndə isə, weberə görə cəmiyyətin proletarlaşması deyil, orta sinfin çoxalması ilə nəticələnir (özəl mülkiyyəti olan burjua sinfi,özəl mülkiyyəti olmayan burjua sinfi,orta burjua sinfi və işçi sinfi). Marks, orta siniflərin yox olacağını deyirdi. Weberə görə, daha çox qazanca sahib olma istəyi hər cəmiyyətdə görülmüş və acı bir faktdır. Kapitalizmi ortaya çıxaran insanlar, işinə çox məsuliyyətlə yanaşan,sözünə güvənilir insanlardır. buradan da weberin rasionalizmi ortaya çıxır (neo-marksistlər belə bundan istifadə ediblər. Bundan başqa weber bunu rasional tiplərində və dövlət idarəetmə tiplərində də istifadə edib). Kapitalizm işverənlər tərəfindən rasionallıqla pullu əməyə dayanır. Burada weber, kapitalizmi ortaya çıxaran 4 elementin olduğunu deyir. Burjua sinfinin varlığı, sənayenin inkişafı, şəhərləşmə və rasional hüquq. burada marksla oxşar nöqtə ikisi də işçi və işverən arasında rasionallıqla müqavilənin bağlandığını deyir (ancaq marks "məcbur qalaraq" ifadəsini vurğulayır). Weber sərbəst bazarı dəstəkləyirdi. Liberalizmin mottosunu qəbullanırdı. Yoxsulluğu isə tanrının dünyadaki nemətləri qaydasız böldüyünə bağlayırdı. Nəticə olaraq, weber, marksın tarixi materializmini birbaşa rədd edirdi.