8. Azərbaycanın ən gözəl rayonlarından biri. Bir çox mənada. Ümumiyyətlə azərbaycanda indiyə qədər gördüyüm, ən sekulyar və multikulturalizmi hissetdirən şəhərdi.
Səhər 8-9 civarıdı əynimə şortik və tshirt keçirmişəm gedirəm trabzon çörəyi almağa, mərkəzi tərəfə doğru (Zaqatalada trabzon çörəyi nə əlaqə deməyin məşurdu) qeyd: (rayonun öz çörək növüdə var xaşxaşlı çörək adlı) Həmin vaxtlar uzun saç olan vaxtımdı bakının mərkəzində belə öcü görmüş kimi insanlar baxarkən, bu rayonda heçkimin vecinə deyildim. Küçədə gedirəm bir yanımdan saqqalı sinəsini keçən adamlar, bir tərəfdən avarca danışan çeçenkalı qaqaşlar, digər tərəfdən abstrak görmüş kimi şəhəri gəzən açıq geyimli bakinskoy turistlər. Heçkim heçkimə qarışmır azərbaycanlısı-avarı-ləzgisi-saxuru-gürcüsü-ingiloyu-qaraçısı yaşayıb gedir (Bu list uzanıb gedər) (25 fərqli millət var rayonda) .
insanları mehriban və gülərüzdü həmçinin zarafatcıl insanlardı. Zaqatalanın ən böyük kəndi Əliabad kəndidir əhalisinə görə, Həmçinin o zonanın ən böyük bazarıda hər bazar günü o kənddə qurulur. ən turistik yeri car kəndidir, avar kəndi olsada istirahət yerləri və s. çoxdur. Həmçinin rayona gələnlər üçün günlük kirayə evlər də əsasən bu kənddə olur. O vaxtı atamın bir tanışı ilə getmişdik, gecənidə car kəndində keçirdik, kimin evinə gedirdik biri deyirdi şeyx əhmədin başı bizim həyətdədi, obiri deyirdi flan imam burada vuruşub. Digər entrylərdə yazıldığı kimi rayonda şeyx şamilə çox böyük hörmət var. Bu arada rayonun ən dindar kəndi tala kəndləridi, tala adlı 3 kəndi var, rayondaki uzun saqqallı əxi ehtiyyatıda bu kəndlər qarşılayır.
Bundan başqa görüləsi maraqlı yerlərindən biridə katex kəndində yerləşən şəlalədi. Bayaq millətlərdən danışırdım bir yazar burada monqollarda yaşayır tərzi birşey deyib, ümumiyyətlə təkcə zaqatalada yox, qax-zaqatala-balakən rayonlarında "Muğal" adlı yerli əhaliləri var. Bunlar rayona tarixi olaraq sonradan köçmə insanlar olsa da, 0 artıq azərbaycana assimilasiya olublar. Muğal deyilməsinin səbəbidə qədim keçmişdə monqol olduqları ehtimal olunur. Başqa zaqatalanın özündə bildiyim tək maraqlı yer qala düzüdü. Ancaq ehtimal edirəm başqa tarixi yerləri görülməli abidələridə çox var internetdən baxmaq olar. Yaşıllıqları və dağları üçün belə gedib görməyə dəyər yəni.
Qızları isə həqiqətən gözəldir çünki azərbaycanın digər rayonlarına nisbətdə burada sarışın və rəngli gözlü insan görmək daha asanddır. Onlar da istər istəməz bizə gözəl gəlir. Qadınları isə çox zəhmətkeş olur bazarda fermada marketdə həryerdə işləyən qadına rast gəlmək olur. Zaqatalanı gedib görməyə və gəzməyə dəyər. Rayonun aeraportu olsada artıq illərdir işləmir işləyən vaxtlarda bakı-zaqatala 50 manat olub. Qiymətinə görə tutmayıb. Bakıdan avtobusla və ya vito deyilən mikroavtobuslarla gedəbilərsiniz. Rayonun əvvəl müəllimlər inistutu olaraq fəaliyyət göstərmiş indi isə unecin zaqatala flialı olaraq fəaliyyət göstərən universitetidə var işdi burada oxuyursunuzsa və ya hər hansı probleminiz varsa məni yaşıllandırabilərsiniz köməklik göstərəcəm.
Özünə məxsus yeməkləri çoxdur və qax mətbəxi ilə böyük oxşarlıqları var. Rayonda əsas gəlir yerləri qoz-fındıq və tütündür (Həmçinin indiyə qədər yediyim ən ləzzətli şabalıdı bu rayonun car kəndində yemişəm, özüm dərib yeyəndən sonra artıq ehtimal edirəm, bakıda bizə şabalıd adı ilə qabıqlı kraxmal satırlar) . Rayonun ən böyük problemi isə digər azərbaycan rayonları kimi işsizlikdir.
qeyd: Bu entry zaqatalalı olmayan ancaq zaqatalaya çox getmiş və qalmış yazar tərəfindən yazılıb.
Zaqatalaya aid öz musiqi aləti ilə oxunmuş mahnı qoyub gedirəm
3. azərbaycanın çox millətli rayonlarından biridir. müstəqilliyə qədər üstünlük avarlarda idi lakin müstəqillikdən sonra gürcüstanlı tərəkəmələrə pulsuz torpaq paylama, narazı avarları dağıstana köçürtmə və s. kimi demoqrafik siyasət nəticəsində rayonda say üstünlüyü azərbaycanlılara keçmişdir. hətta belə deyim 200lərə qədər şəhərdə azərbaycanca ancaq şəhər sovetində falan danışardılar qalanları avarca idi. indi isə rayon mərkəzində dağıstanlılar küçəsi adlandırılan yerlərdən başqa avarca danışılan yer demək olar kı yoxdur. hətta ən məşhur car məscidində belə xütbəni azərbaycanca verirlər çünki, məscid parka yaxındır və əks halda namaz vaxtı parkda olanlar məscidə gələndə başa düşməzdilər avarca xütbəni. daha sonra saxur,azəri,qumuq və s. kimi millətlərdə mövcuddur. bütün bu insanları birləşdirən yeganə dəyər sünni-islamdır. rayonda şiə sayı 0 olduğundan tam əminliklə azərbaycanın sünni mərkəzi demək olar*
şəki olmaz çünki orada şiələr var
. car+muxax kəndlərində çox önəmli mədrəsələr olub vaxtı ilə hətta bu mədrəsələr sovet vaxtında bağlansada oradakı insanlar dinimizi gələcək nəsilərə ötürə biliblər.sələfilər rayoda getdikcə çoxalır hələ suriyada ölənləri,ailəsi ilə birlikdə ora gedənləri və s. demirəm. rayondakı ilahiyyat universitetdində cəfərilik dərsi var bunuda qeyd edim istədim. həmçinin əliabad qəsəbəsində etnik gürcülər var ki, rayondakı missionerlərin mərkəzi oradır. hətta bir ara iş o yerə çatmışdı ki, rayonda xaç taxıb gəzirdilər, xaç satırdılar obşim xristianlaşma gedirdi. sonra allahşükür gəlib gürcü patriarxı ilə nə danışdı nə danışmadı bilmirəm amma odu budu rayonda xaçın x-sı yoxdur*
allahşükürə olan simpatyam burdan qaynaqlanır
.
rayonun əsasən avar əhalisinin dağıstanla sıx əlaqləri vardır. açıq yazım zaqatala, qax, balakən bütün bu rayonlar dağıstanın təbii uzantısıdır.tarix boyu azərbaycanla birliyi olmayıb.bunu asanlıqla görmək olar. əhalisidə dağıstana daha yaxındır nəinki sabirabada nəbilim nefçalaya və s. bu rayonların əhalisinin görünüşü,düşüncəsi,məzhəbi ümumi azərbaycandan kəskin fərqlənir. bir nağıl var tarix kitablarındakı guyamış şah abbas bura avarları köçürüb gürcüləri tarazlaşdırsınlar deyə. 1-si şah abbas pox yiyib, 2-sidəki günümüzdə bir dnt testi keçirtsələr çox az adam təmiz azəri çıxacaq çünki azərbaycanlaşan saxurlar,avarlar var və bu insanların özləri belə əsl millətini bilmirlər. təmiz azəriyəm deyənləri çoxu ilusudan köçən saxuların nəvələridir. ha çoxu dedim çünki car-baləkən camaatlığında ən böyüyü muxax olmaqla azəri icmaslarıda mövcud olmuşdur. amma təbiiki üstünlük dağlı xalqlarında olub.
zaqatala dedikdə ağla şeyx şamil gəlir ki, bu böyük insanın bütün zaqatalalıların qəlbində müstəsna yeri vardır. hətta iş o yerə çatıb ki, şamil adına 2 küçə var. a)imam şamil küçəsi, b)şeyx şamil küçəsi. elə zaqataladakı avar-azəri müharibəsi cəhdidə imamın büstünü partlatmaqla başlamışdı amma allaha min şükür ki, dövlətimiz buna imkan vermədi. ha desənizki şeyx dedin,imam dedin bə heykəl nə iş? cavab olaraq rayonda hamı bu sualın cavabını axtarır. şamilin naiblərindən biridə car qəbiristanlığında uyuyur ki, şəhər əhalisi öz mevtalarını burada dəfn etməyə üstünlük verirlər.
əlavə bilgilər: 1.azərbaycanda bütöv şəkildə salamat qalan yeganə qala zaqataladadır.
2. imam şamilin qonaq qaldığı kəndi ruslar hətta evlərin bünövrəsini belə dağıtmaqla məhv ediblər.
3.azərbaycanın ən mədəni insanları zaqatalada yaşayır.
4.muğanlı kəndinin əhalisi deyirlər monqollardan qalmadır. inanıram çünki adamların gözü toçnu monqollar kimi qıyıqdır.
5.şəhər meydanındakı bərbad vəziyyətdəki kilsə alban yox bildiyin gürcü/erməni provaslav kilsəsidir.
6.700 yaşı olan ağaca nəzər dəydi daha yoxdur kəsdilər.
7. 7 ballıq 2 zəlzələdə allaha min şükür 1 insan belə ölmədi. hələ 6 ballıq artçı sarsıntıları demirəm 7 keçdim 6 ballıq zəlzələ olsun bakıda tək sağlam bina çətin tapılar, insan itkisinində sayı hesabı olmaz.
8. avarski olmayan toy toy sayılmır ki, bu ayıbı heç kəs üzərinə götürə bilməz. ulan toy olarda avarski olmazmı kardeşim həmdə necə adam oynalyanlara baxmaqdan doymur. cavanlardada çox fındıq yeməkdəndirmi bilmirəm yorulma hissi yox kimidir.
9. işdi birdən axaxdərə adlı kəndə yolunuz düşsə bu kardeşinizdən məsləhət s*çmağa belə tək getməyin.
1. zəlzələdən qabaq azanı qadağan edən daha doğrusu yüksək səslə oxunmasını qadağan edən lakin 7.3 və 7.4 lük iki zəlzələdən sonra göt qorxusundan hətta kəndlərində belə mikrofonla(megafon) oxunmasını təşkil edən insanların yaşadığı azərbaycanın şimal-qərbində yerləşən rayon*
bölgə
.
)