əvvəla, ca - kalsium, ca(oh)2 - kalsium-hidroksid və onun suda şəffaf doymuş məhlulu əhəng suyu adlanır.
yəqin ki, əhəng suyunu çoxumuz görmüşük. biz qamış götürüb nəfəsimizi həmin suya versək, reaksiya aparmış olacağıq. hansı ki, co2 - karbon qazının təyini reaksiyasıdır:
reaksiyadan alınan maddə adlanır kalsium-karbonat. əgər biz əmələ gəlmiş çöküntü üzərindən yenidən karbon qazı buraxsaq, onu həll olan turş duza - kalsium-hidrokarbonata çevirərik:
həll olmuş karbon qazı ilə doymuş yeraltı sular əhəngdaşı təbəqələrindən sızıb onları həll edir və beləliklə mağara əmələ gəlir. kalsium-hidrokarbonat isə yenidən karbonata çevrilir:
maraqlısı odur ki, su yeraltı mağaraların tavanında əhəng süxurlarına düşür və yenidən əhəngdaşı ayırır. beləliklə, mağarafa stalaktitlər - buz salxımları yaranır. su bu salxımlar üzrə hərəkət etdikcə salxımlar uzanır və qalın oxa çevrilir. aşağı tərəfdən də onlara stalaqmitlər uzanır, hansı ki mağaranın dibinə düşən su damcılarından əmələ gəlirlər.
şəkildə də asqısı "tavan" olanlar, yuxarıdan başlayıb aşağıya doğru uzananlar stalaktit, əksi istiqamətdə olanlar - yerdən başlayıb yuxarı doğru istiqamətlənənlər isə - stalaqmitlərdir.
zaman keçdikcə stalaqmitlər stalaktitlərlə birləşir və kolonlara bənzəyirlər. bu cür "cəngəllik"lərlə hündürlüyü 30 metrə çatan sta "ağac"lar görmək mümkündür.
qeyd1: reaksiyalarda gördüyünüz s, l, g və aq hərfləri uyğun olaraq s-solid-bərk, l-liquid-maye, g-gas-qaz, aqreqat hallarını göstərir və aq-aqueous solution-sulu məhlul deməkdir.
qeyd2: mağara kimyası təbii ki, burda da bitmir. bu hələ başlanğıc idi, davamı mütləq olacaq.