1. hər il təqvim dəyişəndə 1989-cu ildə xarici mətbuatda azərbaycan xalqının “ilin xalqı” elan olunması hadisəsi xatırlanır. ancaq konkret hansı mətbuat orqanının bu barədə elan verməsi, yaxud yazması naməlum olaraq qalır. əsasən iki jurnalın – “tayms” və “newsweek”-in adı hallanır.

ədalət tahirzadə “meydan 4 il, 4 ay” kitabında bu barədə yazır ki, 1989-cu ildə zərdüşt əlizadə tribunadan bunu elan etmişdi və jurnal “newsweek” idi.

ancaq bu barədə meydan tv-yə danışan zərdüşt əlizadə “tayms” jurnalının adını çəkir.

““tayms” jurnalının 1989-cu ildə azərbaycan xalqını “ilin xalqı” elan etməsi barədə ilk xəbəri axc-nin 6 yanvar konfransında mən çatdırdım. konfransında idarə heyətinin üzvü kimi söz aldım və bu haqda iştirakçıları məlumatlandırdım”,-əlizadə belə deyir.

“jurnalı qaldırıb baş səhifəsini göstərdim ki, xalqımızı “ilin xalqı” elan ediblər”

z.əlizadə jurnalın ona xaricdən gətirdiklərini dedi: “jurnalı qaldırıb baş səhifəsini göstərdim ki, xalqımızı “ilin xalqı” elan ediblər. hər il “tayms” jurnalı “ilin adamı” və “ilin xalqı” seçimlərini edir. 1989-cu ilin xalqı isə azərbaycan xalqı elan olunmuşdu. tribunadan düşəndən sonra kimsə məndən jurnalı aldı və qaytarmadı. ondan sonra axc rəhbərləri deyirdilər ki, məhz onların fəaliyyəti nəticəsində azərbaycan xalqını “ilin xalqı” elan etmişdilər, bəli, bu amil vardı. həmin jurnalın 5-6 səhifəsi azərbayandakı hadisələrdən, əsasən mitinqlərdən bəhs edirdi, aksiyalardan şəkillər də yer almışdı. məqalənin əsas qayəsi o idi ki, xalq demokratik istəklərini ortaya qoyub və antiimperialist mübarizə aparır”.

“ilin xalqı” niyə bu vəziyyətdədir?

politoloq suala cavab verərkən siyasi tarixə ekskurs etdi.
zərdüşt əlzadə foto meydan tv.
z.əlizadə düşünür ki, “tayms” jurnalında seçim edən adamlar ssri-nin dağılmasını istəyirdilər və onlar imperiyaya qarşı qalxan xalqı “ilin xalqı” elan etmişdilər:

"ancaq "azərbaycan xalqı niyə, hansı məqsədlərlə belə etmişdi və kimlər onu təşkilatlandırmışdı" sualları onları maraqlandırmırdı. amerikaya geosiyasi rəqib ssri-nin çökməsi lazım idi. azərbaycanda proseslərin önündə gedənlər anlamırdılar ki, axc-nin daxilində çox gizli səbəblər var. birinci, mərkəzi hakimiyyət, sovet nomenklaturası ssri-nin buraxılmasında və kapitalizm sisteminə keçiddə maraqlıydı. çünki bununla onlar ümumxalq mülkiyyətini ələ keçirib milyoner olacaqdı. aşağılar nomenklaturanın bu məqsədini başa düşmürdü, əqidəli kommunistlər vardı və onlar çoxpartiyalı sistemin, iqtisadi islahatların vacibliyini istəyirdilər. sovet illərində dtk partiyanın qılınc gəzdirəni adlanırdı, mərkəzi komitə dtk-ya “imperiyanı qoru” tapşırığını verəndə, yerinə yetirirdi, yəni etiraz edənləri məhv edirdi. amma mərkəzi komitə müəyyən anda dtk-ya ölkəni dağıtmaq tapşırığı verdi və bu, can-başla yerinə yetirildi. o yerdə ki, xalq cəbhələri yox idi, onu yaradırdılar, yaxud xalqın yaratdığı təşkilatlara öz casuslarını yerləşdirirdilər. məqsəd ssri-ni siyasi-iqtisadi və milli münaqişələr vasitəsilə çökdürüb ümumxalq mülkiyyətini ələ keçirmək idi, buna da nail oldular. 1991-ci ilin dekabrında belarusda “belovejs sazişi” imzalananda yeltsin kravçuk və şuşkeviçə demişdi ki, bəs buş nə deyır, heç qorbaçovu axtarıb-itirən yox idi. təsəvvür edin ki, stalin hansısa məsələdə “ruzvelt nə deyər” sualını verərdi. yox, mümkün deyildi. bax, bu adamlar öz yaxınlarına böyük mülkiyyət piramidası yaratmaq üçün hər şeyə getdilər. o zaman insanlar və xalqlar azadlıq, müstəqillik eyforiyasında olduğundan bu məqsədi görmək çətin idi. düzdür, azadlıq da, müstəqillik də vacibdir, amma ağılla bunlara çatmaq lazımdır, emosiyayla yox. bu barədə axc-nin konfranslarında da deyirdim, amma dinləmədilər”.

“gedişat heydər əliyevin hakimiyyətə gəlməsilə nəticələndi və hazırkı vəziyyət yarandı”

z.əlizadə azərbaycanda da müxtəlif mafioz qrupların mülkiyyət uğrunda mübarizə apardığını, onları xalq maraqlandırmadığını və öz adamlarını axc-yə də yeritdiyini söylədi:

“tam əminliklə deyirəm, mitinqləri nomenklatura təşkil edirdi, hər bir zavod direktorunun sexlərdə öz adamları vardı və onlar prosesləri tam anlamayan fəhlələrə deyirdilər ki, vəzirov qarabağı ermənilərə verdi. nəticədə insanlarda etiraz yaranırdı, mitinqlər başlanırdı, ancaq qarabağın verilməsi söhbəti yox idi. vəzirovun özünün klanı yox idi, o, respublikaya rəhbər təyin olunanda vəziyyəti tam bilmirdi. amma ətrafındakı nomenklatura və heydər əliyev klanının prosesə təsir imkanı güclüydü. klanları isə xalqın necə yaşaması, gələcəyi maraqlandırmırdı, onlara sərvət və mülkiyyət lazım idi. beləliklə, gedişat heydər əliyevin hakimiyyətə gəlməsilə nəticələndi və hazırkı vəziyyət yarandı”.
(c) meydan tv