1. Gender sözü ilk dəfə Ann Oukli tərəfindən cinslərin sosial və bioloji xarakterlərini təsnif etmək üçün yaradılmışdır. Fərdlərə doğulduqları andan etibarən cinslərinə uyğun davranış, rollar, fəaliyyətlər və s. təlqin edilir və bu davranışlar gender rollarını təyin edir. Yəni, gender rolu, insanların həqiqi və ya qəbul edilən cinsiyyətinə və ya cinsiyyətinə görə ümumiyyətlə qəbul edilmiş, uyğun və ya arzu olunan davranış növlərini zorla qəbul edən sosial normalar toplusudur.

Uşaqlara yeridilən rollar:
insan doğulduğu andan etibarən gender rollarının təsirinə məruz qalır. Gender normaları ailədə, məktəbdə, mədəniyyətdə beynimizə "yeridilir". insanlar "kişi kimi", "qadın kimi" deyərək bizdən öncə özümüzü necə ifadə edəcəyimizi, emosiyalarımızı, hərəkətlərimizi, hətta nə geyinəcəyimizi belə seçir.

Dünyaya yeni gələn uşağın "cinsinə uyğun" rəng seçilir (oğlana mavi, qıza çəhrayı) , otağı bəzədilir, oyuncaqlar alınır (qız uşaqlarına gəlinciklər, mətbəx əşyaları, evciklər, oğlan uşaqlarına maşınlar, təmir alətləri, dinozavrlar və s. ).
Qızlar "mehriban, incə, həssas və asılıdırlar, başqa sözlə passivdirlər. Oğlanlar “aqressiv, dominant, iddialı, güclü və müstəqildir, yəni aktivdirlər.

"Uşaqlarda mən obrazı 3 yaşından etibarən formalaşmağa başlayır. Mən obrazı yaranmağa başladıqdan sonra, uşaqlar dərk etməyə başlayır ki, onun bədəni, cinsi orqanları, fiziki quruluşu digər cinsdən fərqlidir. Uşaq ailədə gördüyünü təqlid edərək öyrənir.
Məsələn, evdə valideynlərin ənənəvi rolu nədən ibarətdir - ana üçün bəzənmək, yemək hazırlamaq və s. Ata üçün avtoritetini ortaya qoymaq, son sözü deyən olmaq və s. Uşaqlar evdəki rolları təqlid edərək içsəlləşir.

Valideynlərin davranışlarından əlavə, bu onların əməllərində özünü göstərməyə başlayır. Qız olaraq qəbul edilən uşaq üçün qırmızı, oğlan üçün mavi rəngdə geyimlər alınır. Eyni zamanda qızlara gəlincik, mətbəx ləvazimatları ilə bağlı oyuncaqlar alındığı halda, oğlanlara maşın, vertolyot və s. oyuncaqlar alınır. Bu mesajlar da onların qız və yaxud oğlan kimliyini daha da möhkəmləndirməyə başlayır.

Sonra uşaq dil vasitəsiylə informasiya almağa başlayır. Məsələn "qız uşağı gülməz, qız uşağı ağır olar, oğlan uşağı ağlamaz, oğlan uşağı güclü olar" bu deyimlərlə artıq gender rollarını qavrayır. Buna uyğun olaraq da gözləntiləri qarşılamağa çalışır. Sonradan isə mikro, makro cəmiyyət, mühit, getdiyi bağça, məktəb, oxuduğu kitablar, mətbuat genderi formalaşdırmağa başlayır.
Oxuduğu nağıllar və oynadığı oyunlar uşağın formalaşmasında ciddi rol oynayır.

Nağıllarda daima yardım gözləyən qızlar, divi öldürüb onu qurtarmağa çalışan güclü oğlanlar. Formalaşma dövründə uşaqlar nağıllarda gördüyü rolları mənimsəməyə başlayırlar.
Valideynlər uşaqlarına ilk rol modeli olduqlarına görə, onların davranışları uşaqlar üçün nümunədir. Valideynlər bərabərliyi davranışlarında, hərəkətlərində göstərməlidirlər. Dilimizə hopmuş cinsi ayrımçılıq kəlimələrini ilk növbədə davranışda aradan qaldırmaq lazımdır.
Uşaq görürsə ki, ev işi görmək ananın öhdəsində deyil, hər iki valideyn bu işləri birlikdə görür, və ya əgər uşaq görsə ki, qərarlar birlikdə alınır, kiminsə son sözü demək kimi ayrımçılığı yoxdur, üstünlüyü yoxdur, kimsə kiminsə qarşısında daha çox məsuliyyət daşımır, bu bərabərliyi gördüyü zaman onu da təbliğ etməyə başlayır."
(Gender bələdçisi kitabçasından)
Cəmiyyətdə qadına və kişiyə təyin edilmiş rollar:

Əgər qadınsınızsa, sakit, emosional, küsəyən olmalısınız. Ev işləri, digərlərinə qulluq da sizin işinizdir. Siyasət və biznes məsələlərindən başını çıxmır, amma yaxşı makiyaj bacarığınız var, dəbli geyinizsiniz, modayla yaxından maraqlanıb, mətbəxin şef'isiniz.

Əgər kişisinizsə, müstəqil, azad fikirli, işinə bağlı, biznesmen və idmanla yaxından maraqlanırsınız. Evə "çörək gətirmək" də sizin borcunuzdur.

Qısaca, qadın cinsiyyət rolları çox vaxt incəlik, anlayış, emosionallıq və asılılıq ilə xarakterizə olunur; kişi cinsiyyət rolları liderlik, üstünlük və müstəqillik kimi əlamətlərlə xarakterizə olunur.

Kişilik, gənc kişilərin zehninə bir çox fərqli cəhətdən qurulmuşdur. Üstlərində duyğularını rədd etmələrini, fiziki cəhətdən güclü olmalarını, başqalarını sıxışdırmaq və ya rəqabət etməklə üstün olduqlarını sübut etmək istəyən sosial təzyiq vardır. Hərbi xidmətə hazırlamaq üçün oğlanlar sərt davranışa məruz qalırlar. Müharibənin özü kişilərə qarşı cinsi zorakılıqdır, insan öldürməli, yeri gələrsə ölməlidirlər.

Qadınların isə, tez-tez zəkalarını görməməzlikdən gəlmək, yaxşı dinləyicilər olmaq, səliqəli və itaətkar olmaq və başqalarının ehtiyaclarını özlərindən üstün tutaraq dəyərli olduqlarını sübut etmək kimi xüsusiyyətləri var.

Bəs bu stereotiplərlə necə mübarizə aparaq?

1. Dilindəki ifadələri dəyiş!
Dil stereotipləşməyə ən çox yardım edən mənbədir. ilk öncə etməli olduğumuz şey dilimizdəki seksist ifadələri çıxarmaqdır. Məsələn; "kişi kimi", "arvad kimi gülmək", "adam kişi olar", "qadın incə varlıqdır", "kişinin yanında baş kəsərlər", "kişinin ulqumu var", "qadına yaraşmayan hərəkət", "kişi qeyrətli", "zənən xeylağı" və s. 
Həmçinin peşə adlarını söyləyərkən bu peşəni icra edən şəxs kişidirsə, sadəcə peşənin adını, yox, əgər qadındırsa, "xanım", "qadın" sözlərindən istifadə olunur. Məsələn; "sürücü" dedikdə kişi, "qadın sürücü" dedikdə qadın nəzərdə tutulur. Dilimizdə bu tip peşələri kişiyə aid edərək, qadınları 2-ci dərəcəyə yerləşdiririk.
2. Danış!
insanları maarifləndir, mizoginist fikirlərə, nitqlərə və zarafatlara qarşı çıx.
3. Model ol!
Ətrafındaki insanlar üçün rol modeli ol. Gender stereotiplərini qır və insanlara gender və orientasiyalarından asılı olmadan hörmət et.