1. Birinci növbədə bahadır amma həm də (oxuduğunuz yerdən asılı olaraq) keyfiyyətlidir və dünyaca tanınır. Baha olduğuna baxmayaraq, Həm bakalavr həm də magistr üçün tam təqaüdə qədər təqaüdlər var. Magistratura haqqında məlumatım olmadığına görə burada bakalavr haqqında danışacağam. Birinci ümumi qəbul qaydaları, sonra isə təqaüd haqqında yazacağam.

Deməli, əgər siz amerikada bakalavr təhsili almaq istəyirsinizsə, hər şeyə tez başlamağınız məsləhətlidir. 9cu sinif idealdır amma gec də başlayıb uğur qazana bilərsiniz(10,11). Başlamaq deyəndə nəyi nəzərdə tuturam: universitet və təqaüd proqramlarını araşdırmaq, məktəb qiymətlərini əla səviyyəyə çatdırmaq(mütləq əlaçı olmalı deyilsiniz, amma yadınızda saxlayın ki rəqabət çoxdu), prossesi öyrənmək, SAT, SAT Subject, iELTS, TOEFL(bu ikisindən biri) kimi testlərə hazırlaşmaq, sinifdən xaric işlərlə məşqul olmaq(extracurricullar activities, çox vacibdir) və s. Sizin həm də müəllimləriniz və(ya) məktəb direktorundan tövsiyyə məktubları almanız lazım olacaq. Həm də esse yazmalı olacaqsınız. Bilirəm çox şey var və qarışıq ola bilər. Bacardığım qədər izah etməyə çalışacağam.

Vaxt müddəti(deadlines) və commonapp: Amerikada da dərslər əsasən payızda başlayır amma universitə application göndərmək üçün son tarixlər yəni deadlinelar yanvarda artıq qutarır. Yəni siz hələ məktəbdə oxuya-oxuya(11ci sinifdə) application göndərməlisiniz. Commonapp(Common application) deyə bir platform var ki, sizə çox kömək olacaq. Saytına girib özünüzə profil açırsınız. Şəxsi məlumatlarınızı mütləq düzgün qeyd edin, xaroco passportunuzda olduğu kimi. Adres filan hamısı dəqiq olsun. Orada bütün məlumatlarınızı, esselərinizi və s. yazırsınız və çoxlu universitetlərə göndərirsiniz. Yəni hərəsinə ayrı-ayrı göndərməli olmursunuz.

Universitetlər: Müəyyən siyahı hazırlayırsınız və o siyahıda olan universitetlərin hamısına commonapp vasitəsilə application göndərirsiniz. Çox yerə göndərin ki qəbul olma şansınız da çox olsun. Axtarış üçün internetdə "top universities usa" "best colleges for [ixtisas]" və s. kimi axtarışlar edə bilərsiniz. Birdə ki redditdə /r/applyingtocollege və /r/intltousa subredditlərinə üzv olun. Universitetləri bacardığınız qədər araşdırın(reddit, forumlar vasitəsilə də bunu edə bilərsiniz).


Qiymətlər: dediyim kimi bacardığınız qədər yüksək olsun. Apply edən zaman müdiriyyətlə danışmalısınız göndərilmə barədə. Əgər səhv xatırlamıramsa qiymətlər skan olunmalı, tərcümə olunmalı və commonapp vasitəsilə göndərilməlidir.

Tövsiyyə məktubları: Direktor və müəllimləriniz də commonappdə profil açaraq sizin üçün tövsiyyə məktubları yazmalıdırlar. Əgər başları çıxmırsa özünüz edərsiniz. Amma gözəl yazmalısınız. ingernetdə nümunələr üçün axtarın

Sinifdənkənar aktivitelər: Bunlara çox önəm verilir. Yəni klublar, yarışlar, layihələr, hobbiləriniz və s. Bunların yaxşı olmasına xüsusi fikir verin. internetdə daha ətraflı axtara bilərsiniz məsələn "college application extracurricular activities" yazaraq. Çalışın müəəllimlər və direktorlar tövsiyyə məktublarında bunlardan bəzilərini təsdiqləsin(yin). 9-11də olimpiadalar da rol oynayır. Ölkə üzrə və ya beynəlxalq olimpiada medallarınız olarsa super.

Esse və supplementlər: Commonappdə bir main essay olur personal statement, onu bir dəfə yazıb hər universitetə göndərirsiniz. Bəzi universitetlərin əlavə sualları ola bilər ki onlara da supplements deyilir onları hər universitet üçün yazıb göndərirsiniz. Commonappi istifadə etmək asandı nisbətən, yəni qarışıqlıq olmaz.

Testlər: SAT və ya ACT lazımdır. ACT məncə bizdə keçirilmir ona görə də SAT. Özünüz hazırlaşa bilərsiniz: (bax: sat)
Kursa gedib vaxt öldürmək lazım deyil. Göndərdiyiniz universiterlərin səviyyəsinə və şəxsi istəyinizə görə xüsusi fənlərdən də SAT fənn testləri verə bilərsiniz. Verməmişdən qabaq umversitetlərin saytlarından bunu nəzərə alıb almadıqlarını dəqiqləşdirin, yəni boşuna vermiş olmayasınız. (baxma: Sat subject tests)
Dil testi olaraq toefl və ya ielts verə bilərsiniz. Yenə də universitetlərin saytından hansını qəbul edib-etmədiklərini aydınlaşdırın. Bir çoxsu hər ikisini qəbul edir. Bunlar üçün də kurs lazım deyil. Özünüz hazırlaşa bilərsiniz. (bax: ielts) (bax: toefl)

Bunların hamısını hazırlayırsınız və deadlinelara qədər göndərirsiniz.

Təqaüd üçün: Təqaüd iki cür olur merit və need based. Merit sizin finansial vəziyyətinizə baxılmadan yüksək nəticələrinəz görə verilir. Need based üçün isə finansial vəziyyətinizi, yəni ildə neçə on min dollar ödəyə bilməyəciyinizi təsdiq etməniz lazımdır. Css profile var bunun üçün. Onu da bir dəfə doldurursunuz və hər yerə göndərirsiniz. iş verəndən gəlirinizi təsdiqləyən sənəd və ya əgər varsa verdiyiniz vergi miqdarı tələb oluna bilər təsdiq üçün. Hər universitet təqaüd vermir. Saytlarından financial aid bölməsindən aydınlaşdırın təqaüdlərinin necə olduğunu. Bəzi umiversitetlər tam təqaüdə qədər verir. Bunlar əsasən liberal arts colleges olur. (baxma: liberal arts college)

Hələlik bu qədər, əlavələr olduqca edəcəyəm. Ümid edirəm kiməsə xeyirli olar.