sözlükdəki məzhəb davası

təəssüf ki təxminən bir aydır ki, "bala-bala" inkişaf eliyən davadır.

bir ateistlə bir müsəlmanın entry-si burda alt-alta rahat yazıla bilirsə iki müxtəlif məzhəbdən olan müsəlman nəyi bölüşdürə bilmir? anlamıram. əzizlərim bir insanla rahat dolanmağımız üçün onlarla ortaq nəsə tapmalıyıq deyilmi?
müxtəlif məzhəbdəyiksə, eyni dinimizə görə,
birimiz deist digərimiz müsəlmanığsa, tanrını tanıdığımıza görə,
birimiz inanclı digəri ateistdirsə, insan olduğumuza görə mehriban olmalıyıq.
heç kəs heəç kəslə razılaşmağa məcbur olmadığı və fikir azadlığının mövcud olduğu bir mühitdə birimizin digərinə səviyyəsiz, digərimizin ağıldankəm deməyinə nə ehtiyac var?
atın bu aqressivliyin, emosianallığın daşını.

sabirabadda vəhhabinin saqqalının kəsilməsi

təəccüblənmədiyim şeydi. belə şeylər sabirabaddan çıxar * glş
bu illər öncə sabirabadda baş vermiş bir hadisəni mənə xatırlatdı. mövzunun evini yıxacam amma ürəyimdə saxlaya bilmirəm çevirər infarkta zada qalaram böyrü üstə.

deməli təxminən 5-6 il əvvəl sabirabadda baş vermiş bir cinayət hadisəsinin məzmunu belə idi:

orta yaşlı kişi gedib polisə zəng eləmişdi ki, bəs filan yerə bomba qoyublar. polis heç nə tapmıyıb onu cinayətə cəlb eləmişdi. tv-də soruşurlar ki, bəs dayı bu cinayəti törətməyinin səbəbi nə idi?
bu da dayıdı daa:
-heeç ot qotmannıyırdım gördüm bekarçılığdı zəng elədim ki biyaz həyəcannanım dənə...
a kişi, adama deyərlər get otunu qotmanna daa sənə əjdaha lazımdı?
belələrini görəndə oralı olduğumu gizlətməyə çalışıram. düzdü normal düşünən insan insanı bölgəyə görə qiymətləndirməz, di gəl ki, bizdə normal düşünən də çox deyil. olsaydı başqasının saqqalınnan "sallaşmazdılar".

sonda: ayıb olsun! sən onun saqqalını kəsməylə nəyi icra eliyirsən? sırf mədəniyyət azlığınnan irəli gəlir bu başqa heç nə.

bağdad

iraqın paytaxtı və ən böyük şəhəri.
bağdad aşağı mesopotamiyada dəclə çayının hər iki tərəfində yerləşir.
şəhər qədim babilin, məşhur mədainin (ktesifon) qalığlarından istifadə olunaraq tikilmişdir. bağdadın tarixi 766-cı ildə əsasının qoyulmasıyla başlamamış, mesopotamiyada daha əvvəllər də burda sivilizasiya olmuşdur. bağdad deyildiyi kimi 766-cı ildə xəlifə əl mənsur (754-775) tərəfindən tikdirilmiş və ilk adı "darus səlam" (sülh-əmin-amanlıq evi) olmuş, sonralar "mədinətüs səlam" (sülh-əmin amanlıq şəhəri) adlanmışdır. bağdad adı isə burdakı kiçik qəsəbələrdən birinin adı olmuş və müəyyən müddət sonra bu ad bütün şəhəri ifadə etmişdir. bağdad farscadır. "bag" tanrı "dad" vermək-tanrının verdiyi nemət, ya da "bag" bağça "dad"vermək-verilmiş bağ-bağat mənasına gəldiyi düşünülür.
eramızdan 1000 il əvvəl ilk aptekin açıldığı bu şəhər 8-ci əsrdə sürətli inkişafa yenidən başlamışdır. abbasi xəlifəsi harun ər rəşid (786-809) bağdadda ilk kitabxana inşa etdirmiş, oğlu məmun (813-833) da atasının yolunu davam etdirmişdir.

8-9-cu yüzilliklərdə bağdad artıq inkişaf etmiş, kosmopolit bir şəhər idi. yunan filosoflarının əsərləri ərəb dilinə tərcümə edildiyi üçün bu dil elmin də dili sayılırdı. 832-ci ildə "darul hikmə" (hikmət evi)-nin açılması islam fəlsəfəsinin formalaşmasına zəmin yaratdı. bağdadlılar digər şərq mədəniyyətlərini öyrənərək tərəqqi etdi. məsələn 106-cı ildə çinli çay lun ilk kağızı ixtira etmişdisə, 794-cü ildə vəzirin oğlu ibn fazil dünyada ilk kağız fabrikini məhz bağdadda açdırdı. çünki şəhərə müxtəlif ölkələrdən alimlər gəlir, öz töhfələrini verirdilər. 9-cu əsrdə şəhər əhalisi bir milyona çatdı. bu dövrdə bağdadda fiqh, astronomiya, tibb, riyaziyyat, fəlsəfə kimi elmlər inkişafın pik nöqtəsində idi. şəhər min bir gecə nağıllar silsiləsində daim rifahla təsvir olunan əfsanəvi məkan olaraq şöhrət tapmışdı.

11-ci əsrdə güclənən büveyhilər bağdadı ələ keçirmək istəyərkən dövrün xəlifəsi qaim qüdrətlənən səlcuq dövlətinin sultanı toğrulu köməyə çağırmışdı. 1055-ci il dekabr ayının 15-i hücuma keçən toğrul şəhəri büveyhilərdən təmizlədi. xəlifə ona "şərqin və qərbin hökmdarı"titulunu verdi. 1142-ci ilə kimi səlcuq qoşunu burada qalmışdı...

bağdad üçün ən şiddətli zərbələrdən biri heç şübhəsiz 1258-ci il monqol istilası idi. onlar şəhəri viran qoyub xəlifəni qətlə yetirdilər. beləcə məşhur bağdad xilafəti süqut etdi.

növbəti yüzilliklərdə ağqoyunlu, səfəvi tərkibinə qatılan bağdad 1534-cü ildə osmanlı sultanı qanuni süleyman tərəfindən alındı. 1623-cü il 1-ci şah abbas şəhəri səfəvilərə qaytarsa da 1638-ci il sultan 4-cü murad yenidən buranı osmanlı torpağlarına qatdı. (şəhər səfəvi şahı şah səfi dövründə əldən çıxdığınnan onu sonralar "şah səfeh" adlandırırdılar)

20-ci əsrin ilk illərində bura almaniyanın eksponsional siyasətinin hədəfi idi ki, 1903-cü il berlin-bağdad dəmiryolu layihəsi hazırlanıb sonradan iflasa uğramışdı. 1917-ci il birinci dünya müharibəsində bağdadı ingilislər tutdu....

1958-də əsası qoyulan iraq respublikasının mərkəzi olmuş bağdad 1979-cu ildən səddam hüseynin millətçi ərəb bəəs partiyası tərəfinnən idarə olunmağa başladı.

səddam hüseyn hökumətinə qarşı olan müttəfiqlər 17 yanvar 1991-dən körfəz müharibəsi bitənə kimi (28 fevral 1991) şəhəri intensiv bombaladılar.

9 aprel 2003-cü ildə bağdad yenə bombalandı və abş səddam hüseyn hökumətini devirib iraqı işğal elədi

bağdada müsəlman şərqində çox önəm verilmiş, adı el məsəllərində daim çəkilmişdir.
"burda mənəm bağdadda kor kor xəlifə" və ya hələdə türkiyədə işlədilən "ana gibi yar, bağdat gibi diyar olmaz" deyimləri bu qəbildəndir.

bəsrə

iraqın ikinci ən böyük şəhəri və ən əhəmiyyətli limanı.
bu şəhəri "ağ yumşaq daş" və ya "orta şərqin venesiyası"da adlandırırlar.
638-ci ildə xəlifə ömər tərəfinnən əsası qoyulmuşdur. o dövr şəhər hərbi qərargah olaraq tikilmişdir. bunun səbəbi isti iqlimi olmasına baxmayaraq şəhərin həm dəclə, həm də fərat çayına yaxın olması-su bolluğu olmuşdur. 642-ci il nəhavənd döyüşünə burdan da irana ordu göndərilmiş, uğur əldə edilmişdir. hətta 650-ci ildə xilafətin bəsrə ordusu qərbi iranı tutmuşlar. 656-ci il cəməl döyüşünü, 665-ci il memarlıq baxımınnan önəmli olan ilk məscidlərdən birinin burada tikilişini bəsrənin xronologiyasına yazmaq olar. şəhər özünü xəlifə elan etmiş abdullah ibn zubeyrin,(692) 701-ci il ibn əşasın, 719-20-ci illər muhəlləbin qiyamlarında mərkəzlərdən olmuşdur. 750-ci ildən sonra abbasi hakimiyyətinə girən bəsrə inkişaf etmiş, elmdə nəaliyyətlər əldə edilmişdir. ərəb qrammatikasısını ilk işliyib hazırlayanlardan olan xəlil ibn əhmədin, alim həsən bəsrinin burda yaşaması bunu sübut edir.
8-9-cu əsrlərdən min bir gecə nağıllarını bəzəyən bəsrənin demoqrafik vəziyyəti də dəyişkən olub. 820-35-ci illər qaraçıları xatırladan hind zott tayfaları, 869-83-cü illərdə afrika işçi qüvvələri bura köç edib. bəsrə 923-cü il qarmatilər şəhəri dağıdannan sonra önəmini itirib. 13-cü əsr monqol istilası da bəsrəyə xeyli ziyan vurub.
1538-ci il osmanlı ordusu buranı tutannan sonrakı iki əsrdə şəhərə portuqal, flemanq kimi avropa xalqları da mühacirət edib.

1-ci cahan müharibəsində-daha dəqiq 23 noyabr 1914-cü ildə ingilislər şəhəri tutdular. bura onların müstəmləkəsi hindistanla və uzaq şərqlə ticarət üçün əlverişli idi.
2-ci dünya müharibəsi illərində isə müttəfiq qoşunlar ssri-yə yardımları burdan göndərdilər.
20-ci əsr neftin tapılması bəsrədə canlanma yaratdı. limanlar modernləşdi.
1980-88-ci illər iran-iraq müharibəsində iran ordusu şəhərə 10 km məsafəyə kimi gəlmişdi. (1987)
2003-cü il iraq savaşında başda ətraf adalar umm kasr kimi limanlar olmağla şəhər qan gölünə çevrildi.

bəsrə körfəzə 55 km, paytaxt bağdada 545 km məsafədə, şəttül ərəb çayının qərbində yerləşir. xurma bağları o qədər çoxdur ki, hətta ərəblər bir şeyin bolluğunu, ucuzluğunu ifadə etməkçün "ərxasu minət təmri bil bəsrəti" (bəsrədə xurmadan daha ucuz) məsəlini çəkirlər.
terror səngiyərsə bəsrə çox perspeltivli şəhərdir.

yaran lətifələr

deməli iki dost balığa gedir.
dostlar qırmağı atırlar qızıl balıq düşür. balıq yalvarır:
-noolar qurban olum məni buraxın sizin hərənizə bir yumurta verəcəm sındırarsız və dərhal arzu tutarsız yerinə yetəcək.
dostlar razılaşırlar. evə gələndə dostun biri yumurtanı sındırır və başlıyır:
-maşın, ev, vəzifə, xidmətçilər, kalan pul...
bu dost varlanır. pul adamı unutdurduğu üçün 3-4 ay fırlanır. birdən birgə qırmağa getdiyi dostu yadına düşür. deyir gedim görüm o neyniyiree?
dostugilə çatanda görür ki dostunun köhnə daxmasının ağzında, iki-üç qolu zorlu kişi bunun ağzını o məsələ......
deyir:
-ayə bu nə haldı düşmüsən?
dostu cavab verir:
-danışmayee qardaş evə çata-çatda ayağım ilişdi mismara yıxıldım, öz-özümə dedim ki, "ay mənim ağzımı belə-belə eləsinnər. mən bu yumurtanı niyə boş-boşuna sındırdım?"
indi dediyim nətər yerinə yetibsə mənnən əl çəkmirlər. * glş

oruc tutmaq

verdiyi tanımlar "dıllaq"dan artıq olmayan yazarabənzər məxluqun bəyənmədiyi ibadət.
#125745 oruc tutmağın sırf məqsədi kasıbın halından anlamaq deyil. onsuz da axşam iftarını quzu kababı ilə açacağsansa, "haldan anlamaq"deyə bir şey qalmır. oruc tutmağın məqsədi hər qarşısına çıxanı görməmiş kimi istiyib hər gördüyünü öküz kimi yeməyə insanı sövq edən tamahı ilə mübarizədir.
mən başa düşmürəm acı anlamaqçün ac qalmaqmı lazımdı? onda əyninə geyinməyə paltar tapmayanı anlamaqçün soyunub tökməliyik? əgər orucun məqsədi kasıbı anlamaq olsaydı kasıba oruc tutmaq vacib olmazdı.
o ki qaldı bədənə olan "ziyanına". orucun faydasını fast food-da yediyimiz yağlı amerikan qidalarının zərəri ilə müqayisə etmək mümkün belə deyil.

və sonda: 16 saat oruc tutmağa dözümü olan müsəlman özünü yaradana təslim edərkən 2 saat belə ac-susuz qala bilmədən beyninizdə "üst insan"təsəvvürləri yaratmayın. * glş

azərbaycanlı futbol spikerləri

liunil məssi yətəqəddəm və yətəvəssəl kura bi dərbətəl mərməə quuuuuul. ya salam ya məssi! brafu ya məssi! deyə qışqıran çılğın ərəb kommentatorlarını mənə yada saldırıb üzümdə təbəssüm oyadan başlıq * glş