gautama buddha

Budda nurlanmış mənasına gəlir. indiki Nepalda, o vaxtkı Hindistan ərazisində dünyaya gəlib.

Demək bir gün biri Buddadan gəlib soruşur ki,
Budda Allah varmı? Budda deyir ki, hə! Və onun varlığına dair 100 işarə sayır (Rəqəm şərtidir). Adam qane halda çıxır gedir.
Sonra başqa bir adam daha gəlir və Buddadan soruşur ki, Allah varmı? Budda cavabında deyir ki, xeyr, yoxdur. Və onun var ola bilməyəcəyinə dair 100 səbəb sayır. Adam qane olur və çıxır gedir.
Yanında oturan şagirdi də deyir ki, Budda, yekə kişisən, niyə camaatı aldadırsan? Budda bu yerdə dönüb şagirdinə deyir ki...
Bax burası müəmmadır. Şagirdinə nə deyir bilinmir, amma elə bir cavab verir ki, şagirdi də qane olmuşdur.
Buna dair müxtəlif versiyalar var. Deyilənlərə görə Budda orada dedi ki, insanın sualını soruşma tərzindən inandığını bilirdim və ona 100 səbəb saydım. Çünkü inanana nə qədər də etsəm əksini inandıra bilməzdim. inanmayanı da sualı verərkən başa düşmüş və ona da var olmadığına dair 100 səbəb saydım. Çünkü mən hər nə qədər yaradıcı vardır desəm də mənə inanmamağa davam edəcəkdi.
Lakin bu cavab sadəcə versiyadır. Şagirdə verdiyi cavab, onun necə qane olması bizə naməlumdur və özümüzün düşünüb tapmalı olduğumuz məqamdır.

Bu dahi adam, Zərdüşt, Konfutsi, Lao Tzunın təxminən eyni vaxtlarda yaşaması da çox qəribədir. Bütün bu əfsanələr hamısı eyni anda gəldi və getdi...
Belə ki, e.ə. 563-cü ildə Buddha doğulur, e.ə. 551-ci ildə Konfutsi.
Hətta Lao Tzu və Konfutsinin görüşdüyü də deyilir.

Yenə bir gün bodhi ağacının altında lotus vəziyyətində meditasiya edərkən ağacın yanında axan kiçik bir çayın üzərində qayıqla bir müəllimin şagirdinə simli alətinini necə kökləməli olduğunu öyrətdiyini eşidir. Belə ki, müəllim şagirdə "Əgər çox bərk sıxsan, sim qırılacaq. Boş da saxlasan çala bilməyəcəksən. Ortanı tapmalısan"-deyir. Budda o yerdə anlayır; həyatda önəmli olan balansı saxlamaqdır. Çox qəzəbli olsan, vurub-dağıtsan bu səni məhv edəcək. Hədsiz mülayim, yumşaq təbiətli olsan əzilib gedəcəksən. Orta yolu seç. Həqiqət ortadadır.

brahma

Brahma başlığından biraz kənara çıxsa da, yazılması, oxuyarkən bunların da bilinməsi tamamlayıcı olan məlumatları bölüşəcəm.

Qədim hindlilərdə kainatı yaradan tanrı. Onlar deyirdi ki, Brahma nəfəsini verdi və kainat bu nəfəs ilə ətrafa püskürdü, genişləndi. Brahma nəfəsini geri aldı və kainat yığıldı. Maraqlı cəhəti də budur ki, müasir elm *Böyük partlayış*ın 13.7 milyard il əvvəl yarandığını və o gündən bu günə kainatın genişləndiyini və bu sürətin getdikcə artdığını sübut edir. Bir gün bu sürət yavaşıyacaq və ümumidünya cazibə qanunu səbəbilə geri—içinə çəkiləcək. Hindlilərə görə Brahmanın bir nəfəsini verməyi təqribi 15 milyard ilə bərabərdir. Yəni təxmini bu rəqəmlər üst-üstə düşür.

Qədim hindlilər kainatın yaranmağını 4 əsas kalpaya bölürdülər: Gümüş kalpa, qızıl kalpa, mis kalpa, dəmir kalpa. Hər biri müəyyən müddət davam edir. Dəmir kalpa isə yəni bizim yaşadığımız dövr dəmir dövrüdür, gedir 432 min il. Biz 5 min ildir ki həmin dövrü yaşamışıq.

indi siz təsəvvür edin onlara görə bir insan 100 il ərzində neçə dəfə tənəffüs edirsə, Brahma da bu qədər nəfəs alıb verəcək. Yəni 30 milyard il vurulur bir insanın 100 ildəki nəfəs alış-verişinə və Kainatın məhv olma tarixi hesablanır.

Brahma nəfəsi ilə kainatı yaratdı, *Şiva* hər şeyi vurub dağıtmağa çalışır, yəni təbiətən xaosa meyilli, xaos tərəfdarıdır. *Vişnu* isə bütün *planet*ləri, *qalaktika*ları öz *orbit*ində qoruyub saxlamağa çalışır, yəni xaosdan çıxış.
(baxma: triada)
(baxma: ata oğul müqəddəs ruh)

Xeyir ilə şərin mübarizəsi.

*Zərdüşt* nə deyir? Dünya *Əhrimən*lə *Hörmüz*ün mübarizəsi altındadır. Hörmüz işığın, xeyirin, mərhəmətin tərəfdarıdır, Əhrimən isə qaranlığın, soyuğun, şərin. Onların arasında daim mübarizə gedir.
Çinlilərdə də *ying-yang* konsepsiyası.


Lakin bəzi dini qruplar da deyirlər ki, onlar heç, əsas *Krişna*dır!
(baxma: krişnaizm)
Yəni ki Allah elə Krişnanın özüdür.
Sanskrit dilindəki Krishna sözü və ingilis dilindəki Christ sözünün bənzərlik göstərməsi də ayrıca maraq cəzbedici məqamlardan biridir.
(baxma: krişnaizm və xristiyanlıq bağlantısı)

klassik ana sözləri

(xəstələnmişəm)
-Lüt gəzirsən dəə! Bütün günü soyuq su içəndə belə olacaq!
(Yatağımı yığmayanda)
-it balalayıb elə bil yerində!
(Günün hər saatı)
-Hambalınız var axı.
(Uşaq vaxtı nadinclik edəndə)
-Dayan! Sən mənim başıma dönərsən!
(Uzun müddət otaqdan çıxmamağımın ardından)
-Allahummənsəlli alimuhammədən və ali muhamməd
(3-4PM'də duranda)
-Sünnət oldun yenə?
(Uşaq vaxtı bir yerim kəsiləndə, qanayanda)
-Erməni qan gördü
(Bir işi ondan xahiş edəndə)
-Əlin-qolun yoxdu?
(Nəsə pis bir şey olmuşdur)
-Mənim dərmanım budu.
(Etdikləri mənə qəribə gələndə)
-Valideyn olanda başa düşərsən.

ayın görünməyən üzü

Ətrafımda ayın digər üzünün niyə bizə görünmədiyini, oraya Ayın qaranlıq tərəfi niyə deyildiyini bilməyən insanlar olduğunun şahidi olmuşam, buna görə də yazmaq ehtiyacı hiss etdim özümədə. Astronomiya fənninin tədrisdən çıxarıldığı belə axmaq bir dövrə də gəldik çıxdıq.
Nə isə. Yer planeti öz oxu ətrafında kobud hesabla 24 saata fırlanır. Ay peyki isə Yerin ətrafına yenə kobud hesabla 30 günə (27 gün, 7 saat, 44 dəq) fırlanır. Həmçinin, ay da öz oxu ətrafında dövr edir. Bu da kobud hesabla 30 günə gəlib çıxır. Bu səbəbdəndir ki, Ayın bir üzü Yerdən müşahidə edən insan tərəfindən heç cür görülə bilmir.
Bu barədə bir neçə komplo teoriyaları da var. (Yadplanetlilər Ayı qəsdli şəkildə oraya yerləşdiriblər, bu onların xüsusi bazasıdır, Yeri izləyirlər və s.) Onun haqda da haçansa yazaram.
Burada isə təsəvvürə kömək edəcəyini düşündüyüm nacizanə bir şəkil çəkmişəm.



Maraqlısı da odur ki, bütün planetlər və peyklər mərkəzində fırlandığı səma cisminin ətrafına ellips formasında fırlanarkən, bu nisbət Ayda çox azlıq təşkil edir. Yəni Ay Yerin ətrafına digərlərinə nəzərən çevrə şəklində dönməyə meyillidir.

sözlük yazarlarının niklərinin hekayəsi

Həmişə cahillərdən qorxmuşam. Bunu istehza ilə demirəm. o insanlardan və onların edə biləcəklərindən, həqiqətən, qorxmuşam.
Özümü heç kəsdən üstün tutmuram. Hətta üstün olduğumu bildiyim mövzularda belə aşağıdan aparmışam ki, heç kəsin qəlbinə toxunmayım. Yəni ki yalnış anlaşılmaya, sözüm cahillərdən çox cəhli mürəkkəb əhlinədir. Onlar cahillikdən zərrə utanmaz və özlərini bilmiş kimi göstərərkən, mən necə özümə bilgili deyə bilərdim? Heç bir mövzuda bu cürəti özümdə tapa bilmədim. Əks halda onlardan elə bir fərqim qalmayacaqdı. Ona görə bu adı seçdim. Heçözüdəbilmir.

Qeyd: qaranlıqdanqorxankoram. Qaranlıqdayam və bundan qorxuram. Amma ki, bunu qəbul edirəm, koram. Nələrəsə, mütləq ki, koram. Belə də ki sarsılmazdır əqidəm, çox da dünya fırlanır!
(bax: Bəxtiyar Vahabzadə)

ş hərfinin sh və ya w kimi yazılması

Ş yerinə w yazan oğlanın olma ehtimalını göz önündə bulundurmayan başlıq. Sanki qız bunu kəşf edəndə yanındaydı.
(baxma: seksist başlıqlar)
Gələk mətləbə, bunun edilmə səbəbinin ruslardakı ш hərfinə ingilis klaviaturasında ən yaxın w hərfi olmasını öyrənəndə 1-2 saniyə duruxmuşdum. Qədim zamanlarda 4 də ç idi məsələn. Di gəl il oldu 2020, *Nasa* *Mars*da *kolonya* qurmağa hazırlaşır, bizimkilər bu w eşqini hələ də öldürə bilməyib.
Bitərəf olmağa çalışıram, heç kəsi qınamamağa cəhd göstərirəm, amma bu da can be kardeşim! Nolar bir az öz dilinə hörmət etsən!

ömər xəyyam şeirləri

Qəlbin məhəbbətlə çırpılsın gərək,
Çalış inciməsin səndən bir ürək.
Dəyər yüz Kəbəyə bir könül almaq
Kəbəyə getməkçin bəsləmə dilək.
#
Ey dost, gəl özünü qüssəyə salma,
Bu köhnə dünyanın qəminə dalma.
Olmayan gəlməmiş, olan keçmişdir
Olub-olmayanın hayına qalma.
#
Qoyma qucaqlasın qəm-kədər səni,
Burax bir tərəfə dərdi, qüssəni.
Üstünə çəkməmiş ac torpaq hasar
Seyr et axar suyu, gülü, süsəni.
#
Mənim palçığımı haqq yoğuranda,
Çox yaxşı bilirdi nə vardır onda.
Hökmü olmayınca günah etmərəm.
Neçün cəhənnəmin yanım odunda?
#
Könlüm heç bilikdən olmadı məhrum.
Bir çox sirrlər mənə oldular məfhum.
Yaşadım dünyada yetmiş iki il,
Bildim heç şey mənə olmadı məlum.
#
Yaradan dünyanı neçin yaratdı?
Sonra dəyişməyə neçin əl atdı?
Əgər gözəldisə məhvi nə layiq?
Çirkinsə nə üçün qüsura batdı?
#
istər bütxanası, istər Kəbəsi,
istərsə zənglərin inləsin səsi,
istər məscid olsun, istər kilisə,
Hamı köləliyin bir nişanəsi.
#
Bir əlimdə qədəh, birində quran
Gah haram insanam, gah halal insan.
Firuzə qübbənin ətəyində mən,
Nə mütləq kafirəm, nə də müsəlman.
#
O kimdir dünyada etməsin günah;
Günahsız bir insan yaşamaz əsla.
Mənim pisliyimə pislik edirsən,
Bəs bizim fərqimiz nədir, ay allah.
#
Qurursan yolumun üstə min tələ,
Deyirsən, tərpənsən, keçərsən ələ.
Hər şey hökmündəsə, neçin günahkar
Edirsən, salırsan məni əngələ?
#
Deyirlər var cənnət, var huri, kövsər,
Axacaq çay kimi şərab, süd, şəkər
Onu yad etməkçin şərab ver, saqi!
Yüz min nisyə şeyə bircə nağd dəyər.
#
Ey şəhər müftisi, səndən pərgarıq,
Bunca sərxoşluqla səndən huşyarıq.
Biz şərab içirik, sən xalq qanını,
insaf et, hansımız daha qəddarıq.
#
Atamdan qeydlər:

Xəyyam, tökdüyünü dəmlədim bir-bir,
Hikmət zəmisində biçindəyəm mən.
Ölüb eşşəklərdən uzaqlaşmısan,
Həmin eşşəklərin içindəyəm mən.
-Umudov Ə. T.

ruha təskinlik qarışığı əziyyət verən mahnılar

Ruha təskinlik qarışığı əziyyət verən mahnılar o mahnılara deyilir ki, bunları dinləyərkən nə düz əməlli üzülə, qəhər hissində boğula, nə də adam kimi sakitləşə bilirsən. ikisinin ortasında, insanı yarım-yamalaq qoyma potensiala sahib mahnılardandır.

Razılıq: əgər mənbəyi bilinməyən bir duyğu durumuna düçar olmaq istəmirsinizsə aşağıdakı siyahıda göstəriləcək olan mahnıları dinləməkdən çəkinin.
Əks təqdirdə bunlar diqqətlə seçilmiş əsərlərdir və yazar iddia edir ki, hamısını dinlədikdə boşluğa düşə, bütün varoluşu mühakimə edib özünüzlə daxili münaqişəyə girərsən.

Mahnı əlavə edəcəklərə yüz ölçüb bir biçməyi, dinləyəni nə təskinlik hissinə qaptıracaq, nə də tam olaraq iztirab verəcək olan mahnılar seçməyi xahiş olunur. ikisinin ortasında, nə idüğü belirsiz, amma ruhuna toxunan bir şeylər olması başlıq üçün daha məqsədəuyğundur.
Qeyd: mahnını adı da qeyd olunsa sonradan video silinmə hallarımda da dinlənilə bilər.

Camel - Rajaz

(youtube: )

(youtube: )

(youtube: )

(youtube: )

(youtube: )

(youtube: )

(youtube: )

(youtube: )

yunan mifologiyasında maraqlı personajlar

Prometheus atəşi (bu bir metaforadır, yəni bilgini, elmi) oğurlayıb insanlara verdiyindən Zeus buna çox qəzəblənir və oğlu dəmirçilik və vulkanların tanrısı olan Hefaistosə (hefest) su və palçıqdan bakirə bir qadın yaratmağı əmr edir. Bu qadına Aphrodite gözəlliyini, hermes hiyləgərliyini, Athena isə müdrüklüyünü bəxş edir. Pandora adlı bu qadına Zeus bir qutu verir və bu qutunu heç vaxt açmamağı ona tənbehləyir. Bu qutunun içinə bütün pisliklər, xəstəliklər doldurulmuşdu və insanlardan gizlədilirdi. Pandora Yer üzərinə göndərildikdə marağına məğlub olur və qutunu açır. Beləcə bütün dünyaya səfalət, aclıq, xəstəlik, kədər, nifrət, yalan, iztirab yayılır. Son olaraq qutudan ümid bir quş halında uçur gedir. (Burada ümidin mənfi məhfum olduğuna işarə edilir)
Digər rəvayətdə isə qutunun içində sadəcə yaxşılıqlar var idi. Sevgi, mərhəmət, yardımlaşma, empatiya və s. Pandora qutunu açdıqda isə bütün yaxşılıqlar cənnətə uçur, lakin ümid çıxanda Pandora qutunu bağlayır. Beləcə bütün insanlar hər şeylərini itirib həyatın çətinlikləri ilə əliyalın döyüşmək məcburiyyətində qalsa da, ümid daim onlarla olur.
Hər iki versiyada da, Zeus insanları yaradan Prometheusdan intiqamını alır.

Etdiklərindən qəzəblənən Zeus Qafqaz dağlarında Prometheus'u zincirə vurur və bir qartala hər gecə onun yenilənən qaraciyərini didib yeməyi əmr edir. Lakin Zeus'in yarımallah oğlu Heracles onu qurtarır. Prometheus da dururmu, qartalı tapır və o da qartala eyni şeyi edir. Bunu görən Zeus cəzasından qurtulduğu üçün Prometheus'i əfv edir və yenidən ölümsüzlər arasına alır. Ara yerdə adı çıxan, marağına məğlub olaraq insanlara səfalət verən qadın obrazı olur.

klassik azərbaycan ədəbiyyatında işlənən ərəb və fars sözləri lüğəti

Bu lüğətdən götürdüyüm bir sıra gözəl sözlər:
(baxma: bəlağət) ə. fikri incə, gözəl, açıq ifadələrlə anlatma.
(baxma: cəhli-mürəkkəb) ə. bilməməklə bərabər, bilməməzliyini də bilməyib özünü alim zənn etmə. (söz birləşməsi)
(baxma: xürdəbinanə) f. incədən-incəyə; dərindən
(baxma: xürdədan) f. incədən-incəni seçən
(baxma: xürdəgir) f. sözdə incə məna axtaran
(baxma: xülyapərvər) ə. xəyala qapılan, xəyala dalmağı xoşlayan.
(baxma: xümar) ə. 1) içkidən sonra süstləşmə; 2) kefli, sərxoş; 3) xumarlanmış, süzgün (göz haqqında)
(baxma: qələndər) f. 1) dünyadan əl çəkib sərsəri həyat keçirən adam; 2) dünyadan əl çəkib həqiqət axtaran alim; filosof; 3) qayda-qanuna tabe olmayan; özbaşına.
(baxma: leyli) ə. gecəyə mənsub, gecə olan.
(baxma: dilmürdə) f. "Ürəyi ölmüş" m. ölgün, süst
(baxma: busəgah) f. 1) öpüş yeri; 2) müqəddəs yer.
(baxma: canfərza) f. Ləzzət verən, cana gətirən
(baxma: canfərsa) f. ruha əziyyət verən
(baxma: malakəlam) ə. sözlə ifadə edilə bilməyən, təsviri mümkün olmayan
(baxma: məanipərvər) ə. bir şeyin əslinə, kökünə çatan. Bir şeyi incədən-incəyə izləyən.
(baxma: məhcur) ə. 1) uzaqlaşmış, ayrı düşmüş; 2) yaddan çıxmış, unudulmuş; 3) atılmış, tərk edilmiş; 4) köhnəlmiş, arxaik (söz haqqında)
(baxma: məxmur(ə)) ə. 1) sərxoşluqdan sonrakı başağrısı/sərxoşluqdan xumarlanma; 2) m. süzgün baxış, sərxoş kimi gözləri süzərək baxma
(baxma: müqmir(ə)) ə. Ayın işıqlandırdığı (gecə haqqında)
(baxma: pürxab) f. çox yuxusu gələn, yatmaq istəyən; 2) xumar (göz haqqında)
(baxma: şəhdkam) ə. f. dadı damağında qalmış
(baxma: təğlib) ə. müəyyən məqsədlə bir sözü başqa mənada işlətmə
(baxma: vəla) ə. 1) dəlicəsinə vurulma, bərk aşiq olma; 2) dostlaşma; 3)hüsn-rəğbət, simpatiya.

kung fu

Orta əsrlərdə avropadan çinə gələn bir turist görür ki, çində çox qəddar bir döyüş sənəti var.
Onlardan soruşur ki, "bu nədir?". Onlar da cavab verir ki, "kung fu"
Kung fu çin dilində usta, master deməkdir. Yəni demək istəyirlər ki, onlar ustadır. Lakin avropalı elə bilir ki, bu sənətin adı kung fu'dur.
Əlsində isə əla rəssama da kung fu deyilir, *leonardo da vinci* də kung fudur, çox gözəl yemək bişirən aşbaz da kung fudur.
Hər bir sənətin ustası kung fu adlanır, o cümlədən döyüş sənətinin ustası da kung fudur.
Lakin hər yerə belə yayılıb deyə biz də elə bilirik ki döyüşün adı kung fu-dur. Halbuki master, üstad deməkdir kung fu.

karate

Karate yapon dilində "Boş əl", "Yalın əl" deməkdir. Bilinənin əksinə karate sözündə vurğu ilk hecaya düşür.

Əvvəllər karate sözünü ifadə edən *heroqlif* "çin əlləri" deyə oxunmaqda idi. Yəni karate heroqlifini yazdıqda o vaxt oxuyan adam görürdü ki, bura "çinin əlləri" yazılıb. Yaponiya ilə Çin də itlə pişik kimi olduğundan Yaponlar sonradan heroqlifə balaca bir şey artırdılar, ondan sonra olur karate, yəni "boş əl".

Karatenin əsas məqsədi sındırmaq, şikəst etmək, öldürməkdir.
Olimpiadalarda keçirilən karate əsl karate deyil. Bu döyüş növünün məqsədi əzəldən vəhşicəsinə öldürmək olmuşdur. indi niyəsini açıqlayım.
Bizim eranın 527-ci illərdə buddizmi öyrədən *Boddhidharma* adlı rahib *hindistan*dan öz cərəyanını yaymaq üçün *çinin* *Shaolin* məbədinə gəlir. Dini meditasiya, mantralar və s. ilə öyrədirdi, lakin görür ki, öyrətdiyi insanlar çox əfəldilər. Boddhidharma da hindistanda döyüş sənətinə yiyələnmişdi. Başlayır bunlara öyrətməyə. Yavaş-yavaş bu çinlilərin o dərəcədə xoşuna gəlir ki, o dərəcədə şiddətli öyrənirlər ki, həddindən artıq bərk olurlar, dəmir kimi. Heç kim bunlara qalib gələ bilmir.
Çində döyüş sənətlərinin (bax: uşu)

sözlükdə şəkil paylaşmaq

1. imgur saytından və ya app-indən şəkili paylaşırsınız (Mən app-i nəzərdə tutaraq yazıram).
2. Şəkilə daxil olursunuz.
3. Bir də daxil olursunuz.
4. Şəklin linkini götürürsünüz.
5. Link bu formada olmalıdır: https://i.imgur.com/rHH9y6y.jpg

yazarların favorit serialları

sırasıyla
(bax: Supernatural)

breaking bad

Walter white'ın oğlu Walter Jr. Kinoda olduğu kimi həyatda da beyin iflici keçirib. Bu səbəbdən rolunu belə təbii oynayırmış. Bir digər maraqlı məqam da introda verilən c10h15n *metamfetamin*in formulası imiş.
(baxma: cooking is art)
Əfsanə cümlələrdən:
W: "You know the business. And i know the chemistry. I'm thinking you and i could partner up"
W: "Say may name."

(youtube: )