Bu duyğuların müvəqqəti olduğunu və kömək mövcud olduğunu bilmək vacibdir. Dostlarınıza, ailənizə, profesionallara müraciət etməyiniz vacibdir. Sizi dinləmək və lazım olan dəstəyi təmin etmək istəyən insanlar var.
Sözlük yazarları olaraq səni hər zaman dinləyə bilərik.
Əgər yalnız hiss edirsənsə, 860 qaynar xəttinə müraciət etməyini tövsiyə edirik.
1. Faktdır. Yüz faiz olmasa da 80 faiz problemlərimizin kökündə bu dayanır-sevgisizlik və onun daha aktiv forması olan bir-birinə nifrət. Tanımadığımız insanlara qarşı olanından danışram təbii ki. Adi gündəlik ünsiyyətdən tut, başqasının bəlasına, dərdinə laqeydliyə qədər uzatmaq olar bu mövzunu.
Demirəme elə qabağına çıxanı millət basıb bağrına, öpüb, marçıldadıb, yalamalıdır amma bu da iş deyil axı.
Yox-yox, əsrimizin həzrəti isası filan deyiləm və konkret faydaçı aspektən baxıram məsələyə. insanımızdaki bu bir-birinə nifrətin bizi hansı uçuruma apardığının şahidiyəm.
Çox yox, məsələn, elçibəydə olan sevgidən birazını kəsb eləmək lazımdı. Psevdoelm olan astrologiya hər nə qədər psevdo olsa da məramımı açıqlamağa işə yarayır. Xərçəng bürcünə xas bir sevgiylə sevirdi biz olan xalqını rəhmətlik. Yaxşı oğlanı da, götvərəni də, yaxşı xanımı da, qancığı da. O qutarırdı daşı da, torpağı da, qapı-pəncərəni də, servantı da, hamını sevirdi yetim. Ki bu ifrat sevgisi də çıxdı axırına. Gülləsi ancaq ermənilərə dəydi. Xərçənglər planetin ən sülhpərvər bürcləridir amma sevdiklərinin tükünə biri zərər verdimi ən qəddar döyüşçüyə çevrilə bilər. Amma özü üçün yox, başqaları üçün.
Allah bəyə rəhmət eləsin, mövzum o deyil. Onu ərz edim ki, hakimiyyətin ən çox qorxduğu şey də elə bizim bir-birimizə sevgimizdir. Məhz ona görə hakim media hər gün cəmiyyətdəki ən murdar xəbərləri tirajlayır. Cəmiyyətdə murdarlıq yoxdur demirəm amma dönə-dönə, başım gicəllənə-gicəllənə üzr istəyirəm,"şok!!! qaynanasına oral seks etdirərkən, arvadın ağzı sudurqa tutdu, qaqaş şeyini çıxarda bilmədi" tipli xəbərlərlərlə aid olduğumuz toplumun zatən mundar olduğunu, nə haqqsızlığa düçar olursa bunu hak etdiyini bizə şuuraltı olaraq təlqin etmək istəyirlər . Daha murdar olan şeyləri misal üçün hər gün yetimin, kasıbın, fağırın, əlilin, şəhid balalarının haqqının yeyilməsini örtbasdır etmək üçün. "Bu xalqa görə özünü riskə atmağa dəyməz!" Deməyimiz üçün.
Bir şey ki, oturmuşuq, bu boyda xalqın onun başına gətirilən oyunlara nə zaman "dayan! yetər!" Deyəcək vaxtı, vədəni gözləyirik səbirsizliklə. Bütün siyasi liderlər, ziyalılar, ədalət aşiqləri, aktivistlər açığı xalqın şeyinin nə vaxt duracağını gözləyir. Mənim buna cavabım- sevgidir, sevgi olanda duracaq!
Bu duyğuların müvəqqəti olduğunu və kömək mövcud olduğunu bilmək vacibdir. Dostlarınıza, ailənizə, profesionallara müraciət etməyiniz vacibdir. Sizi dinləmək və lazım olan dəstəyi təmin etmək istəyən insanlar var.
Sözlük yazarları olaraq səni hər zaman dinləyə bilərik.
Əgər yalnız hiss edirsənsə, 860 qaynar xəttinə müraciət etməyini tövsiyə edirik.
2. nifrətə, biganəçiliyə ən çox səbəb fərdi maraqların, çıxarların ümumi maraqlardan, hamıdan üstün tutulmasıdı. Bizim qədər, makiavelist bir qövm, millət nə deyirsiz deyin yoxdu. Adi bir misal, xaricdə təzə-təzə yaşayanda harda azərbaycanlı görürdüm, sevinirdim, maximum ünsiyyət qurmağa çalışırdım. Məlum məsələ, qürbətdə olanda səndən əvvəlkilərin təcrübəsindən faydalanmağa çalışırsan. Amma zamanla baxırsan ki, yoxe qardaş, xoş olmaqla olmur, valla, max istifadə etməyə çalışırlar. ayda ildə 1-2 dəfə zəng edən adam bəzən salamsız-kəlamsız direkt filan şeyi necə həll edə bilərsən? deyə soruşur. indi kömək etsən, bir bəla, etməsən bir bəla. Ona görə, bacardığım qədər xaricilərlə çox vaxt keçirirəm, bizimkilərdən də akademik çevrə ilə. Ən azından əminsən ki, qarşılıqlı faydalanma olacaq.
Problemin yeganə həlli yolu isə, düzgün milli ideologiyanın yaradılmasıdı. Hər kəsi birləşdirən bir ideologiya olmadığı müddətdə, fərdi maraqlar, istəklər ümumi mənafedən üstün olacaq. Ki, bu da dövlətə sərf edir: Məhşur "parçala, hökmralıq elə" şüarı kimi.
Bu duyğuların müvəqqəti olduğunu və kömək mövcud olduğunu bilmək vacibdir. Dostlarınıza, ailənizə, profesionallara müraciət etməyiniz vacibdir. Sizi dinləmək və lazım olan dəstəyi təmin etmək istəyən insanlar var.
Sözlük yazarları olaraq səni hər zaman dinləyə bilərik.
Əgər yalnız hiss edirsənsə, 860 qaynar xəttinə müraciət etməyini tövsiyə edirik.
3. həddindən artıq şişirdildiyini düşündüyüm və haqqında bir-iki kəlmə yazmaq istədiyim məsələ.
bütün cənubi qafqaz ölkələrində sorğu keçirilmişdi ki, dövlətin sizə valideyn kimi yoxsa işəgötürən/işverən kimi rəftar etməsini istəyərsiniz. azərbaycan, gürcüstan, ermənistan əhalisi arasında sadəcə azərbaycanlılar bildirmişdilər ki dövlətin bizə valideyn kimi rəftar etməyini istəyirik. mənbə: https://caucasusbarometer.org/en/cb2013az/GOVTROL/
bu bilirsiz nə deməkdir? valideyn uşağını sevməlidir ancaq uşaq valideyninin gücünü sorğulaya bilməz. digər halda isə, işəgötürən işçini sevməyə məcbur deyil ancaq işçini işdə saxlamaq istəyirsə ona hörmət etməyi, insan kimi davranmağı bacarmalıdır, əks halda işçi səni sorğulaya bilər.
insanlara olan sevgiyə gəldikdə isə, əslində fərd olaraq sadəcə öz ailəvi, sənə yaxın adamları dəyişən dərəcələrdə həqiqi mənada sevə bilərsən. yad adamlara sevgi bəsləmək zad gülünc səslənir həm də ki indiki zəmanədə çox süni səslənir. şirkətlərin işçi cəlb eləmək üçün soxuşdurduğu "biz şirkət yox, böyük bir ailəyik" kimi reklamlara oxşuyur bu gəlin bir-birimizi xalq olaraq sevək misalı. fərq orasındadır ki, ikincisini şirkətlər yox dövlət şəxsi maraqları boğub, onları ümumi maraqlara tabe etmək istəyəndə soxuşdurur fərdlərə. əksinə, insanlar bir-birinin işinə qarışmadığı, qanunların pozulmadığı, insanlar arasında ümumi güvən olduğu təqdirdə süni ümumbəşəri sevgiyə ehtiyac da yoxdur.
ümumi güvən necə formalaşır? məmuruva güvənirsən ki, rüşvət almayacaq çünki bilirsən ki, rüşvət alsa məmuru işindən edəcək güclü məhkəmə sistemi var, ona görə yox ki məmuruvu sevirsən. növbə gözləyərkən arxadakı yad adama güvənirsən ki, növbəni pozmayacaq, çünki o adam bilir ki, növbəni pozsa sabah başqası da növbəni pozacaq və bu nəticə olaraq uzun müddət ərzində hərkəsə zərər vuracaq.
şəxsi mənafeyi güdmək probleminə gəldikdə isə, yenə insanlar arasında keçirilmiş sorğulara baxsaz, yad adamlara olan ümumi güvən individualist və kapitalist ölkələrdə daha çoxdur, nəinki bizim kimi mühafizəkar və kollektivist cəmiyyətlərdə. mənbə: https://ourworldindata.org/trust
o ki qaldı azərbaycanlıların bir-birindən pula görə və ya başqa birşeyə görə istifadə etməsinə. bunun səbəbi rüşvət və korrupsiyanın yaratdığı sosial-iqtisadi sistemdir ki, insanların artıq pul qazanmaq üçün hər fürsətə əl atmasına məcbur edir. sabah get norveçdə korrupsiyalaşmış sistem qur, orda camaat bizdəkilərdən betər bir-birinin quyusunu qazacaq. 10 əsr əvvəl orda vikinqlər bir-birini baltalayanda müsəlman ölkələrində az-çox mədəniyyəti təbliğ edən bir sistem var idi.
insan öz təbiəti ucbatından öz maraqlarını güdməyə məcburdur nəinki ümumi maraqları. insan təbiətini dana bilməzsən amma elə bir sistem yarada bilərsən ki, orda insanlar həm öz maraqlarını güdsünlər, həm də bunu edərkən başqalarının hüquq və azadlıqlarına müdaxilə eləməsinlər. bu sistemi yaratmaq da ki çox çətin bir məsələdir. nəzərə alaq ki insanoğlu tarixin 99.9%ı ərzində korrupsiyanın normal bir vərdiş olduğu sistemlərdə yaşayıb. çətin olduğuna görə dünyada bunu həqiqi etməyi bacaran sadəcə bir neçə cəmiyyət var və qalan cəmiyyətlər hələ də bilmirlər bu insan təbiətini danaraq sevgiyə dayanan bir sistem yaratsınlar yoxsa elə həmin bataqlıqda sürünməyə davam etsinlər.
insanların şəxsi maraqlarını (təbiətini) boğub, ümumi maraqlara tabe etmək istəyən totalitar sistemlərin də hansı vəziyyətə gəlib çıxdığını yaxşı bilirik. (bax: sovet ittifaqı)
(bax: gulag)
Bu duyğuların müvəqqəti olduğunu və kömək mövcud olduğunu bilmək vacibdir. Dostlarınıza, ailənizə, profesionallara müraciət etməyiniz vacibdir. Sizi dinləmək və lazım olan dəstəyi təmin etmək istəyən insanlar var.
Sözlük yazarları olaraq səni hər zaman dinləyə bilərik.
Əgər yalnız hiss edirsənsə, 860 qaynar xəttinə müraciət etməyini tövsiyə edirik.
4. daha çox xaricdə yaşayan azərbaycanlılarda müşahidə edilən davranışdır.
Bu duyğuların müvəqqəti olduğunu və kömək mövcud olduğunu bilmək vacibdir. Dostlarınıza, ailənizə, profesionallara müraciət etməyiniz vacibdir. Sizi dinləmək və lazım olan dəstəyi təmin etmək istəyən insanlar var.
Sözlük yazarları olaraq səni hər zaman dinləyə bilərik.
Əgər yalnız hiss edirsənsə, 860 qaynar xəttinə müraciət etməyini tövsiyə edirik.
5. "özünə rəva bilmədiyini başqasına da rəva bilmə". kant müəllimin bu ərdəm fəlsəfəsi gözəl məmləkətimizin, gözəl insanlarında otura bilsə daha mədəni bir cəmiyyət olacağımıza inanıram. hal-hazırda isə "bir tikə" çörək qazanmaq üçün cəngəllik üsulları ilə mübarizə aparan bir toplumumuz var çox təəssüf ki. bunun nədən qaynaqlandığının akedemik səviyyədə araşdırılması, həll yolları göstərilməsi vacibdir. kritik vəziyyətlərdə ziyalı təbəqənin duruma müdaxilə etməsi vacibdir, lakin bizdə bu təbəqə uzun müddətdir ki, susqundur. çünki ta sovet dönəmindən bu sistemlər basqı altında çalışıb və belə də oturub. basqı sistemi hər sferada, hər sektorda dövlət idarəetməsindən ailə cəmiyyətinə, təhsilindən tibbinə və digər (saysam bitməz) qurumlarda bir irin, zəhər kimi canımıza yapışıb. bunun fonunda insanların qorxu altında yalan, yolsuzluq, saxtakarlıq tipli yaramaz əməllərə yönəlməsi başlıqda deyilən sevməmək kimi nəticələrə gətirib çıxardır. həll yolu tapmaq lazımdır, amma necə onu da əlaqədar qurumların ixtiyarına buraxıram.
)