Sözaltı Sözlük - Azərbaycandilli Fikir Ensiklopediyası

+805

(bax: maraqlı faktlar)
verdiyi sözlərdən ötürü 7 il boyunca saqqalını qırxa bilməyən keçmiş italyan hücumçu.

2 fevral 2013 tarixində "bologna avropa turnirlərində iştirak edənə qədər saqqalımı uzadacağam" dedi və bologna avropada oynaya bilmədi. sonra lecce-ə transfer olduqdan sonra əgər lecce serie b-ə çıxarsa qırxacağını dedi. lecce həmin il serie b-ə çıxa bilmədi. sonra transfer olduğu arezzo serie b-ə yüksələrsə üzünü qırxacağını dedi. amma o da olmadı. və 2020-ci ildə 40 yaşında karyerasını bitirdi. o karyerasını bitirəndən sonra bu il bologna 32 turdan sonra 59 xalla 4-cü yerdədir və yəqin ki avropaya gedəcəklər(avropaya getmək üçün ən az 7-ci olmaq lazımdır). lecce isə 2018-də serie b-ə hətta 2019-da serie a-a yüksəldi. elə yəqin komandaları onun saqqalının ağırlığı geri salırmış. indilərdə isə məşqçilər korpusunda işləyən davide saqqal saxlamaqdan xoşu gəldiyini və mırta saxlayacağını dedi. saqqal uzatmamışdan əvvəl isə belə görünürdü:

stolipin qalstuku | tarix

+2011

stolipin çar rusiyası dövründə nazirlərdən biri idi, və əsas da aparıcı adam idi. tarixə stolipin islahatları adı ilə də düşmüşdü. amma bu islahatların bir qara tərəfi də var idi ki, o çoxlu insanlar öldürürdü. stolipin qalstuku isə onun qərarı ilə boyunlara keçirilmiş edam ipinə deyilirdi. (bax: qəribə deyimlər)

edip | mədəniyyət

+5014

Yunan mifologiyasında atasını bilmədən öldürərək * öldürdüyü adamın öz atası olduğunu bilməyib və anası ilə evlənmiş Thebes kralı.

Rəvayətə görə, edipin atası louis gələcəkdə oğlu tərəfindən öldürüləcəyi haqqında xəbərdarlıq alır. Buna görə oğlu edip doğulan zaman onu cithaeronda ölümə tərk edirlər. Lakin çobanlardan birinin uşağa yazığı gəlir və öz övladları kimi böyüdürlər.
Edip Thebesə gedən zaman yolda atası louis ilə qarşılaşır və onu öldürür. Thebes yolundakı sfinks insanlara suallar verir, cavab verə bilməyənləri öldürürmüş. Edip bütün suallara cavab verdiyindən, sfinks özünü öldürür. Edip thebesə gələrək özünü kral elan edir və dul qalmış anası ilə evlənir* Anası olduğunu bilmədən . Homerin dediyinə görə, edip həyat yoldaşının əslində anası olduğunu öyrəndikdən sonra özünü asmışdır.
Edip anasına qarşı olan istəyi və onunla evlənməsi ilə Freudun edip kompleksi anlayışına da ilham olmuşdur.

yamayka valyuta sistemi | iqtisadiyyat

+10661

bretton vuds valyuta sistemi çökdükdən sonra 1976cı ildən bu sistem fəaliyyət göstərirdi. yamayka valyuta sistemində qızıl rəsmən pula çevrilmə funksiyasını itirdi. yəni qızıl demonetizasiya olundu. amma dövlətin ehtiyatı kimi saxlamaq olar. məsələn bizim ölkə də keçən ildən çoxlu qızıl ehtiyatı yaratdı.
zaman-zaman bu sistemə də dəyişikliklər edilməyə başlandı.
valyuta problemləri üzrə qarşılıqlı təsir və məsləhətlər yolu ilə beynəlxalq valyuta əməkdaşlığına yardımçı olmaq

dünya ticarətinin balanslaşdırılması və gücləndirilməsi üçün yaxşı mühitin yaradılması
rəqabətə çağıran valyutanın devalvasiya olunmasından qaçmaq
valyuta üzrə qarşılıqlı münasibətlərin möhkəmləndirilməsinə tərəfdar olmaq, valyuta kursunun sabitliyinə köməklik etmək
dünya ticarətinin inkişafını nəzərdə tutan, valyuta mübadiləsində məhdudiyyəti aradan qaldırmaq və çoxtərəfli ödəmə sisteminin yaradılmasına köməklik göstərmək
milli və beynəlxalq səviyyədə inkişaf üçün dağılma tədbirləri tətbiq etmədən üzv olan ölkələrə onların ödəmə balanslarında düzəlişlər edilməsi üçün müvəqqəti əsasda maliyyə vəsaiti vermək
üzv olan ölkələrdə beynəlxalq ödəmə balansları üzrə qıtlığın miqyası və davam etməsi ixtisar edilsin,beynəlxalq valyuta münasibətlərində ölkələrin əxlaqını və beynəlxalq valyuta sisteminin vəziyyətini müşahidə etmək,qısa və orta müddətə kreditlər vermək və sə bunlara daxil idi.

kitsch | etimologiya

+9994

milan kunderanın lüğətində yerini alan, sadəcə görünənlə, görünənən arxasında görmədiyimiz bəsit reallığın açmasıdır.

ikinci dünya müharibəsinin qızğın vaxtlarında, stalinin oğlu almanlara əsir düşür. paralel olaraq isə almanların hər hansısa generalı stalinin əlindədir. alman tərəfi sovetlərə qarşı açıq oynayır: gəlin stalinin oğluyla generalımızı dəyişdirək.
lakin stalin sentimental davranacaq qədər axmaq deyil və sıravi əsgər olan oğlunu, əlində tuttuğu generala, rütbələrə dəyişdirmir. uzun sözün qısası olaraq isə stalinin oğlu (artıq ona misal olaraq yuri deyəcəm) almanların əsrləri arasında qalır.
əsirlər hər gün müxtəlif işlər görürlər. o işlərdən biri də özlərinin və almanların sıçtığı poxları tuvaletdən təmizləməkdir. lakin yuri bunu qəbul etmir, hər nə də olsa stalinin oğlu olduğu reallığını əlində saxlayaraq, pox təmizləməkdən qaçınır.
yurinin üstünə gəlinməyə başlanır. o isə bütün basqılarla bacarmayaraq, bir dəli kimi, qışqıra qışqıra elektrik stansiyasına tərəf qaçır və tellərin arasına ilişərək, yüksək voltun köməkliyiylə ölür.
kundera isə yurinin ölümünə belə münasibət bildirir: stalinin oğlu pox yolunda öldü!
ən bəsit mənasıyla kitsch budur.
kitsch, insan varlığını bütündən ayıran hər şeydir: sıçdığımız pox qəbul edilən bir şeydir (ona görə də sıçtığımız vaxt qapını bağlamayaq ya da varlığımız natamamdır.) kitsch biraz da budur, hamının poxsuz və sıçmadığı bir dünyada yaşadıqlarına, hər kəsi inandırması.
kitsch unudulanla varolanın arasında bir yerlərdədir. hamımızı bir gün ona çevirəcəklər.

davide moscardelli | idman

+856

(bax: maraqlı faktlar)
verdiyi sözlərdən ötürü 7 il boyunca saqqalını qırxa bilməyən keçmiş italyan hücumçu.

2 fevral 2013 tarixində "bologna avropa turnirlərində iştirak edənə qədər saqqalımı uzadacağam" dedi və bologna avropada oynaya bilmədi. sonra lecce-ə transfer olduqdan sonra əgər lecce serie b-ə çıxarsa qırxacağını dedi. lecce həmin il serie b-ə çıxa bilmədi. sonra transfer olduğu arezzo serie b-ə yüksələrsə üzünü qırxacağını dedi. amma o da olmadı. və 2020-ci ildə 40 yaşında karyerasını bitirdi. o karyerasını bitirəndən sonra bu il bologna 32 turdan sonra 59 xalla 4-cü yerdədir və yəqin ki avropaya gedəcəklər(avropaya getmək üçün ən az 7-ci olmaq lazımdır). lecce isə 2018-də serie b-ə hətta 2019-da serie a-a yüksəldi. elə yəqin komandaları onun saqqalının ağırlığı geri salırmış. indilərdə isə məşqçilər korpusunda işləyən davide saqqal saxlamaqdan xoşu gəldiyini və mırta saxlayacağını dedi. saqqal uzatmamışdan əvvəl isə belə görünürdü:

stolipin qalstuku | tarix

+2011

stolipin çar rusiyası dövründə nazirlərdən biri idi, və əsas da aparıcı adam idi. tarixə stolipin islahatları adı ilə də düşmüşdü. amma bu islahatların bir qara tərəfi də var idi ki, o çoxlu insanlar öldürürdü. stolipin qalstuku isə onun qərarı ilə boyunlara keçirilmiş edam ipinə deyilirdi. (bax: qəribə deyimlər)

edip | mədəniyyət

+5014

Yunan mifologiyasında atasını bilmədən öldürərək * öldürdüyü adamın öz atası olduğunu bilməyib və anası ilə evlənmiş Thebes kralı.

Rəvayətə görə, edipin atası louis gələcəkdə oğlu tərəfindən öldürüləcəyi haqqında xəbərdarlıq alır. Buna görə oğlu edip doğulan zaman onu cithaeronda ölümə tərk edirlər. Lakin çobanlardan birinin uşağa yazığı gəlir və öz övladları kimi böyüdürlər.
Edip Thebesə gedən zaman yolda atası louis ilə qarşılaşır və onu öldürür. Thebes yolundakı sfinks insanlara suallar verir, cavab verə bilməyənləri öldürürmüş. Edip bütün suallara cavab verdiyindən, sfinks özünü öldürür. Edip thebesə gələrək özünü kral elan edir və dul qalmış anası ilə evlənir* Anası olduğunu bilmədən . Homerin dediyinə görə, edip həyat yoldaşının əslində anası olduğunu öyrəndikdən sonra özünü asmışdır.
Edip anasına qarşı olan istəyi və onunla evlənməsi ilə Freudun edip kompleksi anlayışına da ilham olmuşdur.

yamayka valyuta sistemi | iqtisadiyyat

+10661

bretton vuds valyuta sistemi çökdükdən sonra 1976cı ildən bu sistem fəaliyyət göstərirdi. yamayka valyuta sistemində qızıl rəsmən pula çevrilmə funksiyasını itirdi. yəni qızıl demonetizasiya olundu. amma dövlətin ehtiyatı kimi saxlamaq olar. məsələn bizim ölkə də keçən ildən çoxlu qızıl ehtiyatı yaratdı.
zaman-zaman bu sistemə də dəyişikliklər edilməyə başlandı.
valyuta problemləri üzrə qarşılıqlı təsir və məsləhətlər yolu ilə beynəlxalq valyuta əməkdaşlığına yardımçı olmaq

dünya ticarətinin balanslaşdırılması və gücləndirilməsi üçün yaxşı mühitin yaradılması
rəqabətə çağıran valyutanın devalvasiya olunmasından qaçmaq
valyuta üzrə qarşılıqlı münasibətlərin möhkəmləndirilməsinə tərəfdar olmaq, valyuta kursunun sabitliyinə köməklik etmək
dünya ticarətinin inkişafını nəzərdə tutan, valyuta mübadiləsində məhdudiyyəti aradan qaldırmaq və çoxtərəfli ödəmə sisteminin yaradılmasına köməklik göstərmək
milli və beynəlxalq səviyyədə inkişaf üçün dağılma tədbirləri tətbiq etmədən üzv olan ölkələrə onların ödəmə balanslarında düzəlişlər edilməsi üçün müvəqqəti əsasda maliyyə vəsaiti vermək
üzv olan ölkələrdə beynəlxalq ödəmə balansları üzrə qıtlığın miqyası və davam etməsi ixtisar edilsin,beynəlxalq valyuta münasibətlərində ölkələrin əxlaqını və beynəlxalq valyuta sisteminin vəziyyətini müşahidə etmək,qısa və orta müddətə kreditlər vermək və sə bunlara daxil idi.

kitsch | etimologiya

+9994

milan kunderanın lüğətində yerini alan, sadəcə görünənlə, görünənən arxasında görmədiyimiz bəsit reallığın açmasıdır.

ikinci dünya müharibəsinin qızğın vaxtlarında, stalinin oğlu almanlara əsir düşür. paralel olaraq isə almanların hər hansısa generalı stalinin əlindədir. alman tərəfi sovetlərə qarşı açıq oynayır: gəlin stalinin oğluyla generalımızı dəyişdirək.
lakin stalin sentimental davranacaq qədər axmaq deyil və sıravi əsgər olan oğlunu, əlində tuttuğu generala, rütbələrə dəyişdirmir. uzun sözün qısası olaraq isə stalinin oğlu (artıq ona misal olaraq yuri deyəcəm) almanların əsrləri arasında qalır.
əsirlər hər gün müxtəlif işlər görürlər. o işlərdən biri də özlərinin və almanların sıçtığı poxları tuvaletdən təmizləməkdir. lakin yuri bunu qəbul etmir, hər nə də olsa stalinin oğlu olduğu reallığını əlində saxlayaraq, pox təmizləməkdən qaçınır.
yurinin üstünə gəlinməyə başlanır. o isə bütün basqılarla bacarmayaraq, bir dəli kimi, qışqıra qışqıra elektrik stansiyasına tərəf qaçır və tellərin arasına ilişərək, yüksək voltun köməkliyiylə ölür.
kundera isə yurinin ölümünə belə münasibət bildirir: stalinin oğlu pox yolunda öldü!
ən bəsit mənasıyla kitsch budur.
kitsch, insan varlığını bütündən ayıran hər şeydir: sıçdığımız pox qəbul edilən bir şeydir (ona görə də sıçtığımız vaxt qapını bağlamayaq ya da varlığımız natamamdır.) kitsch biraz da budur, hamının poxsuz və sıçmadığı bir dünyada yaşadıqlarına, hər kəsi inandırması.
kitsch unudulanla varolanın arasında bir yerlərdədir. hamımızı bir gün ona çevirəcəklər.

millətçi vs milliyətçi | fəlsəfə

+11416

Tarixi müəyyən şərtlərin təsirilə milliyyət halından millət halına gələn topluluqların müstəqil bir dövlət qurmaq və ya istilaya uğrayan vətənlərinin istiqlalını geri almaq uğrunda mücadilə edənlərə mütləq Avropa terminlərilə bir ad lazımsa, bunlara milliyyətçi – nasionalist deyil, millətçi – patriot, hərəkatlarına da milliyyətçilik – nasionalizm deyil, millətçilik – patriotizm demək lazımdır!
Məmməd Əmin Rəsulzadə -"Milli Birlik" səh.32 link

patriot sözünü "vətənpərvər" şəklində tərcümə etmək yanlışdır. söz qədim yunanca olub, kökü "nəsil, soy, tayfa" mənasındakı πᾰτρῐᾱ́ (patriā́) sözüdür.
sifarişi verən: Derek

dozimetr

+18781

radioaktiv şüalanmaya məruz qalan işçilərin istifadə etdikləri və irradiyasiya nisbətini hesablayan alət. əsgər,həkim,alim kimi rentgen vəya radioaktiv maddə şüaları qəbul edənlərin yüksək nisbət çıxarsa iş yerindən ən az 2 aylığına ezam edilməsi nəzərdə tutulur. alfa beta qama və x kimi çox radiyasiya mənbələri var. dozimetr əsas x və qama üçün nəzərdə tutulub (bax: floroskopiya)

futhark | mədəniyyət

+36593

Vikinglərin istifadə etdiyi yazı sistemi run yazı kimi tanınır və adətən Futhark adlanan bir əlifbə ilə əlaqələndirilir. Run yazı, Şimali Avropa, Britaniya, İskandinaviya və İslandiyada təxminən 3-cü əsrdən 16. və ya 17. əsrə qədər istifadə edilmişdir. Futhark, Yaşlı Futhark və gənc Futhark olmaqla iki əsas forma malikdir. Yaşlı Futhark, 24 hərfdən ibarət və 2-ci əsrdə istifadə edilən ən qədim formasıdır. Gənc Futhark isə Viking çağının başlanğıcında inkişaf etdirilmiş və yalnızca 16 hərfi ehtiva edən daha yeni bir formadır. Futhark yazı sistemi, Vikinglərin tarixinin şifahi ötürüldüyü və run yazının yalnız böyük əhəmiyyətli anları qeyd etmək üçün istifadə edildiyi bir dövrdə meydana çıxmışdır. Futhark, müxtəlif materiallara oymaqla istifadə edilmişdir; bu materiallar daşlar, taxta və metal kimi müxtəlif cisimləri əhatə edirdi. Futharkın simvollarının mənşəyi barədə dəqiq bir məlumat olmasa da, bu simvolların qədim İtalik yazılardan törədiyi və zamanla Cermen xalqları tərəfindən adaptasiya edildiyi düşünülür. Runik yazının İtaliyadan İskandinaviyaya necə gəldiyi barədə isə müxtəlif fərziyyələr mövcuddur.
Futhark adını ilk altı hərfindən alır: F, U, Th/Þ, A, R və K. Bu əlifbə, run daşlar və digər run əsərlər üzərindəki yazılarda istifadə edilmişdir.

ᚠ (Fehu): /F/ “inək, mal mülk” mənasına gəlir və zənginliklə əlaqələndirilir.
ᚢ (Uruz): /u/ “yaban öküzü” mənasına gəlir və güc və ya enerjiyi simvolizə edir.
ᚦ (Thurisaz):/θ/, /ð/ (İngiliscə "th" sesi kimi) “div, canavar” mənasına gəlir və təhlükə və ya çətinliklə əlaqələndirilir.
ᚨ (Ansuz): /a/ “tanrı” mənasına gəlir və ilahi əlaqə və ya ilhamla əlaqələndirilir.
ᚱ (Raido): /r/ “səyahət” mənasına gəlir və hərəkəti simvolizə edir.
ᚲ (Kaunan): /k/ “məşalə” mənasına gəlir və aydınlanmanı və ya xəstəliyi simvolizə edir.
ᚷ (Gebo): /g/ “hədiyyə” mənasına gəlir və verilmə və alınma əməlləri ilə əlaqələndirilir.
ᚹ (Wunjo): /w,v/ “sevinç, hüzur” mənasına gəlir və xoşbəxtliklə əlaqələndirilir.
ᚺ (Hagalaz): /h/ “dolu, yıxım” mənasına gəlir və ani dəyişiklik və ya yıxımla əlaqələndirilir.
ᚾ (Naudiz): /n/ “ehtiyyac, zərurət” mənasına gəlir və çətinliklər və ya tələbatlarla əlaqələndirilir.
ᛁ (Isa): /i/ “buz” mənasına gəlir və dayanma və ya maneələri simvolizə edir.
ᛃ (Jera): /j,y/ “il, məhsul” mənasına gəlir və uğur və ya dövri hərəkəti simvolizə edir.
ᛇ (Eihwaz): /ei/ “taxus” mənasına gəlir və davamlılıq və ya keçidlə əlaqələndirilir.
ᛈ (Perthro): /p/ “qismət, oyun” mənasına gəlir və sirr və ya qismətlə əlaqələndirilir.
ᛉ (Algiz): /z,r/ “müdafiə” mənasına gəlir və qorumayı simvolizə edir.
ᛊ (Sowilo): /s/ “günəş” mənasına gəlir və enerji və ya qələbəni simvolizə edir.
ᛏ (Tiwaz): /t/ “qələbə, ədalət” mənasına gəlir və cəsarət və ya hüquqla əlaqələndirilir.
ᛒ (Berkano): /b/ “qadın, doğum” mənasına gəlir və yenilənmə və ya başlanğıcları simvolizə edir.
ᛖ (Ehwaz): /e/ “at” mənasına gəlir və etibar və ya ortaqlıqla əlaqələndirilir.
ᛗ (Mannaz): /m/ “insan” mənasına gəlir və insanlıq və ya cəmiyyətlə əlaqələndirilir.
ᛚ (Laguz): /l/ “su, göl” mənasına gəlir və sezgi və ya axınla əlaqələndirilir.
ᛜ (Ingwaz): /ŋ/ “tanrı Ing” mənasına gəlir və böyümə və ya potensialla əlaqələndirilir.
ᛟ (Othala): /o/ “miras, ata yurdu” mənasına gəlir və miras və ya mənsubiyyətlə əlaqələndirilir.
ᛞ (Dagaz): /d/ “gün, aydınlıq” mənasına gəlir və fərqindəlik və ya aydınlanma ilə əlaqələndirilir.
Bu run simvollar, Vikinglər tərəfindən müxtəlif məqsədlərlə istifadə edilmişdir və hər biri xüsusi bir simvol daşıyır.

vinaver variantı ★ wiki

+1296

1. e4, e6; 2. d4, d5; 3. ac3, fb4 gedişləri ilə müşayiət olunan fransız müdafiəsinin variantlarından biri. bu variant nəzəriyyəçisi alman şahmatçı szymon winawerin * [şimon vinaver] şərəfinə adlandırılıb. qaraların 3...fb4 gedişi bu variantı təşkil edir. bu gedişlə qaralar ağların c3 xanasındakı atını çıxılmaz vəziyyətə salaraq növbəti gedişlərdə mərkəz uğrunda mübarizədə qalib gəlməyə çalışır. bundan sonra ağlar 4. e5 gedişilə mərkəz uğrunda mübarizəni öz xeyirlərinə dəyişib, qaraların fil b4 gedişinin mənasız olduğu təsiri yaratmağa çalışır. oyun, adətən, bu gedişlərlə davam edir: 4...c5; 5. a3, fxc3+; 6. bxc3

ağların qoşalaşmış piyadaları qaralara vəzir cinahında əks-hücum imkanı yaratsa da, onların mərkəzdəki mübarizəsini gücləndirir. eyni zamanda ağlar şah cinahında məkan üstünlüyü əldə edib, qaralar isə bu cinahda adi halda olduğundan daha zəifdir, çünki qara xanalı fili rəqibin atına dəyişib.

bu vəziyyətdə qaralar daha çox 6...ae7 gedişilə cavab verirlər. ağlar rəqibi qara xanalı filinin olmamasına görə 7. vg4 gedişilə g7 piyadasına hücum edir. qaraların 2 seçimi var:
• 7...vc7; 8. vxg7, tg8; 9. vxh7, cxd4 - qaralar şah cinahındakı piyadalarını qurban verərək, ağların mərkəz müdafiəsini darmadağın edir;
• 7...0-0; 8. fd3, abc6 - seçimdə isə qaralar rəqibə artıq fiqur qurban vermir, lakin şahını ağların hücuma cəhd göstərdiyi şah cinahında saxlayır.

yox, əgər ağlar 7ci gedişdə vəzir g4 oynamaq istəmirlərsə, 7. af3 və ya 7. a4 gedişlərini yoxlaya bilərlər:
• 7. af3 təbii inkişaf gedişidir. burada ideya növbəti gedişdə ağ xanalı fili e2, d3 (nadir hallarda b5) xanalarına gəlməklə qısa qalaqurma əməliyyatını yerinə yetirməkdir. bu, vinaver hücum variantı adlanır. görüş, adətən, bu gedişlə davam edir: 7...fd7; 8. fd3, c4; 9. fe2, fa4; 10. 0-0, va5; 11. fd2, abc6; 12. ag5, h6; 13. ah3, 0-0-0
• 7. a4 gedişində isə üçhissəli məqsəd var: bu, qaraların qara xanalı filinin olmaması ilə yaranan üstünlükdən istifadə üçün fil c1-a3 gedişinə hazırlıqdır. həmçinin qaraların gələcəkdə vəzir a5-a4 və ya c2 xanasına hücum etmək üçün fil d7-a4 gedişlərinin qarşısını alır. bunlardan başqa, əgər qaralar gələcəkdə piyada b6 oynayarsa (daha sonra ...fa6 oynamaqla pis vəziyyətdəki filini dəyişməyə çalışır), ağlar piyada a5 oynamaqla b6 piyadasına hücum edə bilər.

vinaver variantının əlavə versiyaları:
ağlar üçün 4cü gediş versiyaları:
• 4.exd5, exd5 - dəyişdirmə variantı
• 4. ae2, dxe4; 5. a3, fe7 (əgər qaralar piyadasını qorumaq istəyirsə, 5...fxc3+; 6. axe4) qaralar qoşa piyada yaranmasının qarşısını alır
• 4. fd3 - e4 xanasını müdafiə edir
• 4. a3, fxc3+; 5. bxc3, dxe4; 6. vg4 - qaraların g7 xanasındakı zəifliyinə hücum edilir
• 4. e5, c5; 5. fd2 - yenidən piyada qoşalaşmasının qarşısı alınır
• 4. fd2

qaralar üçün 4cü gediş versiyaları:
• 4...ae7
• 4...b6 ardınca ...fa6 ideyası ilə, yaxud 4...vd7 vəzirlərini görüşü ideyası ilə: 5. vg4, f5
• 4. e5, c5; 5. a3, fa5 - erməni variantı. nəzəriyyəsi erməni şahmatçıları (xüsusən də rafel vaqanyan) tərəfindən işləndiyinə və ən çox bu şahmatçılar tərəfindən oynanıldığına görə belə adlandırılıb. qaralar atı çıxılmaz vəziyyətə salır və ağlar, adətən, onu bu vəziyyətdən çıxarmağa çalışırlar: 6. b4, cxb4; 7. vg4, yaxud 7. ab5 (adətən, 7. ab5, bxa3+; 8. c3, fc7; 9. fxa3

pedro paramo ★ wiki

+4016

(bax: bir nəfəsə oxunan kitablar)
pedro paramonu yazsaydım mən də yazıçılığın daşını atardım markez belə demişdi bu kitab barədə. yüz ilin tənhalığını yazılmasında yuxarıdakı entrydə yazıldığı kimi böyük təkanı olmuşdu. markezin yazdığı o romanda buendioların yaşadığı makondo şəhəri pedro paramodakı xəyali şəhər olan komalanın nəticəsində ''yaranmışdır.
roman anasının vəsiyyətinə əsasən atasını axtarmağa gedən xuan presiadonun ruhlar şəhəri olan komalaya gəlməsi və orada baş verən hadisələrdən bəhs edir. komala ölülər şəhəri olduğundan orada tez-tez pıçıltılar,iniltilər eşidilir. xuan ilə donya eduvixesin dialoqu
-sən haçansa ölən adamın iniltisini eşitmisənmi? - soruşdu
-eşitməmişəm donya eduvixes
-xoşbəxt adamsan
markez kitabında insest əlaqəni mövzsunu da ola bilsin bu romanın təsiri ilə öz kitabına da əlavə eləmişdi. pedro paramoda öz qardaşı donis ilə münasibətdə olan bir personaja rast gəlmək olur. həmin bu qadın öz günahları ucbatından çölə çıxmağa çəkindiyini , meyitinin bu səbəblə də ləkələrdən ibarət olduğunu dilə gətirir. hətta yepiskopun yanına günahını yumağa gedir amma yepiskop ''sənin günahın əfvolunmazdır'' deyir.kəbin kəsdirmək təklifini isə rədd edərək onu qovur. xuan rulfo insanların qəribə inanclarını da romana daxil etməyi yaddan çıxartmayıb. xuan anasının şəklini özündü gəzdirərək yalnız bir şəkli olduğunu və anasının başqa şəkli olmadığını deyirdi. çünki anası şəkil çəkdirməyi xoşlamırdı. deyirmiş ki ''şəkildəki adamı yaxşı ya pis niyyətlərlə cadulamaq olar''.
Ən əsası romanda heç bir təsadüfən qoyulmayıb.
pedro - qaya , daş anlamını verir . xristianlıqda həvari pedro cənnətin açarını əlində tutar. burada isə pedro cəhənnəmin açarına sahibdir. romanı oxusanız son cümlələri ''damiana sisneros onu əlləri ilə tutdu. pedro paramo qalxdı , irəli yeridi , səndirlədi , yıxıldı. bütün içi qışqırıb yalvarırdı , kömək istəyirdi amma üzə bir kəlmə də çıxarmadı. bədəni tikə-tikə sökülüb kar tappıltıyla yerə düşdü, bir topa külə dönüb eləcə uzanılı qaldı'' ilə bitir. bunun da mənası dünyada iki pedro vardır. cənnətin açarını tutan pedro ilə cəhənnəmin açarını tutan pedro. bununla da ikinci pedro dağılıb gedəcəkdir
paramo - münbit olmayan yer mənasındadır. pedro da yaşadığı yeri və insanları yerlə bir edərək əlverişsiz yerə çevirir.
komala - soba, sac mənalarındadır. sac bildiyimiz üstündə çörək (yemək) bişirmək üçün istifadə olunan əşyadır. burada isə cəhənnəmi təmsil edən kənd və üzərində qovrulan ruhları simvolizƏ edir
Dolores Preciado - xuanın anası . mənası isə qiymətli acılar deməkdir. çəkdiyi acıların qiymətli olmasını göstərir

hero's journey | ədəbiyyat

+37348

(bax: qəhrəmanın səyahəti)
keçmişdən bugünə roman, film, video oyunlarda istifadə edilən hekayə strukturu. dədə qorqud dastanından odyssey-yə qədər.

12 etapdan ibarət olub qəhrəmanın başladığı nöqtədən hekayənin bitişinə qədər keçəcəyi mərhələləri göstərir.
adətən yetişkməkdə olan qəhrəman çətin məsələ ilə üzləşir, inkar edir, məsələni həll etmək üçün yola düşür, ona kömək edəcək və əngəl olacaq kimsələrlə üzləşir. savaşa hazırlaşır -- savaşır; qalib ya məğlub - sona yaxınlaşaraq evinə qayıdır. qərb ədəbiyyatının ən bilinən nümunəsi yəqin ki homer-in Odyssey-idir.
troya savaşına getmiş odyssey-in illərcə evinə və ailəsinə qayıda bilməməsi, və bəzən qayıtdıqdan sonra artıq hər şeyin çox gec olması.

fərdin kamil olması üçün gec ya tez - bütün qəhrəmanlar öz savaşlarını verməlidir. söhbət sırf harasa gedib savaşmaqdan əlavə - insanın içindəki metaforik savaşdan da gedə bilər.

fərd doğulur - uşaq gözüylə əylənərək dünyanı müşahidə edib yetişkinliyə çatır - vecsiz illər keçirir - onu gözləyən xəbərsiz olduğu müəmmalarla üzləşir; və məsələnin həllinə çalışır. sonda isə həyatla vidalaşır.

qəhrəmanın bu döngüləri böyük miqyasdan əlavə kiçik formlarda daim baş verir - hər il, hər ay, hər gün. bu əbədi döngülərin fərqində olmaq həyatın çox da əyləncəli yer olmadığını göstərsə də olası savaşlara qarşı fərdi hazır saxlayır.

bu tip düşüncə tərzi adətən ailə, məktəb və cəmiyyət tərəfindən fərdə aşılansa da bəzən ya yersiz, yarımçıq ya da heç vaxt öyrədilmir. bunun fərqində olmaq, özünüzü öz qəhrəmanınız kimi görüb çətin anlarda səyahətinizin hansı mərhələsində olduğunuzu bilmək həyatda üzləşdiyiniz məsələlərdə psixoloji kömək ola bilər. çətin günlərdən keçirsinizsə siz də öz savaşınızı verirsiniz. və hekayənizin geri qalanını yazmaq qismən də olsa sizin əlinizdədir. yolunuz nə qədər çətindirsə xarakteriniz o qədər güclüdür.

(youtube:

)

S Ö Z A L T I