endometriozis

uşaqlığın daxili hissəsindəki toxuma qatı olan endometriumun uşaqlığın xaricində (yəni ondan kənarda) olması. çox şiddətli ağrılara səbəb olur. menstruasiyadan çox əvvəl başlayır, menstruasiya dövründə dözüıməz dərəcədə şiddətlənir, bitəndən sonra yavaş-yavaş azalır. cinsi əlaqə zamanı da ağrılar yaşanır. endometriozisdən əziyyət çəkən qadınalrın təxminən yarısında sonsuzluq müşahidə olunur. səbəbləri dəqiq bilinmir, genetik də ola bilər, bilmədiyimiz (ya da mən eşitməmişəm) başqa səbəblər də. xəstədə görünən simptomlara əsasən onu müşahidə etməklə hansısa nəticəyə gəlmək olar, amma diaqnoz qoyulması üçün ən etibarlı üsul biopsy-dir. sadəcə simptomlar bəs etməz, çünki başqa xəstəliklərlə qarışdırıla bilər.
uzun sözün qısası, üzə çıxdığı xəstələrin həyatını çox-çox çətinləşdirən xəstəlik.

swiss army man

sırf haqqında entry yaza bilmək üçün hesabımı aktivləşdirdiyim film.
indiyə qədər izlədiyim ən möhtəşəm absurd filmdi və ən möhtəşəm filmlərdən biridi. 2016-ın filmidir, baş rolları (baxma: paul dano) və (bax: daniel radcliffe) oynayır. fantastik-dramdır. qısa xülasə verəsi olsaq, kimsəsiz adaya düşən və xilas olmağa ümidini itirən Hank (paul dano) və o, özünü öldürmək üzrə ikən qarşısına çıxan Manny-nin (daniel radcliffe) evə qayıtmaq üçün keçdiyi macəralardan bəhs edir. marağınız çəksin deyə əlavə edirəm: manny ölüdür. traileri belə izləməyə sövq edir adamı:
https://www.youtube.com/watch?v=yrK1f4TsQfM (link verə bilməyən yazar dramı)
əvvəlcədən onu da qeyd edim ki gay movie deyil, çox-çox başqa bir şeydir. belə ssenarini ortaya çıxaran beyinlərin mövcudluğuna inanmağım gəlmir.
hər iki aktyor rollarını əla oynayır, daniel radcliffe isə tamam başqa aləmdir. bu adam buqələmun kimi bir şeydir, harry potter-dəki sarsaq aktyorluğu rejissorun səhvi idi ya nə bilmirəm, amma digər filmlərində çox əladır. amerikan aksentini yamsılamağı bilinir, buna görə də çalışırlar təkrarlamasınlar bu səhvi. bu filmdə aksent seçilmir, başqa filmdə elə mövcud aksentini saxlayıb digər bütün rolların əksinə və s. ölü adamın rolu ancaq belə qəşəng aparıla bilərdi.
bir sözlə, mütləq izləyin.
edit: filmin adının swiss army knife-dan götürüldüyünü düşünürəm. bu ifadə bir qayda olaraq çoxməqsədli istifadə oluna bilən faydalı əşyalara aid edilir (özlüyündə də belə bir bıçaqdır). burada isə manny çoxməqsədli istifadə oluna bilən adam rolunda çıxış edir. yeyərəm belə bənzətməni.

intermittent fasting

bu sifarişi verən: eksisozlukcu
tərcümə etsək, "fasilələrlə oruc tutmaq"
fasting - bir müddət heç nə yeməməkdir. çəki itirmək üçün istifadə olunan üsullardan biridir intermittent fasting. pəhrizdən fərqli olaraq nə yeyəcəyinizi deyil, nə vaxt yeyəcəyinizi deyir. beləyə baxanda bəsitdir: məsələn, gündə 3 yox 2 dəfə yemək və yemək aralarında başqa nəsə yeməmək. tutaq ki səhər yeməyini 8-də, günortanı 3-də yeyirsiniz, axşam isə yemirsiniz. və ya səhər yeməyini 12-də yeyib, bir də axşam yeməyi yeyirsiniz 6-dan sonra. bir sözlə, günün çoxunu ac qalırsınız. arada su, çay, şəkərsiz kofe və s. içə bilərsiniz. amma nə isə yeməməlisiniz bunların yanında. bunun arada alma, xiyar və s kimi meyvələr yeməyə icazə verənləri də var. amma mahiyyət bir müddət yemək yeməyib, sonra yeməkdir. yəni mümkün olduğu qədər ac qalmaq.
p.s: etməyin. çox pis şeydir. daimi ürəkbulantısı və aclıqdır. bir də başağrısı və halsızlıq hiss edirsiniz daima.

8 mart

dəfələrlə deyilib bu barədə, amma ürəyim doludur
dərk etmirlər ki, bu bayram qadın cinsinə mənsub olanların bayramı deyil. zəhmətkeş qadınların bayramıdır (zəhmətkeş-əməklə məşğul olan). körpə uşaqların, bütün gün papasının ya ərinin pulunu yeyənlərin yox. bu qədər çox istəyirlərsə qadınlar üçün gün yaratsınlar. ya da “bos onoloromoz do ozoyyot çokob dooo” deyənlər onları analar günündə təbrik etsinlər, qızları da qızların hüquqlarının müdafiəsi günündə (12 oktyabr olmalıdır deyəsən). yoxsa bu möhtəşəm günü belə ucuzlaşdırmayın. bu bayram əməklə məşğul olan, bunun mahiyyətini dərk edən qadınların bayramıdır, sabah hansısa qeyri mənbədən çoxlu pul əldə etmək şansı olanda ömürlük kayf çəkəcəklərin yox. 100 il əvvəlin çətin şərtlərində (həm iqtisadi, həm sosial, həm məişət) işləyə bilən, sözünü deməyə cəsarət etmiş qadınlara baxıb utanaq hərdən bir.
son olaraq: “qadın anadır, qadın bacıdır bla bla” ilə dolu təbriklər dəysin yazanların başına. ana, bacı, övlad, arvad, bibi, xala, elti nə bilim nə zir zibil olmadan da mövcud olmağın mümkünlüyünü dərk edin. kişilər necə, biz də elə.

coco

möhtəşəm animasiya filmi.
musiqiyə hədsiz həvəskar olan istedadlı bir uşaq (miguel) ailəsinin anlaşılmaz qadağalarına görə bununla məşğul ola bilmir. bir neçə nəsildir davam edən bu qadağanın səbəbi nənəsinin babasının öz ailəsini musiqi uğruna tərk etməsi olub. lakin miguel arzusundan əl çəkə bilmir, məşhur sənətkar ernesto de la cruz kimi olmaq istəyir.
ailə hər il ölülər günündə ölmüş qohumların şəkillərinin qarşısında şam yandıraraq onları yad edir, bu üsulla ölülər gəlib ailəsini ziyarət edirlər, lakin böyük böyük babanın şəkli qoyulmur, çünki ona nifrət edilir. miguel bunları əhəmiyyətsiz hesab edir, nağıl sayır, lakin bir hadisə nəticəsində ölülər dünyasına düşür və bilmədiyi bir çox gerçəkləri orada öyrənir. mütləq izləyin.
filmin mottosu da ehtimal ki "nothing is more important than family" ya da "family comes first" sayıla bilər. son illərdəki animasiya filmlərində (frozen, brave, inside out və s) ailə temasına niyə bu qədər diqqət ayrıldığını hələ də anlamış deyiləm, amma özünü izlətdirir.

alt-a loans

bu sifarişi verən: anyone
abş-da ipoteka kreditinin növlərindən biridir. alternative a-paper-in qısaltmasıdır, a-paper-dən fərqli olaraq daha çox risk daşıyır. belə ki, a-paper kreditini almaq üçün tələblər daha yüksəkdir, buna görə də "etibarlı və rahat" hesab olunur (məsələn, borcalan bütün gəlir və əmlakını sənədləşməsini aparmalıdır, hansı ki mimimum həddi keçmirsə ona kredit verilməyəcək). alt-a kreditdə isə tələblər kəskin deyil, tam sənədləşmə istəmir, kredit ödəmə balınız (yəni nə dərəcədə intizamlı ödəyicisiniz) çox da yüksək olmalı deyil və s. müəyyən edilmiş göstəricilərə uyğun gəlmədiyindən ən prestijli ipoteka fondu olan fannie mae tərəfindən verilmir.

lüstrasiya

bu sifarişi verən: fövqəl insan
hərfi mənada işıqlanma, təmizlənmə, paklanma deməkdir. adını qədim romadakı "lustratio" paklanma mərasimindən almışdır. hal-hazırda siyasətdə hökumət rəsmilərinin hansısa rejim dəyişikliyindən sonrakı (əsas: avropa dövlətlərində kommunizmin çöküşü) "təmizləmə" aktını ifadə edir. kommunist hökumətin zamanında müxalif olan anti-kommunistlər tərəfindən, kommunizm çökəndən sonra onun qalıqlarını yox etmək məqsədilə görülən tədbirlərin toplusudur. əvvəlki rejimlə əlaqəli (mənfi) nə varsa hamısının ləğvini nəzərdə tutur (məsələn "gizli polis"). və ya əvvəllər dövlət rəsmisi olmuş şəxslərin (hətta çox ciddi vəzifələr tutmasalar belə) toplu olaraq işdən çıxarılması.

nəzirə

bu sifarişi verən: fövqəl insan
ədəbiyyatda termindir. bir şairin hər hansı şeiri ilə eyniadlı (və ya rədifi eyni. qafiyə uyğunluğuna rast gəlinən nümunlər də var) başqa şeir yazmaq. məsələn, nəsiminin ayrılır adlı qəzəlinə, xətai nəzirə yazmışdır. hər iki nümunəni qeyd edirəm.
imadəddin nəsimi
ey müsəlmanlar, bugün ol yari- pünhan ayrılır,
ağlamayım neyləyim, çün gövdədən can ayrılır.
ey sənəm, hicran əlində naleyi-zar eylərəm,
gözlərimdən sanasan dəryayi-ümman ayrılır.
ol səbəbdəndir ki, mən bimarü rəncur olmuşam,
xəstə könlüm mərhəmi şol dərdə dərman ayrılır.
rəngi-çöhrəm zərd olubdur,qamətim həm çün hilal,
ol günəş üzlü həbibim, ləli xəndan ayrılır.
taqətim, səbrim tükəndi,yarsız mən neylərəm?
əqlimi şeyda qılan ol çeşmi fəttan ayrılır.
məhşəri-yovmül- hesab qopdu qiyamət başıma,
ey yusif surətli, məndən piri-kənan ayrılır.
ey cigərsuz nari-firqətdən nəsimi çarə nə?
hər kimə "nəhnü qəsəmna" çün əzəldən ayrılır
****
xətai
ey müsǝlmanlar, bu gün ol yari-pünhan ayrılır,
uçdu ruhim, getdi ǝqlim, gövdǝdǝn can ayrılır.
ayrılır ol yari-sǝrdarım, gedir, qoymuş mǝni,
sǝd hǝzaran dadü bidad, bǝnddǝn can ayrılır.
ey könül, fǝryadü nalǝ vaxtıdır, eylǝ fǝğan,
şimdi şǝhrindǝn sǝnin ol şahi-sultan ayrılır.
zar qıl bülbül kimi, çak et yaxanı gül kimi,
şol ǝzǝldǝn yari-hǝmdǝm, ǝhdü peyman ayrılır.
gözlǝrim, hǝr dǝmdǝ mövc eylǝ ki, firqǝtdir bu gün,
tök sǝdǝflǝr dürri kim, şol gövhǝri-kan ayrılır.
dust vida eylǝr mǝnimlǝn ağlaram mǝn zar-zar,
gözlǝrimdǝn hǝr zaman gör bǝhri-ümman ayrılır.
ey xǝtai, tanrı sorsun bu şikǝstǝ könlümü,
zǝrd olubdur arizin, candan mǝgǝr qan ayrılır?

broken windows nəzəriyyəsi

kriminologiya ilə bağlı bir nəzəriyyədir. kiçik qanun pozuntuları və ya ictimai qayda əleyhinə olan əməllərin (bir qayda olaraq mülkiyyət əleyhinə cinayətlərin) qarşısı alınmadıqca onların çoxalacağını və ictimai təhlükəliliyi daha yüksək olan əməllərə səbəb olacağını bildirir. adını bir neçə pəncərəsi sınmış boş binanın bir müddət sonra daha çox pəncərəsinin insanlar tərəfindən sındırılması ilə nəticələnən təcrübədən alıb.
sadə nümunə: səkiyə bir qədər zibil atılıb. səhər görəcəksiniz ki, zibillər çoxalıb. növbəti gün daha çox. halbuki həmin andaca kimsə onu götürüb zibil qutusuna atsa, bunlar baş verməyəcək.
nəzəriyyə ilə bağlı maraqlı bir məqam var. belə ki, bu nəzəriyyəyə əsasən, bir cəmiyyətin nə qədər inkişaf etmiş olmasından asılı olmayaraq, qarşısı alınmayan kiçik qanun pozuntuları nəticəsində əvvəl axır onlar da "daha çox pəncərə sındıracaqlar". bu, təcrübələrlə də dəstəklənir. şəhərin daha "kriminal" hesab edilən bir zonasında pəncərələr daha tez sındırılmağa başlayır. daha "sivil" və "mədəni" hesab edilən zonasında isə bu, 1 neçə gün/həftə vaxt aparır. buna görə də cinayət əməllərinin qarşısının alınmasında ən effektiv üsul kiçik qanun pozuntularının tez aradan qaldırılmasıdır. cəmiyyətə və ya onun hansısa üzvlərinə etibar etmək olmaz.

mu qitəsi

itmiş qitələrdən biri hesab olunan qitədir. maya və misir mədəniyyətinin bu qitədən gələn qaçqınlar tərəfindən yaradıldığı iddia edilir. lakin müasir elmi faktlara əsasən dəstəklənməyən fikirdir. geoloqlara görə "bir qitə eləcə bata bilməz".
plongeon və churchuardın araşdırmalarına əsasən, qitə avstraliya ilə cənubi amerika arasında yerləşmişdir. 64 milyon əhaliyə, şəhərlərə, bir sözlə-inkişaf etmiş sivilizasiyaya sahib idi. lakin sonralar baş vermiş zəlzələlər, vulkanik qazların partlayışı nəticəsində "demək olar 1 gecədə yox olmuşdur". amma bu ideyalar heç bir faktoloji dəlillə dəstəklənmir və şiddətlə rədd edilməkdə davam edir.

valideynlik hüquqlarından məhrumetmə

ailə məcəlləsinin 64-cü maddəsinə əsasən aşağıdakı hallarda valideyn(lər) valideynlik hüquqlarından məhrum edilə bilər:
öz valideynlik vəzifələrini yerinə yetirmədikdə;
alimenti qəsdən ödəmədikdə;
heç bir üzürlü səbəb olmadan uşağı doğum evindən və yaxud hər hansı müalicə, tərbiyə, əhalinin sosial müdafiəsi müəssisəsindən və digər analoji müəssisələrdən götürməkdən imtina etdikdə;
valideynlik hüquqlarından sui-istifadə etdikdə;
uşaqlara qarşı məişət zorakılığı ilə bağlı hərəkətlər törətdikdə;
xroniki alkoqol və narkomaniya xəstəsidirsə;
uşaqların və ya ərinin (arvadının) sağlamlığına və ya həyatına qarşı qəsdən edilmiş cinayət törətdikdə.
axrıncı punkt diqqət çəkəndir. nadirən qanunvericilik aktlarında ləzzət edən norma olar, bu da onlardandı (baxma: lawgasm)
məişət zorakılığının məhrumetməyə əsas olması da mübahisəli məsələdir. qanuna baxanda deyə bilərik ki, bir şillə və ya bir söyüş belə zorakılıqdır. halbuki bu hərəkətlərə daimilik xas olmalıdır.

valideynlər üçün aliment

ailə məcəlləsinin 82-ci maddəsində yetkinlik yaşına çatmış övladların valideynləri saxlamaq vəzifəsi müəyyən olunmuşdur. əgər valideynlərin əmək qabiliyyəti yoxdursa və maddi yardıma ehtiyacları varsa, yetkinlik yaşına çatmış əmək qabiliyyətli övladlar onları saxlamalıdırlar. saxlamazlarsa valideyn məhkəməyə müraciət edə və aliment ala bilər. əgər əvvəllər valideyn uçaqlarını saxlama vəzifəsini yerinə yetirməmişdirsə, onların qayğısına lazımi qaydada qalmamışdırsa və ya valideynlik hüququndan məhrum edilmişsə (bax: valideynlik hüquqlarından məhrumetmə), uşaqlar bu vəzifədən azad edilirlər.