prezidentə müraciətlər

bugün iqtisadi böhrandan çıxışla bağlı teklif yazdığım müraciətdir. ölkədə qüvvələr ayrılığı(icra edici- qanun verici- məhkəmə) doğru işləsə əslində bu təkliflər milli məclisə edilməsi lazım olan təkliflərdir, lakin mən əlaqədar orqan vəya şəxslərə daha tez çatar deyə prezidentə müraciət etməyi daha doğru görüb 9 maddəlik təklifimi yazdım:

yaranmış iqtisadi böhranla bağlı olaraq; 1-qiymət sabitliyi kimi təməl bir hədəfin yanında, 2-azərbaycan manatının konvertibilitesi, 3- özəlləşdirmə ilə ictimai seqmentinin kiçildilməsi, 4- maliyyə bazarlarının inkişaf etdirilməsi və buna bağlı olaraq sərmayə bazarlarının qurulmasına istiqamətli tətbiqlər həyata keçirilməli, 5-ölkə xarici ticarətin sərbəstləşdirilməsi icin merkantalist siyasətə keçilməsi məqsədi ilə idxal və ixracata istiqamətli qaydaların edilməsi, 6- xarici sərmayə təşviq edilməsi və 7-faiz nisbətləri sərbəstləşdirilməlidir.
əlavə olaraq sənayenin inkişafı üçün, 8- investisiya üzərindən alınan vergilər azaldılmalı, 9- kənd təsərrüfatı mallarının qiymətlərinin təzyiq altında tutulması kimi kapitalizmin hakimiyyətini təmin edəcək tətbiqlər görülməlidir.

devalvasiya sonrası devalvasiyaya hazırlıq görmək

bu ölkədə yaşayanların etməsi vacib olan hazırlıqdır. siz zənn etməyin ki, bu sonuncudur. dalğa-dalğa gələcək olan depriciation`la əhali biraz daha sarsılacaqdır.
bildiyiniz kimi azərbaycan sabit məzənnə sistemində idi və bununla da qərarlar hökümət tərəfindən verilirdi. bu da öz növbəsində devalvasiyanı gətirib çıxardı. sabit məzənnədə depriciation olmadığı üçün devalvasiyaya gedildi. amma bundan sonra depriciation`lar olacaqdır. qısaca iah etsək bu termini deyə bilərik ki, milli valyutanın dəyər itirməsidir. fərqi bundadır ki, devalvasiya ilə birdən birə, depreciation`la isə yavas yavas çətinliklərlə üzləşilir. bunu qaçınılmaz edın səbəb isə mərkəz bankının pul siyasəti və milli məclisdir.
əgər milli məclis yenidən qurulmasa və islahatlar həyata keçirməsə ikinci və üçüncü devalvasiyaya hazır olun. çünkü valyutanın dəyəri o qədər sürətli düşəcək ki, bunu depreciation deyil devalvasiya adlandırmaq zəruri olacaqdır.

heç bir bankın azərbaycana borc verməməsi

yaxınlarda qarşılaşacağımız hal olacaqdır.
bilirsiniz ki, insaat sektoru iqtisadiyyatı inkişaf etdirməz, lakin hakim təbəqənin ətrafında üçün varlılar sinifi yaradır. bu sinif də zamanla ticarəti ələ keçirmək üçün idxalatı artırır. bu yolla da istehsalatın qarşısı alınmış olur. bütün iqtisadi quruluşlar nəzdində iqtisadi artım tempi məcburi olaraq bu yolla müsbət qiymətləndirilsə də, bu yolun davamlı olmayacağı hər dəfə vurğulanmışdır. azərbaycan bu kimi xəbərdarlıqlara məhəl qoymadan inkişaf etdiyini düşünsə də, əslində sürətli inkişaf edən ölkələrin valyuta dəyərinin artmadığını anlaya bilməmişdi. indi isə bütün kredit təşkilatları və banklar bu vəziyyətə görə azərbaycana kredit ayırmayacaqdır. ümid edirik ki, qısa vədəli yox, uzun vədədə reform edəcək məclis və hökümət qurular. yalnız bu yolla çıxış mümkün olacaqdır.

neft qiymətlərinə amerika müdaxiləsi

abş konqressində qəbul edilən qərar ilə birlikdə wti(west texas intermediate) brent nefti ilə yarışacaq. və bu da neftin dünya bazarındakı qiymətini 15-20$ olmasına gətirib çıxaracaq. bu prossesi qısaca izah edim:
amerikanın qlobal neft qiymətlərinə müdaxiləsi ronald reagan dövründə olmuş, ssri`nin gəlirləri bu səbəblə minimuma endirilmiş və çöküşü sürətlənmişdi. daha sonra neftin abş xaricinə satılması nsa-nın(national security agency) öhdəliyinə verilmişdir. bu da öz növbəsində neft satışının tamamilə amerikanın xarici siyasəti və təhlükəsizlik məsələsi olduğunun sübutu idi. sual budur ki, neftin bu qədər ucuzladığı dövrdə niyə abş neftini qlobal bazara çıxarır? əlbəttə ki, rusiya faktoru səbəbi. abş rusiyanın iqtisadi olaraq çöküşünü sürətləndirməkdə qərarlıdır. opec üzvü kukla ölkələrin neft ixracını 5% artıracağı qərarı da abş çıxarlarına xidmət üçündür, fed qərarı da. qısaca desək, dəvələr güləşəndə olan ayaq altında əzilən qarışqaya olur. azərbaycanın iqtisadi böhran içində olması bir az da nəhəng dövlətlərin qərarları nəticəsindədir. lakin bu hökümətin günahı yoxdur demək doğru deyil. çünkü hökümətin vəzifəsi çıxa biləcək krizisləri öngörmək və tədbir almaqdır. benim enyorlamam bu kadar.

müdafiə sənayesi nazirliyi

yaxin gunlerde legv edilecek dovlet qurumlarinin basinda gelmesi lazim olan nazirlikdir. velosiped istehsali ede bilmeyen bir olkenin silah istehsal etdiyini dusunen insanlar oldugu muddetce, bu hala qalmagimiz qacinilmazdir. mudafie senayesi nazirliyi tamamile montaj isi ile mesgul olan qurumdur. naxcivanda istehsal olunan masinlar kimi. motorundan tutmus, shushe temizleyicisine qeder herseyi getirib, naxcivanda birlesdirib masin istehsal etdik deyirler. bir kenara qoyun mudafie senayesi kimi yuklu bir ishi, kelem toxumunu bele hazirlayacaq infrastrukturumuz yoxdur.
butun bunlari bir kenara qoyaq, olke olaraq silahimizi temin etdiyimiz olke rusiyadir. rusiya bizim mudafie senayemizin inkisaf etmesine, istehsal gucunun artmasina razi olarmi? biz silah almaga davam etdikce, senayemiz inkisaf etmeyecekdir. eger mudafie xerclerini azaltsaq ve kicik kicik bu ishe bashlasaq nese etme shansimiz var. amma 2005-ci ilde qurulan bir nazirliyin 5 ile istiqlal adli silah istehsal etdiyini bagcada danissaniz usaqlar guler. erinmeden herbi texnika, doyus sursati,... yaziblar. istehsal etdiyiniz liftleri bele fhn binalardan sokdurur. neyi qoyub neyi yazirsiniz...

16 dekabr fed faiz artımı açıqlaması

janet yellenin ölkəmizi yelləndirəcəyi açıqlama olacaqdır.
17 dekabr 2014 tarixində yellen fed toplantısının qərarını açıqlarkən, bu dəfə uçotda bir dəyişiklik etmədik, amma bu ediləcək demişdi. tam 1 il oldu və bu müddət ərzində dövlətimizin iqtisadi sistemini idarə edənlər heç bir hazırlıq görmədilər. xaricdən gələcək şoklara qarşı müdafiəsiz qaldıq və nəticəsi də ağır olacaq. düzdür, bizdə məzənnə dalğalı deyil, sabitdir və bu o deməkdir ki, fedin qərarından sonra manatın dəyəri ani eniş göstərməyəcək. lakin bu o deməkdir ki, azərbaycan mərkəzi bankı manatın dəyərini qorumaq üçün 1 gün üçün 63 mln $ xərcləyirdisə, sabah 130 mln $ xərcləyəcək.
(bax: bəlkə bir az yavaşlayaq)