Amerika Birləşmiş Ştatları-nın Chicago şəhərində yerləşən WGN televiziyasının yayım tezliyində baş vermiş müəmmalı pirat yayım. Hadisə XX əsrin sonlarına yaxın ABŞ və Qərbi Avropa-nın populyar mədəniyyətində geniş əks olunmuşdur.
Hadisə 1987-ci ilin 22 oktyabr tarixində, Amerika Birləşmiş Ştatlarının illinois ştatının Chicago şəhərində yerləşən WGN televiziya kanalının canlı xəbərlər proqramının yayınlanması zamanı baş vermişdir. Saat 21:14-də xəbərlər proqramı qəfil kəsilmiş və ekranda üzündə "Max Headroom" maskası olan bir şəxs, 28 saniyə ərzində qəribə hərəkətlər edərək, anlaşılmaz sözlərdən istifadə etmişdir.
Televiziya əməkdaşlarının təcili müdaxiləsindən sonra yayım dayandırılmışdır. Lakin, təxminən 2 saat sonra 23:15 radələrində bu dəfə "WTTW" kanalının yayımı oxşar səbəbdən kəsilmişdir.
Yenə eyni şəkildə, üzündə maska olan şəxs ekranda göründü. Həmin şəxs anlaşılmaz sözlərdən istifadə edərək, qeyri-adi hərəkətlər edirdi. 88 saniyəlik yayım bitdikdən sonra kanalın normal yayımı davam etdi və pirat yayımı bu dəfə kəsmək mümkün olmamışdır.
Yerli polis orqanlarının bütün cəhdlərinə baxmayaraq, efirə qanunsuz şəkildə müdaxilə edən şəxs heç bir zaman tapılmadı və bu gün də, hadisənin kim və ya kimlər tərəfindən törədiliyi müəmmalı olaraq qalmaqdadır.
Tarixdə sınaqdan keçirilmiş ən güclü nüvə silahı olan AN602 adlı hidrogen silahının kod adıdır. Bu silah 30 oktyabr, 1961-ci ildə Novaya Zemlya adasında, Suxoy Nos məntəqəsində sınaqdan keçirilmişdir.
Çar Bombası üç mərhələli "Teller-Ulam" tipli termonüvə silahı kateqoriyasına aiddir. Bu silah Naqasaki və Hiroşima şəhərlərinə atılan nüvə silahlarından 1350-1570 dəfə, ikinci dünya müharibəsi dövründə partladılmış bütün silahlardan 10 dəfə, 1883-cü ildə püskürmüş Krakatau vulkanının 25%-i, bütün nüvə sınaqlarını isə 10%-i gücündə olub.
ilkin olaraq silahın gücünün 100 meqatona çatdırılması planlaşdırılırdı amma zərbə dalğasının güclü, radioaktiv çöküntünün isə normadan yüksək olacağı qənaətinə gələrək dizaynerlər üçüncü və ikinci partlayış mərhələsindən uranium-238-i neytron reflektoru ilə əvəz etdilər. Bunun nəticəsində radioaktiv çöküntü minimuma endirildi və bu tarixdə ən "təmiz" nüvə silahı olaraq sınaqdan keçirildi.
Silahın komponentləri akademik Yuli Borisiviç Xariton, Andrey Saxarov, Viktor Adamski,Yuri Smirnov və Yuri Trutnev tərəfindən yaradılmışdır. Sınaqdan sonra Saxarov nüvə silahlarının istifadəsi əleyhinə çıxış etdi və bu da onu Sovet dissidentləri sırasına qatdı.
Rusiyalı jurnalist Vladislav Listyevin qətli 1995-ci ilin martın 1-də Moskva-da Novokuznetskaya küçəsindəki yaşayış binasının girişində baş verib. Sui-qəsd zamanı Listyev ORT kanalının baş direktoru vəzifəsində çalışırdı. Bu günə kimi üstü açılmayan bu qətl, zamanının ən səs-küylü qətl hadisələrindən biri oldu.
Listyev 10 may 1956-cı ildə Moskva-da anadan olmuşdur. Moskva dövlət universiteti-nin jurnalistika fakültəsini bitirib. 1980-ci illərdən isə ümumittifaq radioda fəaliyyət göstərməyə başlayır. Bacarıqlı jurnalist tez bir zamanda bu sahədə uğur qazanır və 1987-ci ildə Mərkəzi Televiyizanın Gənclər redaksiyasına "Vzqlyad" verilişinin aparıcılarından biri kimi işə keçdi.
Öz novator tərzinə görə izləyicilərin sevimlisinə çevrilmiş Listyev həmçinin siyasi məsələlərdə öz səmimi fikirlərini bildirməkdən çəkinmirdi. Çıxışlarında hökümətin siyasətini, oliqarxların özbaşınalığını tənqid edirdi. Məhz buna görə də tez-tez öz ünvanına naməlum şəxslərdən təhdidlər alırdı. Nəhayət, 1995-ci il martın 1-də axşam saat 21:10 radələrində Vladislav Listyev "Pik saat" verilişinin çəkilişindən qayıdarkən naməlum şəxslər tərəfindən evinin qarşısında öldürülür. Hadisə artıq əvvəldə qeyd etdiyim kimi, böyük rezonans doğurur.
Martın 2-də Rusiya-nın bütün mərkəzi telekanalları yayımını dayandırır. Bütün günü ölkə ekranlarında ORT-nin baş direktorunun portreti və aşağı hissəsində müşayiətedici yazı vardı: "Vladislav Listyev öldürüldü". Rusiya-nın müasir tarixində heç bir başqa hadisə bütün ölkədə telekanalların efirinin tamamilə dayandırılmasına səbəb olmayıb.
Amerika Birləşmiş Ştatlarında Oklahoma şəhərində 19 aprel 1995-ci ildə, yerli vaxtla saat 09:02-də baş vermiş terror aktı. Partlayıcı yüklü avtomobilin partlaması nəticəsində Alfred Marr Administrasiyasının binası dağıldı, 168 nəfər, o cümlədən 6 yaşından kiçik 19 uşaq həlak oldu və 680-dən çox insan yaralandı.
Partlayış 16 blok radiusda 324 binanı dağıdıb və ya zədələyib, 86 avtomobili sıradan çıxarıb və 3 mil (4,5 km) radiusda olan evlərin şüşələrini sındırmışdır. Partlayışın ümumi zərəri 652 milyon dollar olaraq qiymətləndirilir.
11 sentyabr hadisələrinə qədər Oklahoma hücumu ABŞ tarixində baş vermiş ən dəhşətli terror hadisəsi olaraq tanınmışdır. Hadisə ABŞ ordusunun ehtiyatda olan hərbiçisi Timothy Mcveigh və onun köməkçisi Terry Nichols tərəfindən törədilmişdir.
"OKBOMB" kimi tanınan rəsmi FBi istintaqı 28.000 müsahibə, 3,5 tonluq (3.200 kq) sübut və bir milyard məlumatı əhatə edirdi. Terroristlər 1997-ci ildə mühakimə olundu və həbs edildi. Ölümə məhkum edilən Mcveigh 2001-ci ilin iyulun 11-də ABŞ-ın indiana ştatının Terre Haute şəhərindəki federal cəzaçəkmə müəssisəsində öldürücü inyeksiya ilə edam edildi. Nichols isə 2004-cü ildə ömürlük həbs cəzasına məhkum edildi.
1948-ci ilin 1 dekabr tarixində yerli vaxtla saat 06:30-da Avstraliyanın Adelaida şəhərində baş vermiş hadisə.
Hadisə şəhərdə yerləşən Somerton çimərliyi ərazisində naməlum kişi cəsədinin tapılması ilə meydana gəlmişdir. Cəsədin üzərində şəxsiyyəti təsdiq edən heç bir sənəd aşkarlanmamışdır. 40-45 yaşlarında olan, qalın geyimli kişi cəsədinin ayaqqabılarının təmiz olması onun bura sonradan gətirildiyi ehtimalını gücləndirir. Cəsəddən götürülmüş diş və dırnaq nümunələri əsasında şəxsin ərazinin yerlisi olmadığı güman edilmişdir.
Hadisədən bir gün əvvəl havanın çox isti olmasına baxmayaraq şəxsin qalın geyimlərdən istifadə etməsi də bir başqa qəribə detaldır. Diqqəti cəlb edən bir digər məqam isə şəxsin şlyapasının olmamasıdır. 1948-ci ilin Avstraliyasında dəst kostyum geyinən şəxsləri şlyapadan istifadə etməməklərinə demək olar ki, rast gəlinmirdi. Hadisənin məhşurlaşmasında və mistik atmosfer qazanmasının əsas səbəbi isə naməlum kişinin kostyumunun gizli cibində aşkarlanmış "tamam şud" yazısı olmuşdur.
"Tamam şud" sözü XII əsr fars şairi və riyaziyyatçısı Ömər Xəyyamın rübailərindən ibarət olan əsərinin son hissəsində işlədilir və Azərbaycan dilinə tərcümədə "bitdi" , "tamamlandı" mənasını verir. Cəsədin yarılmasından sonra daxili orqanların vəziyyətinə əsasən kişinin naməlum maddənin səbəb olduğu zəhərlənmədən dünyasını dəyişdiyi təxmin edilmişdir. Yerli polisin apardığı araşdırmalardan sonra cəsədin gizli cibindən çıxmış "tamam şud" yazısının Ömər Xəyyama aid olan bir kitabdan cırıldığı təxmin edildi. Jurnalistlərin qəzetlərə verdikləri elanlar nəticəsində kitabın son səhifəsindən cırılmış həmin kitab tapılmışdır.
Araşdırma zamanı çoxlu fərqli detallar və məlumatlar ortaya çıxdı. Ancaq heç biri işin uğurlu şəkildə həllinə gətirib çıxarmadı. 2022-ci ildə naməlum şəxsin kimliyi məlum oldu. Uzun müddət "Somerton man" adı ilə tanınan şəxsin əsl adı Carl Webb idi.
Ancaq iş bununla tamamlanmır. Hadisə ilə əlaqəli digər detallar hələ də müəmmalı qalır.
Cormac McCarthy tərəfindən yazılmış "No country for old men" romanının personajı. Eyniadlı filmdə onu Javier Bardem canlandırır.
Romanın və filmin baş qəhrəmanı Llevelyn Moss tərəfindən "psixopatik qatil" adlandırılır. Muzdlu qatil kimi fəaliyyət göstərən Chigurh kifayət qədər amansız bir obraz hesab oluna bilər. O, tamamilə soyuqqanlıdır, etdiklərindən heç bir peşmanlıq hiss etmir və əksər personajlar üçün onunla görüş ölümlə sonlanır. Qarşılaşdığı bir neçə personajın taleyini qəpik atmaqla həll edib və alınan nəticəni təsadüfi deyil, tale hesab edərdi.
Romanda Chigurh ortaboylu, otuz yaşlarında bir obraz kimi təsvir olunur. Coen qardaşları filmdə personajın inkişafına xüsusi diqqət vermişdirlər. Onlar bu rola Javier Bardemi dəvət etdilər, o isə ilk öncə təklifə "Mən maşın sürmürəm, ingiliscə yaxşı danışa bilmirəm və zorakılığa nifrət edirəm" cavabını versə də, sonda bu rola razılaşır.
Chigurhun qeyri-adi saç düzümünü yaradan Paul LeBlanc ingilis səlibçilərinin şəkillərini və 1960-cı illərin modasını əsas götürmüşdür. Silah olaraq isə o, xüsusi pnevmatik silahdan istifadə edir, onunla qurbanlarını öldürür və qapının kilidlərini açır.
Chigurh film tarixinin ən yaxşı mənfi obrazlarından biri hesab edilir, "Empire" jurnalı isə onu ən yaxşı film personajları siyahısında 44-cü yerdə qərarlaşdırmışdır.
"internetdə ən sirli mahnı" çox güman ki, 1980-ci illərdə bəstələnmiş, mənşəyi, müəllifi, adı və orijinal qeyd tarixi bilinməyən mahnıya verilən addır. Onu demək olar ki, mahnı naməlum bir tarixdə Norddeutscher Rundfunk yayımından qeydə alınıb.
2019-cu ilin sentyabrında dərc olunmuş Rolling Stone məqaləsinə görə, Darius S. adlı şəxs mahnını Almaniya-nın ictimai radiosu NDR-də eşitdiyi radio şousundan yazdırıb. Ancaq nə müəllifi, nə də mahnının adı haqqında heç bir məlumatı yox idi. Uzun müddət sonra(daha dəqiq desək 2007-ci ildə) mahnı internetdə yayılır və istifadəçilərin diqqətini cəlb edir. Müxtəlif fərziyyələr ortaya qoyulur, ancaq ən məşhur fikir budur ki, bu mahnı 1983-cü ildə "Statues in Motion" qrupu tərəfindən yazılıb. Ancaq bu hələ də təsdiqlənməmiş fərziyyə olaraq qalır. Onu da qeyd edim ki, istifadəçilər tərəfindən mahnıya alternativ bir ad verilmişdir: "blind the wind"
2014-cü il aprelin 23-də italiyanın baş naziri Matteo Renzinin fərmanı ilə ötən əsrin 70-80-ci illərində italiyada törədilmiş bir neçə terror aktının təsnifatı istintaq materiallarından çıxarılıb. italiya tarixində geniş yayılmış küçə zorakılığı, ifrat sağ və ifrat sol terrorizmlə səciyyələnən bu dövr “Anni di piombo” (“Qurğuşun illəri”) adlanırdı.
italiyada radikal siyasi hərəkatlar problemi vaxtaşırı kəskinləşir. Lakin 1970-ci illərdə sağ və solçu qrupların düz küçələrdə bir-birinə atəş açması, neofaşistlərin italiyanın müxtəlif yerlərində terror aktları törətməsi ilə vəziyyət maksimum həddə çatıb.
“Qurğuşun illəri”nin başlanğıcı 1968-ci il martın 1-də, “Vale Gulia döyüşü” adlanan hadisənin baş verdiyi vaxt hesab olunur. Roma Universitetinin memarlıq fakültəsinin binasını ələ keçirməyə cəhd edən tələbə təşkilatlarının radikal xadimləri ilə polis arasında toqquşma olmuşdur. Bu “döyüşdə” 150-yə yaxın polis əməkdaşı və 500-ə yaxın tələbə yaralanıb.
Bu dövrdə baş vermiş bəzi terror aktları:
25 aprel 1969-cu ildə Milanda - mərkəzi stansiyada və silah-sursat anbarında partlayışlar səslənir. 21 nəfər yaralanıb.
1969-cu il dekabrın 12-də daha bir silsilə terror aktı baş verir - Milanda, ancaq indi Piazza Fontanada yenidən bomba partladı və Romada daha üç partlayış - Əmək Bankının yaxınlığındakı yeraltı keçiddə (14 nəfər yaralandı); “Vətən qurbangahı” abidəsində iki partlayış (18 yaralı).
31 may 1972-ci ildə italiyanın şimal-şərqində, Peteano şəhərində (Qorica əyaləti) minalanmış avtomobil partladıldı, nəticədə üç karabineri öldü. Hücuma görə məsuliyyət Qırmızı Briqada üzvlərinin üzərinə qoyulub.
Və bu, "Qurğuşun illərini" xarakterizə edən faciəli hadisələrin tam siyahısı deyil. 1971-1980-ci illərdə italiyada sui-qəsd nəticəsində 15 prokuror və hakim öldürüldü. “Qırmızı Briqadalar” təkcə 1979-cu ildə müxtəlif təşkilatlara, o cümlədən polis bölmələrinə və Carabinieri korpusuna 2150 hücum həyata keçirib.
ABŞ-ın Mərkəzi Kəşfiyyat idarəsi-nin gizli proqramının məxfi layihəsinin kod adıdır. Layihənin məqsədi şüurun idarə edilməsi vasitələrini, məsələn agentlərin verbovkası və dindirmələr zamanı informasiya çıxarmaqda psixotron kimyəvi vasitələrin insana təsirinin nəticələrini öyrənmək idi.
Proqram 1950-ci illərin əvvəlindən 60-cı illərin sonuna kimi açıq, sonra isə gizli fəaliyyət göstərib. Mərkəzi Kəşfiyyat idarəsi bilərəkdən 1973-cü ildə MK-ULTRA layihəsinin əsas fayllarını məhv etdi. Bu da 1975-ci ildə Amerika Konqresi-nə təcrübənin fəaliyyətini öyrənmək işində əngəl yaratdı.
Təcrübə altında olanlara kimyəvi maddə yeridilir və elektrik cərəyanı vasitəsilə komatoz vəziyyətə çatdırılandan sonra maqnit lentini dinləməyə məcbur edilirdi. Səs yazısında sadə komandalar dəfələrlə təkrar edilirdi. Məqsəd yaddaşın tam pozulması üsullarını kəşf etmək və şəxsiyyətin tam dəyişdirilməsi məsələsində irəliləyiş əldə etmək idi. Təcrübəni Allan Memorial institutuna çox da böyük olmayan nasazlıqlarla, məsələn nevroz, ya da doğuşdan sonrakı depressiya kimi şikayəti olanlar üzərində qoyulurdu.
Məsələnin ictimailəşməsindən sonra yaranmış skandal parlament tədqiqatı aparmağa və sonunda insan üzərində aparılan hər hansı təcrübənin yazılı razılıq ilə alınmasına dair qanun qəbul edilməsinə təkan verdi.
"Qərənfil inqilabı" 25 aprel 1974-cü ildə Portuqaliyanın paytaxtı Lissabonda "Kapitanlar hərəkatı" adlanan ordu təşkilatı tərəfindən qansız şəkildə həyata keçirilmiş hərbi çevriliş idi.
Çevriliş "Yeni dövlət" rejiminin devrilməsinə və hərbi keçid hökümətinin yaradılmasına gətirib çıxardı. 1976-cı ildə isə ölkədə artıq demokratik bir hökumət formalaşmışdır.
inqilaba səbəb isə baş nazir Marselo Kaetanonun uğursuz siyasəti, Afrikada müstəmləkə müharibəsi və aşağı həyat səviyyəsi hesab oluna bilər. Bütün bu problemlərdən narazı olan hərbiçilər tez bir müddətdə "Silahlı Qüvvələr Hərəkatı" adlı bir gizli təşkilatın əsasını qoydu. Çevrilişin iki gizli siqnalı var idi. Əvvəlcə Paulo de Karvalyonun "E depois do Adues" adlı mahnısı 24 aprel saat 22:55-də yerli kanalların birində yayımlandı. Bu, üsyançı kapitanlara və əsgərlərə çevrilişə başlamaları üçün verilən xəbərdarlıq idi. ikinci siqnal isə aprelin 25-də saat 12:20-də Radio Renascença verilişində "Grandola, Vila Morena" mahnısının yayımlanması ilə bağlı idi. Hərbiçilər qısa zamanda paytaxtda bütün strateji əhəmiyyətli yerləri zəbt edib, çevrilişi uğurla bitirdilər. Altı saat sonra Caetano hökuməti təslim oldu.
Silahlı Qüvvələr Hərəkatının mülki şəxslərə evdə qalmağı tövsiyə edən radio müraciətinə baxmayaraq, xalq hərbiçiləri dəstəkləmək üçün küçələrə çıxdı.
Əsgərlərin ələ keçirdikləri strateji nöqtələrdən biri olan Lissabon Çiçək Bazarında bolca olan qərənfillərin silah və tankların üzərinə qoyulması və bu görüntülərin bütün dünyaya yayılması inqilabın adını meydana gətirdi.
Hal-hazırda 25 aprel Portuqaliyada "Azadlıq günü" kimi qeyd olunur.
Süveyş böhranı 1956-cı ilin sonlarında israilin, ardınca Böyük Britaniya və Fransanın Misirə hücumu idi. ingiltərə, Fransa və israilin Misirə hücumunun məqsədi Süveyş kanalı üzərində nəzarəti Qərb dövlətlərinə qaytarmaq və kanalı idarə edən xaricə məxsus Süveyş Kanalı Şirkətini yenicə milliləşdirmiş Misir prezidenti Camal Əbdül Nasiri hakimiyyətdən uzaqlaşdırmaq idi.
29 oktyabr 1956-cı ildə Kadeş əməliyyatı çərçivəsində israil qoşunları Misir ordusunun Sinay yarımadasındakı mövqelərinə hücum etdi. Əməliyyat Tövratda bir neçə dəfə adı keçən Sinaydakı Kadeş şəhərinin adı ilə adlandırılıb. israil Misirə hücumunu Qəzzadan gələn fədailərin hücumlarını dayandırmaq zərurəti ilə izah edib.
Misir komandanlığı üçün israilin hücumu gözlənilməz oldu. Hücum günü Misir Baş Qərargah rəisi Abdel Hakim Amer və bir çox yüksək rütbəli misirli zabitlər iordaniya və Suriyada danışıqlar aparırdılar. Oktyabrın 28-nə keçən gecə israil qırıcısı Suriyadan Misirə gedərkən göyərtəsində Misir hərbi heyətinin olduğu təyyarəni vurub. Nəticədə Misir baş qərargahının 18 zabiti həlak olub, lakin daha sonra başqa təyyarə ilə Misirə qayıdan Amer xəsarət almamışdır.
israillə gizli razılaşmanın ardınca ingiltərə və Fransa Birləşmiş Ştatların BMT təhlükəsizlik şurasında israili Misirə qarşı təcavüzünü dayandırmağa çağıran qətnaməyə veto qoymuşdur. ingiltərə və Fransa öz tələblərini irəli sürərək, münaqişənin hər iki tərəfini qoşunlarını Süveyş kanalından 30 km uzaqlığa çıxarmağa çağırmışdırlar. Misir buna əməl etməkdən imtina etdi və hər iki ölkə hərbi əməliyyatlara başladı.
Oktyabrın 31-də Britaniya və Fransa silahlı qüvvələri Muşketyor əməliyyatı çərçivəsində Misiri bombalamağa başladılar. Britaniya və Fransa aviadaşıyıcılarına əsaslanan təyyarələr Misir təyyarələrinin əhəmiyyətli bir hissəsini yerdə məhv etdi və Misir Hərbi Hava Qüvvələrinin hərəkətlərini praktiki olaraq iflic etdi. Həmin gün Britaniyanın “Nyufaundlend” kreyseri və “Diana” esminesi Misirin “Dumiyat” (Damietta) freqatını batırdı, Misirin “ibrahim əl-Aval” esminesi isə Hayfa sahilləri yaxınlığında israil və Fransa gəmilərinin və israil təyyarələrinin birgə səyləri nəticəsində zədələnərək əsir götürüldü.
Noyabrın 5-də israillilər yarımadanın cənub ucunda yerləşən Şarm əl-Şeyxi işğal ediblər. Demək olar ki, bütün Sinay yarımadası, eləcə də Qəzza zolağı onların hakimiyyəti altında idi. Hücumun dörd günü ərzində israillilər 100 zirehli texnikasından məhrum olmuşdur. Misirlilər isə 56 Şerman tankı, 27 T-34 və 283 universal daşıyıcı zirehli transpartyoru da daxil olmaqla 460-a yaxın zirehli texnikasını itirdi.
Bir çox ölkələr Böyük Britaniya, Fransa və israilin addımlarını tənqid etdi. SSRi-nin mövqeyi xüsusilə fəal idi. Sovet lideri Xruşşov Böyük Britaniya, Fransa və israili bu ölkələrin ərazisinə termonüvə zərbələri endirməyə qədər ən qəti tədbirlərlə hədələdi. Hadisələrin bu cür inkişafı qaçılmaz olaraq SSRi ilə ABŞ arasında nüvə müharibəsinə gətirib çıxaracaqdı. Ancaq qeyd olunmalıdır ki, Sovet ittifaqı rəhbərliyi ABŞ-la birlikdə bu məsələyə son dərəcə ehtiyatla yanaşır və ardıcıl olaraq müharibə edən tərəfləri müharibəni dayandırmağa çağırırdı. Amerika Birləşmiş Ştatları da müttəfiqlərinin bu addımını qınamış və hərbi əməliyyatları dayandırmağı, hər üç dövlətin qoşunlarının Misirdən çıxarılmasını və Süveyş kanalının açılmasını tələb etdi.
Beynəlxalq təcrid və qlobal müharibə təhlükəsi ingiltərə və Fransanı 1956-cı ilin dekabrında öz qoşunlarını Misirdən çıxarmağa məcbur etdi. Nəhayət, israil 1957-ci ilin martında ABŞ-ın təzyiqi ilə geri çəkildi.
Stephen Kingin əsərlərində hadisələr əsasən bu ştatda baş verir. Hətta məşhur Derry şəhərinin prototipi burada yerləşən Bangor şəhəri olmuşdur. Romanlarında bəhs olunan bəzi hadisələr real həyatda burada baş vermişdir
Macar inqilabı, Macarıstan Xalq Respublikası hökümətinə və hökumətin Sovet ittifaqından asılı siyasət yürütməsinə qarşı baş vermiş bir inqilab idi. Üsyan nəticəsində 2500-dən çox macar və 700-dən çox sovet əsgəri həlak oldu.
Albert Eynşteyn və həmkarları Boris Podolsky və Nathan Rosen (kollektiv şəkildə EPR olaraq məlumdur) kvant mexanikasının daha əvvəl fərq edilməmiş lakin müəyyən nəticələrə sahib olan qəbul edilmiş tənliyini meydana çıxaran bir düşüncə təcrübəsi hazırladılar, ancaq zamanla bu tənliklər məntiqsiz göründü. Açıqlama kvant dolanıqlığı olaraq bilinən bir hadisəni ehtiva edirdi.
"The Great Game" adı ilə daha məşhur olan tarixi/siyasi bir dövr. XIX və XX əsrin əvvəllərində Cənubi və Mərkəzi Asiyada hökmranlıq uğrunda Britaniya və Rusiya imperiyaları arasında bir rəqabət var idi. Rəqabətin əsas mərkəzi nöqtələri Əfqanıstan, iran və Britaniya Hindistanı hesab olunurdu. Termin kimi ilk dəfə 1840-cı ildə Arthur Connoly tərəfindən işlədilməsinə baxmayaraq, onun tarixi daha əvvəl başlayır. Bəzi mənbələrdə 1812-ci il 10 oktyabr tarixində(Aslandüz döyüşünün başlanması ilə), digər mənbələrdə 1814-cü ildə Tehran müqaviləsinin imzalanması ilə. Ancaq ən düzgün tarix 12 yanvar 1830-cu il hesab olunur. Məhz bu tarixdə Hindistana Nəzarət Şurasının prezidenti Lord Ellenboron, general-qubernator Lord William Beticker Buxara əmirliyinə yeni ticarət yolunun yaradılması ilə bağlı tapşırıq verir, bununla da Britaniya və Rusiya arasında olan rəqabəti kəskinləşdirir.
Ümumilikdə bütün "lore" ondan ibarətdir ki, ingiltərə Rusiyanın Hindistanı işğal etməyi planlaşdırdığını və onun bu məqsədlə Mərkəzi Asiyada geniş əraziləri tutmasından narahat idi. Rusiya isə öz növbəsində Mərkəzi Asiyada ingilis maraqlarının genişlənməsindən ehtiyat edirdi. Beləliklə, dövrün bəlkə də ən maraqlı geosiyasi rəqabəti yarandı.
Bu dövr həmçinin qanlı müharibələrlə yadda qalıb: Birinci ingilis-əfqan müharibəsi(1838-1842),Birinci ingilis-siqx müharibəsi(1845-1846),ikinci ingilis-əfqan müharibəsi(1878-1880) və s. "Böyük oyun" 31 avqust 1907-ci ildə ingiltərə-Rusiya Konvensiyanın imzalanması ilə başa çatır və dünya tarixinin ən mübahisəli dövrlərindən biri olur.
Yazını Redyard Kiplinqin bu mövzuda sitatı ilə bitirmək istəyirəm:"Yer üzündəki sonuncu insan öldükdən sonra, Böyük oyun bitmiş olacaq."
)
