5-də 5 verilişində 15 yaşlı uşağa elçi gedilməsi

azərbaycan tv məkanın ən gijdıllağ aparıcısına sahib verilişin elədiyi gijdıllağ hərəkət. hələ bir mtrş düdüylərinin açıqlamasına bir bax.

milli televiziya və radio şurasının (mtrş) şöbə müdiri təvəkkül dadaşov bildirib ki, hazırda məsələ araşdırılır:

“ümumilikdə bütün televiziya kanallarında yayımlanan verilişlərə nəzarət olunur. artıq xəzər televiziyasında yayımlanan bu verilişdən də xəbərdarıq. bir məqamı da qeyd edək ki, həmin verilişdə evləndirmək, toy məsləsindən söhbət getmir. sadəcə olaraq, həmin qız uşağına elçi gediblər. burada nə var axı? bu, sadəcə elçilikdir. kimisə evləndirməyiblər ki… həmin qızın on beş yaşı var. aparıcının da bundan xəbəri olmayıb. verilişdə adam evləndiriblər bəyəm?”.

t.dadaşov “belə bir təbliğatın aparılması nə dərəcədə doğrudur?” sualına cavabında isə bunları qeyd edib:

“mən, təbii ki, bunu müdafiə etmirəm. gördüyünüz kimi, orada ailənin mövqeyini də efirə verdilər. ailə də bildirdi ki, bizim qızımız hələ məktəblidir və evlənə bilməz. bu kadrlar da efirdə nümayiş olundu. yenə deyirəm, orada kimisə evləndirməkdən söhbət getmir. sadəcə, aparıcıya zəng vurub, elçi getməyi təklif ediblər. aparıcıya da yalan məlumat veriblər. mətbuat bəzən məsələləri həddindən artıq şişirdir. belə hallara yol vermək düzgün deyil”.

not: soxum sizin araşdırmanıza.

rasputin

şəxsiyyəti həddindən artıq mistikləşdirilən insan. əslində rasputin haqqında danışmazdan əvvəl onu bu səviyyəyə gətirən imperatriça aleksandra fyodorovna haqqında bir az məlumatlı olmaqda fayda var. çünki, bu qadını tanıdıqca, rasputinin nəsə qeyri adi gücə zada sahib olmadığını, sadəcə çariçanın cahilliyindən babat faydalandığını yaxşıca anlayırsan.

alman şahzadəsi olan aleksandra kiçik yaşında anasını itirir və nənəsi kraliça viktoriya tərəfindən britaniyaya götürülür. burada olduqca mühafizəkar və dindar tərbiyə alır. sonradan rusiya imperatoru ikinci nikolayla evləndirilir. elə rusiyaya gəldiyi ilk gündən dindar və ingilislərə xas soyuqluğu ilə seçilən aleksandra rusiya aristokratiyası tərəfindən birmənalı qəbul edilmir.
qısa müddət ərzində dalbadal 4 dənə qız uşağı dünyaya gətirir. və nəhayət uzun müddətdən sonra gözlənilən varis - aleksey doğulur. amma, valideyinlərin sevinci uzun çəkmir. bir neçə saat sonra uşağın göbəyindən qan açılır. həkimlər uşağa hemofiliya diaqnozu qoyur. aleksandranın qorxduğu başına gəlir. dayısından tutmuş qardaşlarına qədər nəsillərində kişi cinsinin nümayəndələri məhz hemofiliyadan ölüblər. indi onun yeganə oğlu da bu xəstəliyin caynağına keçir. onsuzda mistisizmə meyilli olan çariçanın dindarlıq səviyyəsi bu hadisədən sonra yavaş-yavaş fanatizm halını alır. rasputin də elə təxminən bu vaxt səhnədə peyda olur. onu çar ailəsi ilə sarayla yaxın əlaqədə olan iki qadın tanış edir. nikolay həmin günü gündəliyinə qeyd edir: "bu gün tobolsk quberniyasından olan bir allah adamı ilə tanış olduq".
həmin ərəfədə aleksey xəstələnir. rasputin saraya gəlir. uşağı qucağına alıb bir az dua edir. uşaq səhəri gün yaxşılaşır. bu hadisədən sonra rasputin çariçanın sonsuz güvənini qazanır. uşaq hər dəfə krizisə girəndə tez rasputinə zəng edilir. bəzən saraya gəlir, bəzən telefon vasitəsilə, hətta teleqramla belə uşağı "sağaltmağı" bacarır. bir çoxları düşünür ki, rasputin uşağın həkimi ilə əlbir idi və xəstəliyin geri çəkilməyə başladığı vaxtlar həkimdən məlumat alırdı.
ilk illər rasputin həqiqətən dindar idi. yəni dindar deyərkən özünəməxsus dindarlıq idi bu. xlıstovstva adlı sektaya daxil idi. bu sektanın da bizə qəribə, hətta absurd görünə biləcək ritualları var idi. məsələn, ən önəmlisi seks yolu ilə təmizlənmək... günah işlədiyini düşünən qadın (və ya kişi) rasputinin yanına gəlirdi. seksdən əvvəl dua edilirdi, sonra məsələ baş tuturdu. rasputin cinsi əlaqə vasitəsi ilə qadının günahlarını özünə götürürdü. sonra saatlarını dua eləməklə keçirirdi. bu yolnan həm qadını, həm də özünü günahlardan təmizləyirdi. hətta sevişdiyi qadınları ərlərindən başqa yad kişi ilə görəndə əsəbləşirdi. siz artıq günahsızsız təzədən günah işləməyin deyirdi.
lakin, sarayda nüfuzu artdıqca rasputin necə deyərlər "şişirdi". "sağalmaq" və "təmizlənmək" istəyənlərin sayı isə çoxalırdı. qısa müddət sonra rasputinin hətta şəxsi katibəsi belə yarandı. şöhrətdən başı dönən rasputin hər gün içib şəhərdə hoqqalar çıxarırdı. evi isə ucuz bir fahişəxanaya dönmüşdü. belə bir əxlaqsızın çarın ailəsinə yaxın olması monarxistləri və aristokratiyanı çox narahat edirdi. onlar başa düşürdülər ki, onsuzda çalxalanan rusiya cəmiyyətində rasputin kimi bir adamın saraya yaxın olması ailənin nüfuzunu aşağı salır. ancaq, çariça heç nə eşitmək istəmirdi. rasputin haqqında şikayət edən hər kəs mövqeyini itirirdi, bir anda çariçanın düşməninə çevrilirdi. bir dəfə hətta rasputin çarın uşaqlarının dayəsini zorlayır. dayə gəlib çariçaya şikayət edəndə çariça tərəfindən "allah adamına" şər atmaqla günahlandırılır və qovulur. məsələyə həmin dönəm baş nazir olan stolıpin əl atır. nikolayla şəxsən görüşüb bu məsələyə son qoymasını istəyir. nikolay cavabında deyir ki, arvadımın isterikasını çəkməkdənsə, on dənə rasputinə qatlanmağa hazıram.
rasputinin gücünün pik nöqtəsi isə birinci dünya müharibəsinə təsadüf edir. hərçənd ki, rasputin müharibənin başlamasını istəmirdi. lakin, həmin ərəfədə kişini sibirdə bıçaqlayırlar. uzun müddət yataq xəstəsi olur. uzaqdan-uzağa isə rasputin nikolaya təsir göstərə bilmir. rasputinin məktublarına çar qoz qoymur.
nikolay ordunun başına keçir. dövlətin idarəsi çariça aleksandraya qalır. o da öz növbəsində rasputinə qulaq asır. dövlət adamları rasputinin tövsiyəsi ilə təyin edilir. yəni düşünün rusiya imperiyasının baş naziri olmaq üçün rasputinin "dabrosunu" almaq lazım idi. həmin vaxta kimi artıq ailənin ətrafında heç kim qalmır. çar və çariça rasputinə görə hər kəslə az qala düşmən olur. saray tərəfindən düşmən kimi görülən ailələrdən biri də yusupovlar ailəsi olur. halbuki yusupovlar 500 il idi ki, çar rejiminə sadiq qalan imperiyanın ən zəngin ailəsi idi. yusupovların yeganə varisi feliks yusupov artıq bıçağın boğaza dayandığını başa düşür. sevgilisi* öhö öhö dmitri pavloviçlə bərabər rasputini aradan götürmək planını qurmağa başlayır. əvvəlcə rasputinlə dostlaşır. feliks rasputinin yetərincə inamını qazandıqdan sonra onu gecə yarısı evinə dəvət edir. arvadım xəstədi, sənin yardımına ehtiyacı var bəhanəsi ilə (yusupov faktiki arvadının bədənini kişiyə təklif edirdi. çünki, adamın hansı yolla qadınları sağaltdığı bəlli idi). o da gəlir. sarayın zirzəmisində yusupovun arvadını gözləyir. yusupov rasputinə zəhərli şirniyyat təklif edir. rasputin yeyir, lakin zəhər təsir etmir. çoxlarının düşündüyünün əksinə məsələ şəkərin zəhəri neytrallaşdırmasında deyil. sadəcə şirniyyatı göndərən şəxs çəkinir və son anda fikrini dəyişir. şirniyyatın içinə zəhəri qoymur. yusupov rasputinin top kimi olduğunu görüb səbri daşır və bir güllə ilə kişini yerə yıxır. dmitri pavloviç, yusupov və bu məsələnin digər iştirakçısı purişkeviç bəzi hazırlıqlar üçün bayıra çıxıllar. qayıdıb meyidi götürmək istəyəndə rasputin ayılır və yusupovun boğazına yapışır. yusupovu itələyir və darvazaya tərəf qaçır. lakin dmitri pavloviç rasputini arxadan güllələyir. sonra əllərini və ayaqlarını bağlayıb çaya atırlar. rasputinin meyidi səhəri gün tapılır.
yaxınlarının dediyinə görə rasputinin ölümü çariçanı bərk sarsır. çünki, kişi ona deyirdi mən nə qədər ki, sağam sənin oğluna da, rusiyaya da heç nə olmayacaq.
rasputinin ölümündən iki ay sonra inqilab baş verir və ailə sürgün edilir.

matilda

Rusiya istehsalı yeni skandallı film. Belə ki, filmdə sonuncu rus imperatoru ikinci nikolayın Matilda adlı balerina ilə sevgi hekayəsindən bəhs edilir. Rusiyalı dindarlar isə kilsə tərəfindən müqəddəs elan olunmuş çarın yataq səhnələrinin göstərilməsini təhqir olaraq hesab ediblər və bu filmi göstərmək fikri olan kinoteatrları hədələyiblər. Demək olar ki, ölkə kinoteatrlarının yarısı filmi göstərməydən boyun qaçırıb.

Bu da filmin traileri.

(youtube: )

myanma

1948-ci ildə müstəqillik qazanıb. 50 il hərbi despotizmin əsarətində olub. 2011-ci ildə nəhayət çoxdan gözlənilən demokratiyaya qovuşub. amma, 60 milyonluq əhalisi olan ölkədə yüzdən çox etnik qrup var. ona görə də it yiyəsini tanımır. demokratiya hələki öz bəhrəsini vermir. ən böyük qarşıdurmalar isə arakan vilayətində yaşayan roxindca adlı müsəlman xalqı ilə yaşanır. bmt onları ən çox təcavüzə məruz qalmış xalq kimi tanıyır. buddistlər roxindca müsəlmanlarını banqladeşdən köç edən qanunsuz immiqrantlar kimi qələmə verir. həm də separatçılıqda günahlandırır. bu bəhanə ilə də daima müsəlmanlara qarşı zorakılıq tətbiq edilir. ən qanlı qarşıdurmalardan biri 1978-ci ildə olmuşdu. 250 mindən çox müsəlman banqladeşə sürgün edilmişdi. lakin, o vaxt bmt-nin araya girməsi ilə əksəriyyəti öz evlərinə qayıda bilmişdi. arakan müsəlmanlarına demək olar vətəndaşlıq verilmir. bir uşaqdan artıq doğmaq qadağandır. bir neçə il bundan əvvəl arakanda təbii enerji resursları tapıb. ona görə o dəqiqə çin qonub ora. bizim balqabağlar popuqay kimi tutdurublar amerika, avropa deyə amma myanma hökümətinin arxasında duran əsas rusiya ilə çindi. bmt-nin myanma ilə bağlı qətnamələrinə də veto qoyan həmişə bu iki ölkə olur.
belə yəni. israil fələstin mübarizəsi kimi bu konfliktin də ucu-bucağı görsənmir.

jon snow

açığı ilk kitabdan bəri targaryen olduğu gün kimi aydın idi. lyanna ilə rhaegarın bərabər olduğuna dair bir sürü sübut var. yəgin ki, bunu heç kim şübhə altına almaz. ilk kitabda ned bacısını qanlı yatağda xatırlayır. lyanna nəyəsə görə ona söz verməsini istəyir. əgər söhbət uşağı gizlətməkdən getmirsə, bəs nədən gedir? kitabda bu məsələyə hələ də aydınlıq gətirilməyib. əgər həqiqətən də lyanna ilə ned arasında olan söhbət başqa şeyə aid idisə onda kitabla serial tamam fərqli istiqamətdə irəliləyəcək. ki, mən serialla kitab arasında bu qədər fərqin olmasına ehtimal vermirəm.
üstəlik nedin johnun anasının adını israrla gizlətməsi də əvvəldən bəri şübhə doğururdu. kimə deməsə də ən azından johnun özünə deyə bilərdi.
bir digər nüans: ned qalada lyannanı tapanda qalanı kingsguard qoruyurdu. kingsguard yalnız kral ailəsinin üzvlərini qoruyur. rhaegar da artıq orda olmadığına görə kingsguardın orda kimi qoruduğu sual altında qalırdı.
gələk din məsələsinə. kitabda targaryenlərin tarixi haqqında məlumat veriləndə bir neçə şahzadənin evliliklərindən məmnun olmadığını və kral atalarına müraciət edərək aralarında nigahı pozmaqlarını istədikləri haqqında məlumatlar var. yəni kralın belə bir səlahiyyəti var idi. məzara qədər evli qalacaqlar deyə bir şey yoxdu. üstəlik nəzərə almaq lazımdır ki, targaryenlərdə insestlə yanaşı poliqamiya da var idi. 1. aegon targaryen eyni anda iki bacısı ilə evlənmişdi və hər iki qadından olan uşaqlar da qanuni hesab edilirdi.
griffə gəldikdə isə. bu #259749 entrydə yazar özü deyir ki, rhaegar ilə elianın uşaqları klassik targaryen görünüşünə sahib deyildi. amma, klassik targaryen görünüşünə sahib olan griffin bu ikisinin oğlu olduğuna əmindir -* yazar özü özünə tərs gedir.
griff saxtakardı və blackfyre soyundan gəlir. bilməyənlər üçün deyim ki, blackfyre sülaləsinin əsası targaryenlərin bastardı olan daemon blackfyre tərəfindən qoyulub. ona görə də onların da saçı çox vaxt gümüşü olur. bu sülalə illərdi targaryenlərin qanuni varisləri ilə taxt üstündə mübarizə aparırdı. həm də ki, hadisələrdə önəmli rol oynamayan personajları çox vaxt seriala salmırlar. ona görə də griffin saxtakar olduğundan əminəm.
martinin fanların fikrinə görə əsərin süjetini dəyişdiyinə ehtimal vermirəm. özü müsahibədə deyirdi ki, həm əsərin, həm serialın əsas sujet xətti başdan əvvələ düşünülüb. xırda şeyləri çıxmaq şərti ilə sonrakı gedişatdan asılı olmayaraq əsas sujet xətti dəyişdirilməyəcək.

yusupovlar

bir zamanlar rusiya imperiyasının ən soylu və zəngin ailəsi olmuş türk əsilli sülalə. ailənin kökü 1563-cü ilə qədər gedib çıxır. həmin il noqay ordusunun mirzələri ibrahim və il mirzə moskva dövlətinə gələrək çar ivan qroznının təbəəsi olmağa razılıq verillər. 70 il sonra il mirzənin nəvəsi abdulla xristianlığı qəbul edərək adını dmitri olaraq dəyişdirir. soyad olaraq isə öz ulubabası yusupun adını götürür. bundan sonrakı dönəmdə ta ki 1917-ci ilə qədər yusupovlar imperiyanın adlı-sanlı ailəsi olaraq qalırlar. yusupovların son nümayəndəsi feliks yusupov 1967-ci ildə parisdə dünyasını dəyişir.

boris akunin

əsl adı qriqori şalvoviç çxartişvili olan gürcü əsilli rusiyalı yazıçı. "erast fandorinin macəraları" adlı dedektiv seriyası ilə məşhurdur. bir növ şerlok xolmsa bənzəyir, amma daha çox siyasi mövzuları əhatə edir. yeri gəlmişkən fandorinin macəralarından biri bakıda, 1914-cü ildə keçir. əsərin adı "qara şəhər"di. * чёрный город ümumiyyətlə macəralı-siyasi dedektivi sevənlər üçün məsləhətlidir. çox maraqlı yazır.
akunin özü liberal və qlobalisti. çox vaxt rusiya hökümətini tənqid edir. ona görə də rusiyada sevilmir. hətta əkrəm əylislinin müdafiəsinə də qalxmışdı.

--spoiler--

“azərbaycan və azərbaycanlıları bəyəndim. sehrli bakı şəhəri məni çox mütəəssir etdi. əlavə edim: orda və insanlarla ünsiyyətdə olarkən, anlamağa başladım ki, azərbaycan-erməni düşmənçiliyinin tarixi hələ də qəliz və “ağ-qara” deyil. mənə ədalətsiz göründü ki, bu münaqişədə dünya birmənalı olaraq yalnız bir tərəfi dəstəkləyir. hesab edin ki, mən azərbaycanfil (azərbaycanpərəst) oldum.

amma siz özünüzlə nə edirsiniz, əziz azərbaycanlılarım?

cəsarətli bir adam – yazıçı əkrəm əylisli ortaya çıxdı, uzun müddətdən sonra bizi barışığa doğru addım atmağa çağırdı. məhz yazıçı kimi çağırış etdi – bədii mətn yazdı. barışığa doğru addım deyildikdə: qulaq asın, baş verənlərdə sizin də günah payınız var.

buna görə əkrəm əylisliyə dövlətin, ictimai təşkilatların və xalq kütlələrinin qəzəbini yönəltdiniz. bir adama qarşı. 75 yaşlı yazıçıya qarşı. romana görə...

xahiş edirəm, dayanın! siz bütün dünyanın gözü qarşısında öz ölkənizə ağır zərər yetirirsiniz. məgər bilmirsiniz ki, yazıçı ilə müharibədə dövlət prinsipcə qalib gələ bilməz? öldürə bilər, zəhərləmək asandır. amma bu zaman o, həmişə məğlub tərəf olacaq.

siz salman rüşdi ilə olan əhvalatı təkrarlamaq istəyirsiniz? siz mənfur ölkəyə çevrilmək istəyirsiniz?

nümayiş etdirin ki, azərbaycan sivilizasiyalı ölkədir və ədəbiyyata görə burda repressiyalara məruz qalmırlar.

əkrəm əylisliyə isə – möhkəmlik və qəlb rahatlığı. o yazmalı olduğu kitabı yazıb. yazıçı üçün bu ən vacib şeydir”.

--spoiler--