1. amerikanın ortasında qızıldərililər tərəfindən qurulmuş imperiyaya mənsub xalq. ümumiyyətlə dövrümüz üçün götdərinə hər cürə yalan, doğru informasiya yapışdırılmış xalqdı. internetdə, kitablarda,filmlərdə haqlarında müxtəlif şeylər görmək olar. mənim bildiklərim də elə o sərhəddədi, sadəcə heç olmamaqdan yaxşıdı deyə yazıram ki, axtaran, təsadüfən görən elə belə informasiyadı da oxusun. əşşi, istər istəməz tarixlərdi də oxuyuruq, yoxsa belə kimdi tarixin doğruluğuna inanan. nəysə, həvəsdən düşmədən yazım.
avrasiya materikində o dövrə məxsus sivilizasiyadan kənar qalmışlar. xalq adama barbarları xatırladır.
allahları üçün xeyli qurban verərlərmiş. xeyli sözünün altını xətləmək istərdim. çünki xeyli sözünün altında böyük böyük rəqəmlər yatır.yaman vəhşi xalq olublar. misalçün, günəş tanrısı üçün əsir düşən düşmənlərini qurban etmə şəkillərindən danışım. qurbanı bahar bayramında ayaqlarını bağlayıb meydana atırlar. və öz insanlarına insanı 2 yə böləcək itilikdə olan alət verdikləri halda, qurbana taxta parçası verərlərmiş. qurbanı kim öldürərsə allahın yanında digərlərindən fərqli olaraq 1:0 öndə olacağına inandırarlarmış. hamı da qurbanı dəli kimi öldürmək istərmiş. qurbanı öldürən adam müəyyən müddət onun dərisindən hazırlanmış örtüklə gəzər, ətini isə ailəsi yeyərmiş.
misirlilər kimi piramitlər inşa edərlərmiş. o piramitlərdə də allaha qurban vermələri ilə bağlı xeyli müxtəlif məlumatlar var. misalçün, qurbanı piramitin zirvəsinə qaldırıb əzab verə verə qanlarını ağıdıb sonra piramitdən aşağı atallarmış.
ispanlar axrına çıxıb özlərinin. amerika qitəsində o vaxt at yoxuymuş. at üstündə torpağa ayaq qoymuş, yaraşıqlı, heç vaxt görmədikləri alətləri( silah) olan cortes və dəstəsini yarı tanrı kimi görmüşlər. adamlar hər şeylərini allaha, dinə bağladıqları reallıqdır o heç. ispannar da bura niyə gəlib? qızıla görə. o dövrün çox avropalısı kimi cortes də qızıl dəlisi idi. bura gəlməsi də bunla bağlıdı. imperiyaya daxil olması və gözəl qarşılanması imperiyanın içdən sarsılması gələcəyinin ilk addımı idi. cortesi imperiyanın hökmdarının yaxınına buraxması, cortesin sonradan təxmini 1000 dən bir az çox adamları ilə divarlar arxasında olan krallığı-hakimiyyəti əsir alıb tez yığa biləcəkləri qızılları yığıb ispanyaya qaçması ilə nəticələnmişdir deyilənə görə. amma ki ispannar daşıdıqları bakteriyaları, xəstəlikləri asteklərə ötürmüş də və elə getmişlər. uminitet söhbəti. xalqın bədəni bu bakteriyalarla başa çıxa bilməmiş və böyük hissəsi belə qırılıb gedib.