1. edit insanın insana ağırlıq verməsi

başlıq ümid edirəm ki, belə başa düşülür. söhbət bir- birini sıxmaq üçün əlindən gələn hər şeyi edən insanlardan gedir. bir- birlərini mənasız şeylər üstündə əzən insanlar. kiçik məsələlərin insanları. məsələnin böyüyü kiçiyi necə olur bilmirəm, alışılmış bir deyimdi nəyə vurğu edir siz özünüz bilirsizniz.

həmişə tək olanda fikirləşirəm ki, hal- hazırda əlimdən gələn bir çox şeyi edə bilərəm. yemək bişirərkən başqalarını fikirləşmədən. özüm isdəyən kimi. eləmək isdədiyim iş nədisə allahı özüm oluram. hər cürə rəngi qata bilirəm ora.

bir insanın əvvəllər elədiyim işi bəyənib bəyənməməsi önəmli. içimdəki yaratmaq duyğusu, tərif axtarırdı həmişə. əslində hər kəs, ya da bir çox kəs təriflənmək isdəyir. insanın ən normal olan isdəyidir.

elə bu yaxında çox yaxın birinin kompyuterini düzəltdim məsələn. ancaq sonra xarab oldu. böyük ehtimal özü xarab edib, çünki başı çıxmır. indi isə məni harda görür əlindən- götündən bir iş gəlmir baxışları atır. bəlkə, bir il bundan öncə olsaydı çox fikir eliyərdim bu məsələni. öz- özümə deyərdim ki, mən buna yaxşılıq etmək üçün vaxt ayrıb əlləşmişəm heç olmasa, bu isə mənə minnət qoyur. ancaq indi vecimə deyil. məsələnin gərçək tərəfini bilmək məni rahatlaşdır deyə özümü artıq bir əziyyətə salmaq isdəmirəm. çünki, artıq bilirəm ki, insanlar həmişə nankor olurlar. özlərini o qədər bəyənirlər ki, başqları onlara kiçik qum dənəsi kimi görünür.dənizdə yerimək isdəyirlər. əvvəllər belə şeylər dediyim kimi mənə əziyyət verirdi barışa bilmirdim bunlarla.

elə əksəriyyət vaxtlar bir çox fürsəti özümün yaratdığımı anlayıram. ona görə özümü mühakimə edib hər hansı bir çaşqınlığa düşmürəm. bilirəm, artıq həmişə bir- birimizi qəbul etməyəcəyik. böyük ehtimal bu üçüncü dünya ölkəsi olmağımızla əlaqədərdi. bütün bu uzağa işəmək yarışlarının tək səbəbi doyumsuzluqdur. uğursuzluqlar o qədər əzibki, artıq qəbul edilə bilinmir gərçəklik. özləri ilə barışa bilmirlər. acıyıram buna görə də.

baxıram keçən dəfə bir nəfərə, uşaqlıq dostuma. ikimizdə böyümüşük, mən bir şanslı olmuşam ona nisbətdə. ancaq o həmişə vəziyyəti suçlayıb. elə indidə elədi. artıq o həddə çatıb ki, xəyal dünyasında yaşayır. elə bilir ki, 2 il sonra bunu milyonlar manatlar gözləyir. bütün günü bu iş qurdum, o işi dağıttım söhbətlərindən dəm vurur. yadımdadı məktəbi yeni bitirdiyimiz zaman, görərsən gələn il özümə ev alacam demişdi. hələ də bu kiçik şəhərdə ailəsi ilə birlikdə yaşayır. elə bilir ki kinolardakı varlı insanlardan biri budur. yəni, üç otaqlı mənzildə yaşamaq təhqiredici birşeydir. özündən utandığı bəllidir ancaq bunu bildirməməyə çalışır. inan ki, bildirsə etiraf eləsə nə qədər əziyyətdən qurtulacağını bilmir. elə bilir ki, həyat üzünə güləcək. domino oynayarkən bunları fikirləşir. diyəsən yadlaşma gedir. çünki bəzən ani bir gülüş qonur sifətinə. dodağı bir tərəfə qaçanda anidən özünü toplayır.

keçən il başqa bir dostumu işə düzəlttim. ancaq, cəmi 3 saat işlədi və heçkimə demədən ayrıldı. iş şəraitini bilirdi. ağır iş idi, bilməsə idi qınamazdım ancaq o işə düzəlmək üçün məndə xahiş etmişdir beş manat artıq almaq isdəyirdi və mən də oranın sahibini tanıyırdım. ancaq, belə qəflətən çıxdığını mənə deyəndə çox pis oldum. o işə başqa adamı da ala bilərdilər mən xahiş elədim deyə bunu aldılar. işin qızğın saatı ayrıldığına görə mən bir çox işimi atıb onun yerinə işə çıxdım. onu işə qəbul edən müdür məni borclu bilirdi bu məsələdə o da atamı tanıyrdı deyə mənə bir söz demirdi. başqası olsaydı münaqişə yarana bilərdi.

belə işlər bir çox kərə təkrarlanıb. ancaq deyəsən uşaq idim deyə dözə, göz yuma bilirdim. ya da nəzakət qaydaları gərəyi dayanırdım. özüm təssəlli edirdim ki, neyniyək dostundu. ancaq bu normların saxta olduğunu bir daha gördüm. nəzakət qaydalarının insanların məsulliyətlərindən qaçmalarından başqa bir şey olmadığını anladım. bu qədər saxta bir şey hərdən yenə təkrarlanır, ancaq az hallarda. mən yenə bu üçüncü dünya ölkəsində buna tab gətirirəm. birinə məsulliyət atmaq öz üstündən ağırlıq atmaq kimi bir şeydi. bütün bu hərəkətlər boğaza kimi gəlir.

bizim insanımız davamlı olaraq bunu edir. çünki bilir ki birinin üstünə məsulliyət atanda nəticə nə qədər pis olursa olsun ordakı günahkar özü olmayacaq. özünü rahatlaşdıra biləcək. nəticə yaxşı olsa işin üstünə gəlib qonacaq, tərif eşitmək, qaymağı yemək yenə onu rahatlaşdıra biləcək. davamlı olaraq qaça- qaçı yaradır və sonunda heç bir şey etmədən ətrafını suçlayır.

insanın insana ağırlıq verməsi məsulliyət atmağın ədəbi adı kimi gəldi mənə