molla ömər

1. 1996-2001-ci illərdə əfqanıstanı idarə etmiş taliban lideri, abş tərəfindən 11 sentyabrın əsas səbəbkarlarından biri olaraq görülən şəxs.
tam adı seyid məhəmməd ömər axundzadə olan molla ömər 1954-cü ildə (başqa məlumatlara görə 1961-ci ildə)
qəndahar vilayətində anadan olur. 7 sinif bitirdiyi bilinsə də, tərəfdarları onun kvettada (bəlucistanda) mədrəsə bitirdiyini və mauləvi ruhani adını aldığını iddia edirlər. molla ömərin 4 arvadı və bir neçə övladı var, özü də bəzi məlumatlara görə, onun qızlarından biri 1990-cı illərdə osama bin ladenə ərə getmişdir. əfqanıstanda 1978-ci il aprel inqilabına qədər ömər qəndaharda molla olmuşdu. inqilabdan sonra o mücahidlərə qoşulmuş və müxalifətin tərəfində müxtəlif səhra komandirlərinin dəstələrinin tərkibində döyüşlərdə iştirak etmişdir. döyüşlərin birində yaralanır və bir gözü itirir. görünür, bu yaralanmanın nəticəsidir ki, o, 1983-cü ildə silahlı mübarizədən kənarlaşmış və pakistanda dini fəaliyyətlə məşğul olmağa başlamışdı. burada o, deobandi dini fundamentalist məktəblərindən birinə mənsub olan və pakistanda 7 mədrəsəyə nəzarət edən cəmiət-ül-ülemae-islami partiyasının lideri fazlul rahmanla yaxınlaşmışdı. molla ömər fazlul rahmanın köməyilə taliban hərəkatını yaradır və onun şura sədri olur (taliban sözünün özü - talib sözünün cəm halıdır; mədrəsələrin və digər dini təhsil müəssisələrinin tələbələrini belə adlandırılar).

1996-cı il aprelin 3-də 1500 din xadiminin iştirak etdiyi iclasda molla ömər özünü əmir-ül-mömünin (möminlərin əmiri) elan edir və ölkənin "əfqanıstan islam dövləti" adının "əfqanıstan islam əmirliyi"lə dəyişdirildiyini bildirir.
ümumiyyətlə, molla ömərin həyatı haqqında, hər halda 1996-cı ilə qədər, çox az məlumat var, onlar da kifayət qədər ziddiyyətlidir.
taliblərin yaydıqları əfsanəyə görə, 1994-cü ilin payızında məhəmməd peyğəmbər onun yuxusuna girmiş və ona öz qəbiləsini pakistanın xüsusi xidməti tərəfindən təyin edilmiş və öz qarətləri, zorlamaları və qətllərilə ad çıxarmış yerli səhra komandirinin əsarətindən qurtarmağı əmr etmişdir.
yerli molladan xeyir-dua alan məhəmməd ömər əvvəllər sovet qoşunlarına qarşı döyüşən keçmiş mücahidlərdən ibarət 50 nəfərlik dəstə təşkil edir və despotik qəbilə başçısını öldürür. bundan sonra onun var dövləti və ələ keçirilmiş ərzaq qəndahar rayonunda yoxsullar arasında paylanır. qənimət götürülən silahları məhəmməd ömərin adamları özlərinə saxlayır, keçmiş qəbilə başçısının peşman olan döyüşçüləri isə onun dəstəsinə qoşulurlar. onlar özlərini "taliblər" adlandırmağa başlayırlar. beləcə, molla ömər yoxsulların müdafiəçisi adını qazanır. əhalinin belə bir köməyi sayəsində onun dəstəsi tezliklə bir neçə yüz nəfərə qədər artır.
bütün bunlar olmuş hadisəyə kifayət qədər oxşasa da, çoxları bu əfsanənin həqiqət olduğuna şübhəylə yanaşır. bodanski bildirir ki, bu əfsanədə həqiqət yalnız, talibanın nüvəsini pəştu əsilli tələbələrdən - ruhanilər və radikal əhval-ruhiyyəli yerli dindarlardan təşkil olunmasindan ibarətdir, özü də onların əksəriyyəti əfqanıstanda 1980-ci illər müharibəsinin veteranlarıdır və praktiki olaraq hamısı pakistanda və iranda silahlıların təlim düşərgələrindən və məktəblərindən keçib.
molla ömər 1996-2001-ci illərdə əfqanıstanı de-facto idarə etsə də, başda bmt olmaqla, bir çox dövlətlər onun hakimiyyətini tanımamışdı.
molla ömərin əfqanıstanın 2001-ci ildə abş tərəfindən işğalından sonra pakistana qaçdığı iddia edilir. bəziləri isə, onun kəraçidə olduğunu deyirlər.

2. molla ömərin rəsmi qəzetdə dərc edilən belə bir fərmanı var:

"dövlət məmurlarının siqaret çəkməsi qadağandır. həmçinin siqaretin halal, haram olması haqqında müzakirələr də qadağandır."

yəni, burda mənəm bağdadda kor xəlifə. yeri gəlmişkən, molla ömərin bir gözü yoxdu.

molla ömər

Yalnız deyilsən!

Yalnız deyilsən!