tövrat

4 müqəddəs kitabdan biridir. nəyə görəmi allah bir kitab göndərib işi bitirmədi? ya da bilsəydi belə olacağını qarşısını əvvəldən alardı, səhv etməzdi. bunlar dırtıpırtıdan başqa birşey deyil. dövrünə görə insanların beyni, düşünmə və inanma obyektlərinə qarşı münasibətləri fərqli olub. hər bir mərhələ üzrə regional olaraq zamanında göndərilmiş müqəddəs kitablar mühitinin insanına təsir edə biləcək qüdrətdə olub, olmaqdadır. məhz buna görə kitabların sayı birdən çoxdur və müxtəlif nüsxələri vardır. yer üzündə cəmi insan toplusunun biri o birinə bənzəmədiyi kimi tək və yeganə kitab ola bilməzdi. və eyni zamanda göndərilən kitabların hər biri özündən əvvəlkinin bir üst versiyası, təkminləşdirilmiş formasıdır. bir-birləriylə zidlik təşkil etmir, insanları düzgün yola çəkməyə kömək edir.

rus dili bilməməyin dözülməz ağırlığı

bu yaxınlarda iştirak etdiyim seminarda hamının rusca bilməsi və rusca danışmasının şahidi oldum. eyni zamanda bu mütəvaze şəxslərin azərbaycan dilinin sirlərinə də bələd olduqları məlum idi. təklifimlə seminarın davamının məhz azərbaycan dilində olması da təsadüfi hal deyildi. birdən xanımın biri azərbaycan dilini bilmədiyini bildirdi. məqsədim lağa qoymaq deyil. amma ki, atası azərbaycanlı, anası azərbaycanlı, soy ismi, adı, zatı, pakı bu millətdən, bu torpaqdan olan bir vətəndaş heç utanma, daralma, bir çatışmazlıq hiss etmədən gülərək və eyni zamanda məzhəkəyə qoyaraq alçaldıcı şəkildə öz mövqeyi ortaya qoydu. məncə artıq şərhə ehtiyac yoxdur. yoxdur ki, hələ də bu torpaqlarda nəyin aparıcı rol oynadığı göz qabağında aydınlanır.

muhteşem yüzyıl

mən seriala baxmayan adam oturdum bayaq nədi-nədi mustafanı son günləridi, baxdım. içim cız etdi ala. yeniçəriləri bildiyimə görə işğal olunmuş torpaqlardan əsir götürülmüş oğlan uşaqları təşkil edir. onları zorla sünnət etdirib təlim keçirlərmiş. və eyni zamanda bildiyimə görə hərbri sistem nisbətən daha sərbəst, öz qanunları, hökmləri olan rahat bir qurumdu. sən şah oğlu olaraq o boyda talpanın kumiri ol, gecə-gündüz `şahzadə mustafa səən daşşağuu yeyim` desinlər. sən guya bilmirsən ki, aton populistin biridi? görürsən yeniçərilər sənə meyl edir get dinən ki, `ay papa belə-belə` getsin elə qoz qoysun ki qabalarına bir də səni özlərinə idol seçməsinlər də. deməli xoşun gəlir də, deməli bir nevi özünü şah kimi görmək istəyirsən. rikaşey papanı devirəcəksən. sənə lazım idi bu? mıstafanı boğdurdu bu süleymanın denən cınqırın çıxartdı?..

mustafanın ölümündən sonra cahangir atasından küsəcək və aclıq qrevinə başlayacaq. canı zəif olması dezavantaj kimi ölümü tezləşəcək və əcəlinə çatacaq. bəyazid qaçıb gizləcək iranda. göt qorxusu buna deyərəm. ama deyərsiz ki, `yo brat, bəyazid elə oğlan döyül`. qaçmamışdan əvvəl atasına diklənəcək ki ala nöş abimi boğdurdun saqqalından utan zad. sonra cırır aradan. sülümanın da beyni çönür + cahan sultanı paqonu var dözə bilmir. basır gedir irana. deyir təhmasibə ki `ə göt o yanunda gizlənə oğraşı göndər bura` yoxsa torpaqlarında cüttoplu qalamayacaq`. o da qaytarır. bəyazidi də boğdurur. sərxoş sarı səlim (üş `s`- li) taxta gəlir. yazmazdım bu qədər ama adam girir də. sən doğ, doldur o qədər külfət yiyəsi ol sonra da gəl bir gecədə qıy canına. ə sən nətər papasan ala sən?
adama deyərlər bəs nəyə görə? - bir tək cavab tapa bilərəm ki, tarix boyu ən uzun hakimiyyət dövrünə osmanlılar sahibdi. məhz şahlıq davam etsin deyə o qədər qohum əqrabanı qırmış ola bilərlər. serialı da qəşəy çəkiblər. qəşəy çəkiblər ki bu qədər məni özümdən çıxara biliblər.