higgs field

1. 20.əsrin əvvəllərinə qədər maddənin ən kiçik hissəsi olaraq atomu bilirdik. atomun içində bir nüvə var. nüvənin içində də proton və neytron. sonra bu nüvənin ətrafında günəşin ətrafında dönən planetlər kimi dönən elektronlar olduğunu kəşf etdik. sonra protonları meydana gətirən kvarklar kəşf edildi. bütün bu kəşflərdən sonra 1964-ci ildə peter higgs "maddənin niyə görə kütləsi var?" sualına bir cavab gətirdi. bu sualı "hər maddənin kütləsinin fərqli olmasının səbəbi nədir?" şəklində də soruşa bilərsiniz. nəhayət ki, maddəyə kütləni verən obyektin atomun içində bizim hələ bilmədiyimiz bir zərrəcik olduğu fərziyyəsini ortaya atdı. fərz edilən bu zərrəciklərə kvark və onu daşıyanlara gluon adı verildi. bunlar nüvə içinə həbs olduqları üçün sərbəst olaraq müşahidə olunmur. bu zərrəciyin bir sahəsi var və bu sahədə başqa zərrəciklər ilə qarşılıqlı təsirə girir. bu interaktiv maddə bir kütlə qazanmış olur. qarşılıqlı əlaqə çox şiddətlidirsə maddə ağır bir kütləyə, nə qədər azdırsa yüngül bir kütləyə sahib olur. peter higgs'ə görə kainat bir növ enerji tərəfindən yaradılıb. bu enerjiyə fizikada ''higgs field '' (higgs sahəsi) deyildi. bu enerji, böyük partlayış (big bang) sonrası ortaya çıxan zərrəciklərlə qarşılıqlı əlaqəyə girdi. bu qarşılıqlı əlaqə nəticəsində ''higgs boson "deyilən zərrəciklər ortaya çıxdı. bu zərrəciklər isə maddəyə kütlə qazandırdı. '' bosonlar '' olmasa ya da fərqli bir şəkildə ortaya çıxsaydılar, bəlkə də ulduzlar, planetlər və həyat yaranmayacaqdı. (bax: standard model)

2. leon max ledermanın "tanrı hissəciyi" adını verdiyi zərrəcik.

higgs field

Yalnız deyilsən!

Yalnız deyilsən!