covid 19 virusunun avropadakı ağır nəticələri

1. Bildiyimiz kimi, koronavirus ilk dəfə çində aşkar edilmişdi. buna baxmayaraq avropa ölkələri və amerika ölüm sayına görə çini arxada qoyub. artıq çin və onun sərhədyanı qonşuları yavaş-yavaş normal həyatlarına qayıtdıqları halda amerika və avropa ölkələrində vəziyyət günü-gündən pisləşir. halbuki əhalinin sıxlığına və epidemiyanın mərkəzi olduğuna görə, virusun çində yayılması daha rahat idi, nəinki minlərlə kilometr uzaqlıqda olan avropada.

Virusun ilk yarandığı dövrdə Çin hökuməti tərəfindən heç də təqdirəlayiq tədbirlər görülmədi. Çində ilk böyük miqyaslı karantin yanvarın 23-ü elan edildi. Hansı ki, ekspertlərə görə, gec elan edilmiş karantin idi. Lakin buna baxmayaraq, hökumət epidemiyanı öz nəzarəti altına ala bildi. Bunun əsas səbəblərindən biri çinin epidemiyaya hazırlıqlı olması idi. Belə ki, vəhşi heyvan istehlakına görə, çində son illərdə bir neçə epidemiya boy göstərmişdi. Bunlardan ən məşhuru 2002-2004 illərdə olan sars virusu idi. Loru dildə desək, çində istər sakinlərdə, istərsə də dövlətdə karantin mədəniyyəti formalaşmışdı. Sakinlər karatinin mahiyyətini başa düşür, digər tərəfdən dövlət də işini bəxtə buraxmayaraq, küçəyə qoşun yeridir, və insanların davranışlarına intensiv nəzarət edirdi. Çin bu tədbirləri aldığı vaxtda isə sadəcə 600 yoluxma aşkar edilmişdi. intensiv tədbirlərin nəticəsində yoluxma və ölüm hallarında xeyli azalma müşahidə olundu. Eyni zamanda cənubi koreya, tayvan, sinqapur kimi ölkələr çindən fərqli strategiya aparsalar da, epidemiyaya qarşı sürətli addım atdılar və ifrat dərəcədə yayılmadan nəzarət altına almağı bacardılar. indi isə avropaya baxaq. Amerika və avropada ilk yoluxma halları artıq yanvar ayının axırlarında nəzərə çarpırdı. ancaq nə hökumət buna qarşı intensiv tədbirlər həyata keçirdi, nə də əhali virusa məhəl qoyurdu. yoluxmanın ilk həftələrindən etibarən güclü social distance saxlamaq lazım idi, əks halda yoluxmada partlayış olur və bunun qarşısını almaq xeyli çətin olur. Avropada həm dövlət lazımi tədbirlərə geç başladı, həm də çindən fərqli olaraq avropa əhalisi karantin və epidemiya anlayışları ilə yeni-yeni tanış olduqlarına görə, dövlətin tədbirlərinə ayaq uydura bilmədilər. italiyada ilk intensiv tədbirlər martın 8-i həyata keçirildi. Hansı ki, həmin vaxtda artıq 7500-dən çox yoluxma var idi. Digər tərəfdən xəstəxanalarda da vəziyyət ürəkaçan deyil idi. Bütün xəstəxanalar dolduğuna görə, yoluxmuş insanlara lazımi diqqət göstərilmirdi. Bu da öz növbəsində müalicəyə təsir edirdi.

Digər bir səbəb isə avropada xəstəliyin daha çox qocalar arasında yayılmasıdır. əksinə olaraq isə, şərqi asiyada daha çox cavanlar virusa yoluxmuşdular. Məsələn, cənubi koreyada xəstəliyin daşıyıcılarının sadəcə 8.7%-i 70 yaşından yuxarıdır. Yəni italiyada da xəstəlik cavanlar arasında yayılsaydı, bu qədər ölüm halı olmayacaqdı.

Mənbələr:
https://www.nytimes.com/2020/03/19/world/europe/europe-china-coronavirus.html
https://azlogos.eu/virusun-dozulm%c9%99z-statistikasi/

2. cavan-yaşlı söhbətini virusun mutasiya keçirə bilmə qabiliyyəti ilə əlaqələndirirəm. biologiya ilə aram yoxdur, amma bir irqdə yaşlıların, digərində isə cavanların çoxluq təşkil etməsi biraz müəmmalı məsələdir. avropa ölkələrinə gəldikdə isə onu demək olar ki, avropa ittifaqının aparıcı ölkələri (hətta almaniya belə) səhiyyə sisteminə görə çox problemlərlə üzləşdilər. xəstə/ölü sayı həndəsi silsilə ilə artıdığından, ya da həqiqətən səhiyyə zəif olduğundan ola bilər. amma səbəbi nə olursa olsun, pandemiya bitdikdən sonra avropa ölkələri başda olmaqla, bir çox ölkələrdə hökümətlərin istefaya gedəcəyini düşünürəm. bununla bağlı son bir-iki həftədir çoxları yazır-pozur. bəs burada hansı ölkələr və ya hökümətlər qalib gələ bilər? böyük ehtimalla avtoritar və ya avtoritarlığa keçid etmək üçün can atan (məsələn, macarıstan) olacaqdır. heç bir avtoritar liderin xəstə və ölü rəqəmlərinə inanmadığım kimi, etdikləri manipulyasiya ilə də əhalini qorxu içərisində saxlayaraq hakimiyyətlərini qoruya bildilər. ümidvaram ki, tezliklə bu karantina, pandemiya söhbətləri bitər və dünyanın hansı istiqamətdə irəlilədiyini görərik.

covid 19 virusunun avropadakı ağır nəticələri

Yalnız deyilsən!

Yalnız deyilsən!