birincil səbəb görücü üsulu ilə hər oğlan və ya qıza ər tapılması - hansı ki təkamülün gözüylə zəif canlılar adətən təbiət ana tərəfindən seçilmir və genləri artmır.
təbiətə təbiət ana deyilməsinin səbəbi dişinin seçən tərəf olmasıdır - təbii seçim - və dişi geni gələcəyə ötürülməyəcək erkəyi seçmir normal şərtlərdə (statistikaya görə qadınların 80%-i top 20%-dəki kişilərə birlikdə olmaq istəyir). ama azərbaycan kimi yerlərdə "maması ölmüyüb ki", gedib kiminsə qızını tapıb bədbəxt edəcək balasının sikiylə.
ikinci səbəb isə bariz olaraq sanki hər yaşayan canlı doğmalıymış kimi bütün evlilərə olan uşaq doğmalısınız təzyiqi nəticəsində zəif genlərə sahib insanların da doğaraq zəif və ya təhsilsiz insanların sayını artıraraq bədbəxtlik qazanının suyunu artırmasıdır.
onsuz da gələcəkdə bizə baxar adıyla doğulmamış qız uşaqlarını öldürüb sadəcə oğlanları doğurlar
. ölkə bir gün daşşağ iyi verəcək.təbii ki məsələ sadəcə azərbaycanda deyil, bütün dünyada var ( clik bait başlıq üçün üzr istəyirəm). nə də səhv başa düşülməsin, qəddar insan deyiləm ki zəiflər doğulmasın ya doğmasın deyirəm. əksinə emosional olaraq həssas olduğum üçün bütün bu dünyaya uyğunlaşa bilməyən insanlar üçün pis hiss edirəm.
əslində entryni yazdığım əsnada özüm özümü səhv çıxardım və siləcəkdim yuxarıdakıları. çünki təkamül doğumda keyfiyyətə yox kəmiyyətə önəm verir və sonra doğulan canlıların içində güclü olanlar həyatda qalır. yuval noah harari yazdığı sapiens kitabında maraqlı bir teoriya/məqamı qeyd etmişdi, köçəri həyatdan oturaq həyata keçmək əslində insanlara sərf etməmişdi o qədər də, ancaq təkamülə sərf etmişdi çünki doğum sayı artmışdı. əvvəlki kimi keyfiyyətli olanlar yox zəif olanlar da həyatda qala bilirdi.
qısaca, əslində anti-tez olaraq demək olar ki, azərbaycan ya tibetin, kabmociyanın hansısa bucağında hansısa zəif genli ya varlığı az kimsənin də uşağı doğulub dünyanı xilas edə bilər. ama ehtimal azdır, və ehtimalın çox olan hissəsindəki uşaqlar indi afrikada aclıqdan ölür, ya azərbaycanın hansısa kəndində indi atası tərəfindən satılmış qıza təcavüz edilir toy adı altında. mən bu entryni yazana qədər dünyada ~1000 nəfər aclıqdan öldü
məsələn.maraqlı başqa bir məqam daha yadıma düşdü. universitetdə (dindar türkiyədə) oxuyarkən dinlərin tarixi dərsində müzakirənin birində müəllim şikəst uşaqların abort edilməsinin əxlaqi olub olmadığını sual verdi sinifə, bir neçə nəfər etiraz etdi içi mən daxil ki, o insanın həyatını düşünmək lazımdır, siz doğulmaq istəyərdinizmi şikəst? ama sonra sinifdəki milliyətçilərdən biri qayıdasan ki bəs "hocam şikəstləri abort edərək hitler kimi ali irqi qurmağa çalışmırıqmı?". blət, bütün sinif əl çaldı (face palm emoji). bas duyğu sömrüsünü, türkiyədi nə gözləyirsən, əl çalacaqlar.
xeyr təbii ki, şikəst uşağı dünyaya gətirən insan özü ağıldan şikəstdir məncə o insanın gələcəyini düşünməyərək. qəddarlıq üçün üzr istəyirəm. həqiqət acı olur.