əşya

1. azərbaycan dili,dərslik kitabəında əşya anlayışı barədə bir qeyd var ki, əşya- ümumən bütün isimlərə verilən addır. yəni əhatəmizdə olan nə varsa,kim varsa hamısını əşya adlandıra bilərik. buna ümumi qrammatik anlayış kimi yanaşmaq lazımdır sadəcə.
insanlar hər bir əşyaya ad veriblər. amma məsələn: inasının hislər toplusunu əhatə edən əşya adları bəzi insanlar üçün düzgün aşılanmamışdır.hörmət anlayışı. bu nədir? - ə.ya adı və ya daha dəqiq, bir insanın həm insana həm də bütün canlı və cansız varlıqlara göstərdiyi xoş münasibətlərin cəmidir.amma.məsələ, bu gün hansı insan və ya şagird oturduğu partaya.qarşısındakı lövjəyə hörmət edir? yəqin elə bir insan olmayıb ki, ömrünsə bircə dəfə də olsun partanı və ya lövhəni öz sözləri ilə bəzəməsin.hamımız belə etmişik. amma halbuki qarşılıqlı hörmətdən söhbət gedirsə,biz kiməsə və ya nəyəsə hörmətsizlik edərsək həmən cavabını almış oluruq. ən qəribəsi isə odur ki, uşaq və ya yeniyetmə yaşlarında bunları edən biz, öz övladlarımızın bu hərəkətləri etmələrinə qarşı çıxmağa çalışırıq. belə bir deyim var,səhv etmirəmsə bir gün kimsə peyğəmbərlərimizdən birinin yanına gedib, övladının sözə baxmamasından gileylənir və hələ körpə olduğu üçün onu çox sıxa bilmədiyini, bir söz belə deye bilməməsini dilə gətirir. amma peyğəmbər körpənin yaşının artıq 2 olduğunu biləndən sonra deyir : sən onun tərbiyəsinə 2 il gecikmisən.. bu misal əbəs yerə çəkilməyib. hər bir şeyin kökü insanın ana bətnində ürək döyüntüsü yaranandan sonra instinklə anadan övlada keçir. əslində həmin mərhələdə nə yediyimizin,nə söylədiyimizin də, hətta hansı mahnıya qulaq asmağımızın da böyük bir önəmi var. həmin mərhələdə bir neçə aydan sonra dünyaya göz açacaq biri üçün insanı hislərdən ibarət olan toplunu nənimsəmək həm asand həm də bir o qədər çətin olur. bəzən valideynlər sözlərini dinləməyən övladlarını ya atasın , ya da anasına bənzədərək : zalım uşağı atasına çəkib.. deyib öz öhdəliklərindən qaçırlar. ya da sözün həqiq mənasında onlarla əşya kimi rəftar edib : mən nə dedim o da olacaq - mısalını edirlər.ümumən əşya olmağımıza rəğmən hər birimiz bir fərdik və şüura və ağıla malikik. asand yola qaçmağa qalsa,hamımız bir "o" tərəfindən yardımışıq.
insan hisləri çox həssasdır.bayaq dediyim hörmət xüsusiyyəti kimi hər kəsdə bir cür biruzə verir.kmi mənim kimi düşünür, kimi sadəcə bir hiss kimi, kimisi maddiyyatla, kimi də kimisə və ya nəyisə alçaltmaqda görür. bu cür müxtəlifliyin səbəbi də həs də bəravər miqdarda şüurun olmasın baxmayaraq, müxtəlif səbəblərdən zədələnməsi və ya doğuşdan tam olmaması ilə əlaqədardır. çox qəribədir ki, əşya adlandırdığımız varlıqlar bu dünyadakı vəzifə və öhdəliklərini sanki anlayır və ona uyöun rəftar edirlər. nə bilim məsələn, külək - əsmək funksiyasını, günəş- işıq və istilik vermə funksiyasını və ya dağ- bir yerdə olmasına baxmayaraq daim aşınmaya məruz qalır amma yenə də çökmür və s. funksiyalar yerinə yetirilir. amma birc ə insan, əşyanın bu növü tamlıqla bir funksiyanı yerinə yetirə bilmir. əvvəllər düşünürdüm ki, bəlkə heç bu insandan asılı olmayan bir şey deyil,bəlkə bunun səbəbi onun uzun ömürlü və əbədi olmamasındadır.sonra isə əslində əbədiliyin ( o na ) mənsub luğunu anlayıb,bayaq sadaladıqlarımın da bir müddətlik olduğuna inanıram.
və natarazlıq heç də yaxşı əlamət deyil. ya tam olmasına yəni bütün, ya da heç olmamalisan. insan olmaq yalnız doğub törəməkdən,yeməkdən,yatmaqdan və digər bəsit şeylərdən ibarət deyil. heç nəyisə yaratmaqdan da. insani keyfiyyətlərin bir inanda bərqərar olması onun artıq nəisə əldə etmiş olmasına sirayət edir. bunlarsız hansı amala xidmət etmək sual altındadır. sonluğu belə tamamlamaq istəyirəm : parta- >insandan- > ağıl və şüur-> o. bu yanaşma və idarəyə diqqət etmək yetər. bağlılığı çözmək bizə qalır..

2. əşya-ərəbcə "şey"sözünün cəmidir,cansız varlığların dilimizdə çox işlənən ümumi adıdır.

Yalnız deyilsən!

Yalnız deyilsən!