çoxumuzun sovetlə bağlı bildiyi bir şeir içində adı keçən o məşhur soba amma əslində tam olaraq yalnız marten yox marten-siemens olaraq adlanır bu soba. amma mən yazacağım məlumatlatda qısa olsun deyə marten sobası deyəcəm.
Marten sobalarında bərk və ya maye çuqun, polad və çuqun qırıntıları, dəmir filizi, dəmir yanığı, oksigen və flüsdən istifadə edilməklə istənilən tərkibdə polad əridilmə imkanları vardır. Şixtə tərkibinə görə marten prosesi daha universal polad əritmə üsulu olmasına baxmayaraq məhsuldarlığı, əmək sərfiyyatı və kapital qoyuluşuna görə oksigen-konvertorunda polad əritmədən geri qalır.
Marten sobaları təbii qaz, habelə mazut yandırmaqla qızdırılır. Marten prosesi ilə polad əritmə işçi zonadan çıxan yanar qazların istiliyi hesabına verilən soyuq hava və qazvari yanacağın qızmasını təmin edən - regenerasiya sistemli əksetdirici alovlu sobada aparılır. Əsasən yüksək keyfiyyətli polad əritmək üçün işlədilən marten sobaları müxtəlif tutumlarda (10 - 500 - 900 ton) və məhsuldarlıqlı olur
ən bilinən növü əl ilə elektrik qövs qaynağıdır və prosesin getmə qaydası tam olaraq ;
Əl ilə elektrik-qövs qaynağı zamanı qaynaq elektrodlarının qövs zonasına verilməsi verilməsi və pəstahın uzunu boyunca hərəkəti əl vasitəsilə yerinə yetirilir.
Örtüklü metal elektrodla qaynaq prosesində qövs əsas metal və elektrod çubuğu arasında yanır. Qövsün yaratdığı temperaturdan elektrodun metal çubuğu əriyir və alınan metal damcıları metal vannasına tökülür. Elektrod çubuğu ilə birlikdə elektrod örtüyü də əriyərək qövs ətrafında mühafizəedici qaz atmosferi əmələ gətirir və ərimiş metalın səthində maye posa vannası yaradır. Metal və posa vannası birlikdə qaynaq vannasını əmələ gətirir. Qövs hərəkət etdikcə qaynaq vannası bərkiyərək qaynaq tikişini yaradır. Maye posa isə soyuduqdan sonra bərk posa qatı ( qabığı) əmələ gətirir.
tərkibində 0.025%-dən 2.14%-ə qədər karbon olan dəmir-karbon ərintiləri polad adlanır. poladlar adi, alət və konstruksiya poladları olmaqla 3 hissəyə bölünür. bu ayırdığımız 3 hissə onların markalanmalarına görə bölünməsidir.
deməli qaynaq birləşməsini yaratmaq üçün istifadə olunan enerjinin növünə görə qaynaq üsulları termiki, termomexaniki və mexaniki olur
istilik enerjisindən istifadə edib, əritməklə aparılan qaynaq üsulları ( elektrik qövsü, plazma, elektrik-posa, elektron-şüa, lazer, qaz və s.) termiki qaynaq növünə aiddir.
istilik enerjisi və təzyiq vasitəsilə aparılan qaynaq üsulları( kontaktlı, diffuziyalı və s.) termomexaniki qaynağa aiddir.
mexaniki enerji və təzyiqdən istifadə etməklə aparılan qaynaq üsulları ( ultrasəs,partlayışla, sürtünmə və s.) mexaniki qaynağa aid olur
tamam saf olmayan metallar əridildikdə sıxlıq fərqi səbəbilə metalın səthində yığılan xəfif metallardır. metal küfü olaraq da bilinir. el arasında şlak olaraq olaraq bilinir. nəqliyyat tikintisində, sement və keramika istehsalatlarında işlədilir.
heç kəsin deyəndə inanmadığı 181 smlik bir boyum var. axırda deyir dur yanıma dururam yanına yanımda pox boyda qalır deyir aaa uzunmuşsan sən.*
qandon onu deyirəm də səhərdən
.
bir dəfə də bənzəri hadisə baş verdi 178 boyu olan qıza boyum 181 boyum olduğun dedim inanmadı. durdu ayağa mən də durdum təbii ki, qız şok . deyir ki, kənardan necə 1.70 göstərirsən sən?
kompleks edilməməsi gərəkən şeydir məncə. əsas boy deyil işləvidi. *
glş
dağıtmayan nəzarətin hal-hazırda çox metodu var və bu metodların bəziləri 1960-cı ildən istifadə edilir.
ən bilinən metodlar:
1. maye penetrant metodu
2. maqnetik-hissəcik metodu
3. eddy current (girdab cərəyanı) metodu
4. ultrasonik metod
5. radioqrafik metod
ingiliscəsi non - destructive testing qısaca ndt olaraq bilinən və hər hansısa bir materiala zərər vermədən yerində müəyyən metodları istifadə edilərək boşluqları, qeyri-hamar , davamsız yerlər, materialın müqavimətini, elastikliyini və materialların elmi xassələri öyrənmək olur.
bu metodlar da bir qayda olaraq dağıtmayan nəzarətin metodları adlanır.
Fasiləsiz tökmə üsulunun mahiyyəti ondan ibarətdir ki, maye metal eyni miqdarda fasiləsiz olaraq soyudulan qəlibə tökülür. Kristallizatora daxil olan maye metal xüsusi mexanizmin köməyi ilə qurğunun digər sonluğuna doğru dartılır.
Bu üsulla məlum qara və əlvan metalların əksəriyyətindən töküklər istehsal etmək olar. Üsulun yüksək səmərəliliyə malik olmasına səbəb aşağıdakı üstünlüklərdir: boru və s. alınmasının mümkünlüyü; əlavəliyin və tökmə sisteminin kiçilməsi sayəsində sağlam tökmə çıxışı faizinin yüksəldilməsi; qəlib hazırlanmasına çəkilən xərclərin aradan qaldırılması; tökmələrdə likvasiyanın, qaz boşluqlarının, oturma boşluqlarının aradan götürülməsi hesabına keyfiyyəyin yüksəldilməsi.
Texnoloji proses, tökülən hissələr əyri (curve) və şaquli istiqamətlərdə hərəkət etdirilə bilən , xüsusi tökmə maşınlarında yerinə yetirilir. Ən geniş istifadə edilən, tökükləri əyri(curve) istiqamətdə hərəkət etdirən maşınlardır.
Tökmələrin bu üsulla yüksək keyfiyyətli alınmasına səbəb istiqamətlənmiş istilik ötürmələrinin təşkili və bunun sayəsində kristallaşmanın müəyyən istiqamətə salınması, həmçinin, kristallaşma prosesinde maye metalla qidalanmanın kəsilməsidir. Bunların nəticəsində tökmələrdə oturma və qaz boşluqları, qeyri-metal birləşmələr aradan qalxır.
Yüksək iqtisadi səmərəliliyə poladların fasiləsiz tökülməsi nəticəsində nail olmaq olur. Fasiləsiz tökmə qurğusu en kəsiyinin ölçüləri 200x600 mm-dək olan külçələrin arasıkəsilmədən fasiləsiz tökülməsini təmin edir. Tıxacla çalovdan tökülən maye metal aralıq tökmə qurğusundan keçərək kristallizatora dolur. Kristallizatorun içərisində əvvəlcədən maya (zatravka) yerləşdirilir. Kristallizatorda külçə formalaşmağa başlayır və ərinti müəyyən səviyyəyə çatdıqdan sonra xüsusi mexanizm və vallar vasitəsilə aşağıda dartılır. Kristallizatordan çıxarılan və özəyi hələ maye şəklində olan külçə ikinci soyuma zonasından keçirilir. Bu zaman külçəyə su çilənir və o, tamamilə bərkiyir. Aşağı dartılmış külçə kəsici qurğunun arabacığına ilişdirilir və onunla birlikdə hərəkət etdirilir. Hərəkət etdirilən külçə qaz kəsicisi vasitəsilə lazımi uzunluqlarda doğranılır və avtomatik olaraq yayma üçün nəql etdirilir.
tökmə istehsalatı – maşınqayırmanın əridilmiş metalı xüsusi qəliblərə tökməklə çeşidli pəstahlar və ya detallar hazırlanması ilə məşğul olan sahəsidir. qəliblərin daxili boşluqları pəstahın (detalın) xarici görünüşü ilə eyni olur. soyutma zamanı qəlibə tökülmüş metal bərkiyərək içərisinə töküldüyü boşluğun görünüşünü saxlayır. alınan son məlumata (qəlibdən çıxarılan) tökük deyilir. əridilmiş metalın kristallaşma və sonraki soyuma proseslərində töküklərin mexaniki və istismar xassələri formalaşır.
tökmə üsulu ilə kütləsi bir neçə qramdan 310 t-a, uzunluğu bir neçə santimetrdən 20 m-ə, divarlarının qalınlığı 0,5÷500 mm-ə qədər olan müxtəlif konstruksiyalı töküklər ( silindlər bloku, pistonlar, dirsəkli vallar, reduktorların gövdələri və çanaqları, dişli çarx, dəzgahların gövdələri, yayma dəzgahlarının gövdələri, turbin kürəkləri və s.) istehsal edilir.
töküklərin hazırlanması üçün bir sıra tökmə üsulları tətbiq edilir. məsələn, torpaq qəliblərə tökmə , nazik qabıqlı qəliblərə tökmə , əridilən modellər üzrə tökmə, kokilə tökmə, təzyiq altında tökmə, mərkəzdənqaçma üsulu ilə tökmə, fasiləsiz tökmə və s. tökmənin bu və ya digər növünün tətbiq sahəsi istehsalın həcmindən , töküklərin ölçülərinin qiyməti və həndəsi dəqiqliyindən , səthlərin girintili-çıxıntılığına verilən tələblərdən , iqtisadi məqsədəuyğunluğundan və digər amillərdən asılır.
çox əlaqəsiz şəkildə evdə nə vaxt söhbəti keçsə anam və atamın əzbərə 1 dəfə dediyi himn. bu nə travmadı çatmır da mənə. 1o il hər tədris ili səhərlərində eyni himni oxumaq nə deməkdi axı? *
həyat məni sıxır da
