ən bəyənilən ekşi sözlük entryləri

tüm genç erkeklerin saçlarını diktiği kaotik dönem

aslında 50 karakter lobisi olmasaydı "ülkedeki tüm genç erkeklerin saçlarını diktiği sancılı dönem" olacaktı. bahsedilen ülke de tabii ki türkiye olacaktı. umarım yine de aynı anlamı verebilmişimdir.

evet efendim öncelikle allah kahretsin böyle dönemi, yerin dibine batsın. olm nasıl bir şeydi lan o? bu ülke üzerinde oynanan en büyük oyundu lan bu dönem. ilk kim dikti saçını da sonra kim görüp saçını diken ilk kişiye "git lan yıka su saçlarını sığır siki" demek yerine "oha lan süpeeeer ohaaa ben de yapcam" deyip de devamını getirdi? ayrıca herkesin birbirini çaldırdığı karanlık çağ ile aynı zamanda olması işin kaotikliğini daha da artırmıştı.

cidden kaotik bir dönem hiçbir şey belli değil. ilk hatırladığım dik saçlı ricky martin'di sanırım. ancak işte o ricky martin adam yakışıklı bir sürü makyözü, stilisti falan var bir şekilde yakışıyordu. ancak eminim o da bilmiyordur bu saç dikişiyle kendisinden binlerce kilometre ötedeki bir ülkedeki tüm genç erkekleri esir alacak bir iş yaptığını.

bak bu ülkeyi ne beckham, ne ilhan mansız ne de ümit davala böyle bir döneme sokabildi saç şekliyle ama o saç dikme ah o saç dikme. ulan ben de dahil olmak üzere 13-28 yaş arası neredeyse tüm erkekler hipnotize olmuş gibi yaklaşık 4-5 yıl boyunca kirpi gibi dolaştı lan bu ülkede insafsız ricky! saçımızın üstünü dikmemiz yetmedi arkasını diktik. neden yaptın bunu bize? lan o dönem berberler sormuyordu bile "abi nasıl yapalım?" diye. "sadece üst mü yoksa hem üst hem arka mı dikilcek abi?" diye soruyordu.

o dönemdeki dünya çapında jöle tüketimi grafiği falan çıkarılsa türkiye anasını sikmiştir yani net. her sabah bir avuç vıcık vıcık jöleyle o saçlarımı dikişim, kendimi ricky martin gibi hissedişim, sonra sokağa çıkınca yüzlerce aynı tip erkek görüşüm, buna rağmen hala harika olduğumu düşünmem falan offf allahım ne zor günlerdi. anadan, babadan, öğretmenden yemediğimiz laf kalmazdı ama işte büyülenmişti olm koca bir gençlik vazgeçemedik, yapamadık.

çok şükür ki nasıl olduysa oldu 5 sene içinde hiçbirimiz ricky martin olmadığımızı anladık elimizde artık jöleden anası sikilmiş saçlarımızla birlikte. eğer şu ahir ömrüm akp döneminin bittiğini görmeye yeterse inanın bu dönemin bitmesi kadar sevindirmeyecek beni. sonrasında işte dediğim gibi beckham, ilhan mansız, ümit davala v.s. tarzı saç modelleri denendi bu ülkenin gençleri üzerinde ama hiçbiri o saç dikme dönemi kadar uzun ve milyonları peşinden koşturan cinsten olmadı, olamadı.

bu kaotik dönemi bir şekilde atlatabilmiş şanslı insanlar şu günlerde bile muhabbetlerde o dönemin muhabbeti açıldığında sessizleşiriz, gözlerimiz dolar, yaşanan acılar, dramlar film şeridi gibi gözümüzün önünden geçer ve fazla konuşmadan konuyu kapatmayı tercih ederiz.

hala yolda, belde nadir de olsa bir dik saçlı gördüğümde aklıma gelir o dönem. "yazık aslında su saç dikme belasından kurtulabilse doktor, mühendis, avukat olacak adamdı aah ah zalım ricky" diye içlenirim.

qədim sivilizasiyaların bizdən daha çox inkişaf etmiş olmaları

artıq tam şəkildə sübut olunmuş hipotezislərdən biri.
məsələn, qədim insanların elektrikdən istifadə etməsi.
2000-ci illərin əvvəllərində misirdəki məşhur xeops piramidasını tədqiq edən alman arxeoloqları gözlənilmədən çəkisi 5-10 ton olan daşlardan birinin hərəkətə gəldiyinin şahidi olurlar. 8-10 metrlik yerdəyişmədən sonra daş öz hərəkətini dayandırır. daşın kənara sürüşməsi nəticəsində yaranan boşluqdan müasir stolüstü lampaları xatırladan onlarla çıraq işıqlanır.
normal olaraq, arxeoloqlar özlərini itirirlər. onlar özlərinə gəlməmiş daş geri qayıtmağa başlayır və yavaş-yavaş divardakı öz yerini tutur və yalnız bu zaman arxeoloqlar daşın hərəkət trayektoriyası üzrə parlaq qığılcımların çıxdığını görürlər. bu hadisəni sonralar nəql edən arxeoloqlardan biri: "mən şübhə etmirəm ki, piramidanın divarları elektrik cərəyanı ilə hərəkət edən daşlardan hörülüb", - demişdi. çünki daşın hərəkət trayektoriyası üzrə çıxan parlaq qığılcımlar müasir tramvayların elektrik xətti ilə hərəkəti zamanı çıxan qığılcımları xatırladırdı. eyni zamanda daşın arxasındakı boşluqda bərq vuran çıraqlar da sanki gündüz lampalarının (lüminessent lampalarının) başqa formada təkrarı idi. arxeoloqların daşı yenidən "hərəkət etdirmək" cəhdləri isə nəticəsiz qalır. belə ki, 5-10 tonluq daşı yerindən tərpətmək mümkün olmur. bu daşı parçalamaq istəyinə isə misir hökuməti rədd cavabı verir.
amerikalı arxeoloq dikson isə xeopsda digər bir maraqlı hadisənin şahidi olur. gecəni xeops piramidasında keçirən dikson qəfildən daşların işıq saçdığını görür. əvvəlcə, o batmaqda olan günəşin şüalarının piramidanın içərisinə süzüldüyünü düşünür. ancaq sonra o, gecə saat 2 olduğunu xatırlayaraq, bu fikrindən daşınır. dikson daha sonra yazır: "mənə elə gəldi ki, daşlardan gələn bu işıq seli əks tərəfdən, yəni daşların arxasından gəlir. ancaq çəkisi onlarla ton olan bir daşı hansısa bir işıq selinin dəlib keçməsi üçün piramidada kiçik bir günəş olmalı idi. mən şahid olduğum bu hadisədən indi də özümə gələ bilməmişəm"...
yalnız diksonun açıqlamasından sonra arxeoloqların qədim qəbirlərdən tapdıqları müxtəlif əşyalar mütəxəssislər tərəfindən diqqətlə nəzərdən keçirilməyə başlayır. çünki istər alman arxeoloqlarının, istərsə də amerikan arxeoloqlarının şahidi olduqları hadisələr qədim insanların elektrikdən istifadə etdiklərini göstərirdi.
ancaq bunu necə isbat etmək olardı? ümid yenə də bu günə qədər gəlib çıxan qədim sivilizasiyalara məxsus abidələrdən və ya sərdabələrdən tapılan əşyalara qalırdı.
qədim insanların elektrikdən istifadə etdiklərini sübuta yetirən ilk tapıntı bağdad ətrafında aparılan qazıntılar zamanı tapılan və muzeydə saxlanılan 613 muncuq dənəsi, gil fiqurlar, müxtəlif formalı kərpiclər və silindr oldu. eradan əvvəl 243-226-cı illərə aid olan bu silindr misdən hazırlanmışdı. onun daxilində dəmir mil var idi. alman arxeoloqu vilhelm keniq iraqdan berlinə qayıtdıqdan sonra bağdad muzeyində saxlanılan silindri oradan tapılan digər əşyalarla müqayisə edir. bütün əşyalarda sulfat turşusunun təsiri ilə əmələ gələn korroziya özünü göstərirdi. tapıntıları bir neçə dəfə mütəxəssislərlə tədqiq edən keniq: "sanki elektrik gərginliyinin artırılması üçün 10-15 batareya paralel şəkildə birləşmişdi. bu yolla qədim insanlar əşyaların üzərini qızıl və gümüş tozu ilə örtürdülər", - deyir. londondakı elm muzeyinin əməkdaşı, tədqiqatçı uolter uinton 1962-ci ildə iraqdakı qədim əşyalar muzeyinin yeni binaya köçürülməsində şəxsən iştirak etmişdi. muzeydə gördüklərindən heyrətə gələn uinton demişdi: "əgər kimsə mənə desəydi ki, elektrik enerjisindən 2000 il əvvəl istifadə ediblər, mən onun ağlını itirdiyini zənn edərdim. ancaq muzeydə müasir dövrümüzdəki elektrik batareyalarını xatırladan batareyaları görəndən sonra qədim insanların elektrikdən istifadə etməyi bacardıqlarına şübhə etmədim".
bağdaddakı muzeylərdən tapılan batareyaları xatırladan əşyaların həqiqətən elektrik enerjisi üçün nəzərdə tutulub-tutulmadığını öyrənmək üçün abş-ın iki elmi-tədqiqat mərkəzinə müraciət edildi. sifariş alanlar eyni tapşırıq aldıqlarından xəbərsiz idilər. hər iki elmi-tədqiqat mərkəzinin tapıntılar üzərindəki sınağı gözlənilməz oldu. batareyalar 18 gün ərzində
0,5 volt elektrik enerjisi hasil etdi. məlum oldu ki, qədim insanlar batareyalardan elektrik enerjisi almaq üçün sitrat və sulfat turşusundan istifadə ediblər. bolqarıstandan tapılan və 4000 il bundan əvvələ aid edilən əşyaların da üzərinin qızıl tozu ilə örtülməsi məhz bu cür batareyalardan istifadə etməklə mümkün olmuşdu. halbuki analoji qalvanik örtü sistemi yalnız xvı əsrdə tapılmışdı. tədqiqatçılar belə güman edirlər ki, qədim sənətkarlar adi metalın üzərini bu metoddan istifadə edərək qızıl tozu ilə örtürlərmiş. bütün bunlar da misir piramidalarının tikilişində və tonlarla çəkisi olan daşların asanlıqla yerdəyişməsində elektrikdən istifadə edildiyini sübuta yetirir.
xıx əsrdə misir piramidalarının dərinliklərinə enərək onu tədqiq edən ser norman lokayer göz-gözü görməyən zülmət qaranlıqdakı daşların üzərində olduqca dəqiqliklə həkk edilən çox incə rəsmlər aşkar edir. bu rəsmlər müasir elektrik lampalarının xatırladırdı. firon denderə aid edilən sərdabənin divarlarında da elektrik izolyatorlarının, stolüstü lampaların rəsmləri həkk edilmişdi.
digər bi tapıntı da tədqiqatçıları heyrətləndirməkdə davam edir. belə ki, eradan əvvəl 320-ci ildə məşhur çar ptolomeyin dövründə göydə çaxan şimşəkdən qorunmaq, ondan gələn təhlükəni insanlardan uzaqlaşdırmaq üçün ildırımötürənlər quraşdırılmışdı. bu məqsədlə sakkara adlanan yerdə xüsusi planer quraşdırılıb. planerin qanadları 18 santimetr idi. bu da ildırımın zərərsizləşdirilməsi üçün kifayət idi. planerin qanadları müasir aerodinamika sahəsində əldə edilən biliklərdən də üstün şəkildə, olduqca dəqiq hazırlanmışdı.
sakkarada tapılan digər bir qədim rəsm də tədqiqatçıların diqqətini cəlb edir. bu rəsm uçuş aparatının, müasir təyyarələrin modelini xatırladırdı. alimlər bu rəsmin təyyarə olduğuna artıq şübhə etmirdilər.
antikiter adası yaxınlığında isə akvalanqlar dənizin dibində korroziyaya uğramış metal cihaz tapırlar. cihazı təmizləyəndən sonra
onun mürəkkəb quruluşa malik siferblatdan və 6-lıq sistemdən ibarət olduğunu görürlər. eradan əvvəl 65-ci ilə aid bu tapıntını tədqiq edən nyu-cersi ştatının prinston elmi-tədqiqat mərkəzindən derek con de soll prays onun müasir kompyuterin analoqu olduğunu iddia edir və bunu sübuta yetirir. bu kompyuter astronomik hesablamalar üçün nəzərdə tutulmuşdu.
abş-da nəşr olunan "scientific american" jurnalı yazır: "qədim insanların elektrikdən istifadə etmələri, kosmik gəmilərlə səyahətə çıxmaları bizi həm təəccübləndirir, həm də kədərləndirir. çünki biz hələ də qədim sivilizasiyaların əldə etdikləri biliklərə malik deyilik"...

marmoulak

2004-cü il istehsalı olan iran filmi. orijinal adı marmoulak olan filmin ingiliscə adı the lizard, bizim dildə isə baş qəhrəmanın adı ilə kertenkele rzadır. filmdə kertenkele rza rolunu iranın ən məşhur aktyorlarından biri olan parviz parastui oynayır.
filmin rejissoru isə iranda majid majididən sonra ən istedadlılardan biri hesab olunan kamal təbrizidir.
filmin yayımı senzura səbəbilə sonradan 1 ay gecikir və yalnız "mollarla məzələndiyinə görə" 4 dəqiqəlik bir hissəsi kəsildikdən sonra yenidən yayımlanmasına icazə verilir. amma buna baxmayaraq, filmdə əvvəldən axıra qədər irandakı din xadimlərinin və ümumiyyətlə dini mühitin çox incə bir şəkildə tənqidini görmək mümkündür.
filmdə digər diqqətçəkən məqamlardan biri isə məsciddə mahnı oxunmasıdır. özü də rəşid behbudovun məşhur küçələrə su səpmişəm mahnısı. kamal təbrizi bununla həm də azərbaycanlı olduğunu vurğulamaq istəyib yəqin ki.
film dram-komediya janrındadı. amma arxa fondakı dərin hüznü sezməmək mümkün deyil.
qısası, bu film o qədər gözəl bir filmdi ki, spoiler vermək istəsəm gərək bütün filmi başdan ayağa yazam bura. ona görə də ən yaxşısı özünüz baxasız.


(bax: underrated)
(bax: az bilinən mükəmməl filmlər)

berti vogts

əgər qazaxıstan ya da lüksemburqu keçib qrupda 5-ci olmaq inkişafdısa millini inkişaf etdirən adam. düzdü, o gələndə bəri millidə az da olsa inkişaf var. ona da inkişaf demək olarsa. amma bu qətiyyən foqtsun hesabına olmayıb. başdan başlayım.
bu adam azərbaycana gələnə qədər məşqçi kimi nə iş görüb?
3 il şotlandiya, 2 il də nigeriya kimi futbolda az-çox yeri olan millilərdə işləyib. hər iki ölkədən, yumuşaq desəm, qovublar bu adamı. yəni foqtsun gördüyü bir iş olmayıb ki, hə yaxşı məşqçidi amma bizdə yaxşı futbolçu yoxdu ki, yazıq onları oynatsın deyə bilək.
2008-ci ilin aprelində müqavilə bağlıyıb. 6 il bundan qabaq. nə nəticə qazanıb?
birinci tsiklda (2010 dünya çempionatı) ilk 6 oyunda qol vura bilməyən və cəmi 1 xal qazanan komanda. o 1 xalı da bakıda lixtenşteynlə 0-0 olan oyunda. həmin tsikldə cəmi 5 xal . onun 4-ü lixtenşteyn, 1-i də bakıda rusiyadan alınıb. o rusiya ki, qrupda ikinciliyi təmin etmişdi və birinci yerdəki almanlara çata bilməzdi. yəni bakıya mırta gəmişdilər.
2012 avropanın seçmə mərhələsi - 7 xal. 3-ü qazaxıstan, 1-i belçika, 3-ü də türkiyədən. türkiyəni də vaqif sadıqovun məşhur "5 qəpik" taktikası hesabına udmuşduq. həmin oyunda həqiqətən də yaxşı oynamışdıq. amma burda foqtsun ciddi bir rolu olmayıb. ümumiyyətlə, bizimkilər rusiya, türkiyə kimi ölkələrlə oyuna xüsusi motivasiya ilə çıxırlar ki, burda da foqtsun heç bir rolu yoxdu.

bəs foqtsun əvvəlki məşqçilərdən fərqi nədi? yeganə fərq odur ki, foqtsun vaxtında milliyə yaxşı pul ayırırlar. rövnəq abdullayevin affa prezidenti olmasından sonra həqiqətən də milli üçün hər cür şərait yaradılıb.
elementar bir müqayisə aparaq. şahin diniyevin vaxtında 2006-cı ildə azərbaycan portuqaliya ilə oyuna getməliydi. o vaxt da neft şirkəti milliyə sponsorluq eliyirdi. amma həmin vaxt affa prezidenti olan fuad musayevlə neft şirkəti arasında nəsə problem olmuşdu və neft şirkəti milliyə portuqaliyaya getmək üçün pul vermək istəmirdi. o vaxt belə bir söhbət çıxmışdı ki, milli komanda portuqaliyaya 7 ayrı şəhərdə təyyarə dəyişib gedəcək. düzdü sonra həll olmuşdu bu məsələ. oyundan bir gün qabaq gedib çatmışdılar portuqaliyaya. həmin oyunda 7 müdafiəçi ilə oynamışdıq. nəticə 3-0.
gələk foqtsun vaxtına. 2013-cü ilin sentyabrında portuqaliya ilə oyuna 4 gün əvvəldən getmişdik. 4 gün! nəticə 3-0. yenə həmin taktika 4 müdafiəçi 3 dayaq yarımmüdafiəçisi.
prinsip etibarilə heç bir fərq yoxdu. diniyevin vaxtında portuqaliyaya çarterlə gedib-gəlmək 150 min dollara başa gəlirdi. foqts millidə ilk rəsmi oyununda uelsə 1-0 uduzdu və həmin oyundan sonra hər bir oyunçuya 10 min premiya verilmişdi. yəqin ki, azərbaycan dünyada uduzduğu oyuna görə premiya alan yeganə komandadı. bunlar hamısı foqtsun vaxtında olub. şahin diniyevin vaxtında futbolçular oyuna peraşki yeyib çıxırdılar. indi hər il dubayda, nə bilim amerikada toplanışlar olur. bu qədər pulun qarşılığında indiki nəticələri inkişaf saymaq olmaz. vallah olmaz. əgər inkişaf varsa bu foqtsun yox, pulun hesabına olub. yəni foqtsun yerinə mircavadov və ya diniyev olsa nəticə bundan qat-qat yaxşı olardı ki, pis olmazdı.
gələk foqtsun oyunçu seçiminə və bu tapşırılma söhbətinə.
millidə tapşırılma əvvəl də olub. foqtsun dövründə də. əgər tapşırılma yoxdusa, zeynal zeynalov kimi bir qoyunotaranın millidə uzun müddət oynamasını kim izah eliyə bilər. özü də həmin vaxt eyni mövqeydə elvin məmmədov kimi bir oyunçu ola-ola. düzdü indi elvin biraz zəifləyib. amma qarabağda oynayanda həqiqətən vəhşiydi.
tapşırılma söhbətini bu yaxınlarda böyükağa hacıyev də demişdi. hər halda rəşad sadiqovla araz abdullayevin milliyə çağırılmamağının başqa səbəbi yoxdu. sadiqov o sadiqovdu ki, qarabağda oynayanda həmişə çağırılırdı amma neftçiyə keçəndən sonra nədənsə foqts onu götürmədi milliyə. yəni tapşırılmaqdan əlavə bu ölkədə futbolçular milliyə klublarına, o klubun sponsorlarına, klub prezidentlərinin şəxsi münasibətlərinə görə çağırılır.
dmitri nazarov, murad hüseynov, daniel axtyanov kimi çobanları millidə oynadan da foqts olub. indi ali gökdemir kimi malvuranı oynadan da foqtsdu. girin youtuba. bakıdakı israillə oyuna baxın. görün orda bu gökdemir nə qayırır.
gələk foqtsun tətbiq etdiyi taktikalara. daha doğrusu, etmək istədiyi. təzə gələn vaxtlar ultramüdafiə oynadırdı. elə bunu hesabına az top buraxmağa başladıq. az deyəndə ki, almaniyadan iki oyuna 10 top buraxmışıq. amma hər halda ikinci eşalon ölkələrindən az buraxırıq.
iki dayaq yarımmüdafiəçisi oynadırdı. sonra 3 oldu. biz görmüşük ki, bütün dünya 2 dayaq oynadır. biri qabağa işləyir, biri arxaya. türkün məsəli. hətta daha güclü komandalar 1 dayaq oynadır. həmin adam həm hücuma gedir, həm də müdafiəyə kömək eliyir. yaxşı başa düşdük bizdə belə oyunçu yoxdu. bəs 3 dayaq nə deməkdi, ay oğraş? özü də hər üçü müdafiəçi. vurğun hüseynov, aqil nəbiyev, ruslan abışov kimiləri dayaqda oynadan da foqtsdu. düzdü ruslan orda tutuzdurdu. hər nə isə.
rahidi sol cinah yarımmüdafiədə, rəşad sadıqovu, elnuru dayaqda, raufu pleymeykerdə (?), rəşad sadiqovu müdafiənin mərkəzində(??) oynadan da foqts olub (hələ bir dəfə ruslanı müdafiənin solunda oynatmışdı).
dayağı insaydda, hücümçunu pleymeyker arxasında, pleymeykeri centrebackdə oynatmağın hansı məntiqi ola bilər axı?!
yatır yuxuda nə görürsə səhərisi gün həmin oyunu oynadır.
foqts həmin adamdı ki, yoldaşlıq oyununa 8 müdafiəyəmeyilli oyunçu çıxarır. misal üçün türklərə 0-2 uduzduğumuz oyun.
foqts həmin adamdı ki, heyəti özü yığmır. çünki bu adam ümumiyyətlə azərbaycanda olmur. hardasa 2-3 il bundan qabaq belə bir araşdırma yazısı oxumuşdum. deməli foqtsun müqaviləsində belə bir bənd var ki, ilin filan qədər günü sən azərbaycanda olmalısan. oturub hesablamışdılar berti müəllim heç müqavilədəkinin 50-60 faizi qədər də azərbaycanda olmurmuş, sən demə.
azərbaycanda olmağı bir qırağa bu adam heç tvdən oyunlara baxmır. rəşad sadıqov kocaelisporda oynayanda galatasayı udmuşdular 5-2. həmin oyundan sonra foqtsa sual vermişdilər ki, baxdız rəşadın oyununa. demişdi ki, yox. fulhemin oyununa baxırdım. yəni bu adam açıq-açığına deyir ki, mən almıram sizi. və biz bu adamdan nəsə gözləyirik...
və affa bu adamı hələ də saxlayır. əslində rövnəq abdullayev foqtsu çoxdan göndərmək istəyirdi. sadəcə olaraq affanın vitse-prezidenti elşad nəsirov millidə xaricilərin qalmağını istəyir. çünki maddi marağı var burda. elşad nəsirov ilham əliyevin qrup yoldaşı olub. elə buna görədə axırda onun dediyi oldu. yəni foqts qaldı. özü də tək foqts yox o birisi millilərdə də almanlardı. uşaq komandalarından tutmuş qadınlara qədər.
belçikaya uduzandan sonra qurban qurbanovun milliyə gətirilməyi söhbəti çıxmışdı. o vaxt rövnəq abdullayev demişdi ki, hələ cavan oğlandı o.
baxmayaraq ki, qurban qurbanov bir neçə dəfə millidə işləmək istədiyini deyib. amma mən şəxsən qurbanovun milliyə gəlməyini istəmirəm. gəlib bu çirkaba bulaşmasın. bir ölkədə ki, 4 ildi qarabağa çempion olmağa imkan vermədilər o ölkədən nə gözləyəsən.

son olaraq, təsəvvür eliyin ki, 62 yaşınız var və elə bu vaxt azərbaycan kimi lox futbolu olan bir ölkədən siz məşqçilik təklifi gəlir. gəlirsiz işləməyə. sonra neyniyərsiz? əlbəttə ki, vaxtı bacardığınız qədər uzadırsız. çox ağıllı bir millətin nümayəndəsi olan berti müəllim də məhz bunu etdi.
iki il bundan qabaq demişdi ki, 2016- cı il avropa çempionatına aparacam mən bu komandanı. amma indi deyir ki, mən elə söz deməmişəm. yəqin aparmaq deyəndə futbolçuları avtobusa doldurub fransaya çempionata baxmaqçün aparmağı nəzərdə tutubmuş.

azərbaycansayağı türkcə

abi, zdaç kalsın.
abi, son zamanlar hiç kendine hürmet etmiyorsun.
abi, bu ayakkabının tayını getirirmisin.
abi, dediklerimi kulak artına vurma.
abi, ateşin varmı?
-yox çəkən deyilik.
abi, napıyosun?
-tırnaklarımı tutuyorum.
allah seni saklasın.
abi, dolapdakı yemeyi kızdır ben geliyorum.

-kazaklı arkadaş az konuş.
-mənim qazaxlı olduğumu hatdan bilir ala bu?

azərbaycanlı tələbələrin başına gəlmiş hadisə.
polis: gençler, nereye? kapılar kapalı.
bizimki: abi, türkiyenin oyununa geldik.
p: ne oyunu?
b: reis, biz oyuna geldik oyuna.
p: beyler size kazık mı atmışlar ne oyunu?
b: yok e abi. maça gelmişik maça.
p: siz maç mı seyretmeye geldiniz.
b: ay ölenlerin rahmetlik.

bir dəfə bəxtiyar paylaşmışdı.
deməli, birinci kursda oxuyan birın qız alış-veriş mərkəzində belə dialoqu olub:
satıcı oğlan qıza yaxınlaşır.
-hanfendi, nasıl yardımcı ola bilirim?
-ben donuma uygun bir çanta arıyorum.
-efendim, nasıl yani?
-donumla aynı renkte çanta arıyorum.
-donunuz hangi renkte sorabilirmiyim?
-görmüyor musunuz mavi.

bu da bakıda olmuş hadisədi.
deməli, bakıya gələn türk tələbələr bizim uşaqlarla çıxıblar şəhərə gəzməyə.
iki qrup olublar. 2-3 nəfər qabaqda, 2-3 nəfər də bir az arxada gedirlər. arxadakı qrupda olan türk tələbə qabaqdakının nömrəsini telefonda yaddaşa vurmaq istəyir. şəhərin ortasında qışqıra- qışqıra deyir ki, abi rica etsem beni çaldırırmısın?
bazen düzgün türkce konuşmak istersin.
ama nabarot neprav çıkarsın.

bir ölkənin geridə qalmışlığını görmə yolları

demək olar ki, bu başlıq altında yazılanların 85 faizi. amma papağımızı qabağımıza qoyub yaxşı-yaxşı fikirləşsək görərik ki, bütün bu problemlərin ucu gedib eyni yerə dəyir. təhsil və dünyagörüşünə.
ümumiyyətlə həmişə fikirləşmişəm ki, insanların və ümumilikdə cəmiyyətin əsas səviyyə göstəricisi onun müzakirə etdiyi mövzu, bu mövzuya yanaşması və həmin məsələnin həlli üçün göstərdiyi çıxış yollarıdı.
bayaq üzeyir bəyin bir yazısını oxuyuram. bu hardasa 100 il bundan qabaq yazılıb. amma özünüz oxuyanda görəcəksiz ki, hal-hazırda bizim cəmiyyətimizdə müzakirə olunan məsələlər 100 il bundan qabaq müzakirə olunan məsələlərdən zərrə qədər də olsun fərqlənmir.
üzeyir hacıbəyov - başa düşmədi.
keçənlərdə idarəmizə yevropadan bir nəfər adam uçub gəlmişdi. söhbət arasında dedi ki, bizim yevropada böyük bir həyəcan və qorxu vardır.
dedim: - səbəbi nədir?
dedi: - səbəbi odur ki, yevropaya çox həyəcanlı xəbərlər gəlir ki, müsəlmanlar böyük bir sürətlə tərəqqi edirlər...
dedim: - təəccübdür, bizim tərəqqimiz sizi qorxudurmu?
dedi: - bilirsiniz, insaniyyət nöqteyi-nəzərincə çox şad eləyir. biz sevinirik ki, bizim növümüz yavaş-yavaş zillətdən qurtarır. amma o biri tərəfdən, bilirsiniz, bu əyyam bir əsri - mübarizeyi-həyatiyyə əsridir. yəni dirilik üçün dava eləmək əsridir. onun üçün biz istəməzdik ki, dirilik üçün dava edənlər bizim kimi elm qüvvəti ilə yaraqlanmış olan ispaniya fas ərəbləri ilə dirilik üçün dava eləyir. onun üçün ispaniyanın firənglərə çox bərk acığı tutubdur. deyir ki, axı sən nə üçün bu vəhşilərə mədəniyyət ucunu göstərib, tüfəng atmaq öyrətdin ki, onlar da bizə tüfəng atırlar. bütün aləm də boynuna alır ki, əgər fas ərəbləri yevropa mədəniyyətini öyrənsələr, ispaniyanı beş-on gün içində darmadağın edib, əvvəlcə də mədəniyyət gücü ilə ispaniyanı öz mülkü etdiyi kimi, bu səfər də eləcə edər (çünki o zaman yevropa mədəniyyətdən məhrum idi, ərəblər ən şəşəlli bir mədəniyyətə malik idilər, yəni bütün elm və fənlər aralarında getdikcə tərəqqi edirdi.o halda ispaniyanı ərəblər alıb, islam dövlətinin bir vilayəti etmişdilər... amma sonradan... əşi, allah mollalara insaf versin).
mən yevropalıya dedim ki, əzizim, bizi bağışlayın, sizin qorxunuz bizim tərəqqimizə mane ola bilməz. istər sizin qorxudan ürəyiniz getsin, biz yekə tərəqqimizi əldən buraxmayacayıq. biz tərəqqi eləyəcəyik.
dedi: - bircə onu de görüm indiyə qədər çoxmu tərəqqi eyləyibsiniz?
dedim: - çox eləmişik.
dedi: - olmazmı, öz tərəqqinizdən mənə nümunə göstərəsiniz?
dedim: - olar, çıxaq bayıra...
bayıra çıxdıq, yevropalıya dedim. tamaşa elə.
dedi: - baxıram.
- gördünmü?
- nəyi?
- tərəqqini?
- hanı? heç bir şey görmədim.
- bəs görmədinmi ki, buradan bir nəfər saqqallı müsəlman keçdi ki, ayağına çəkmə geymişdi. onun ayağına çəkmə geyməyi çox böyük tərəqqidir.
dedi: - anlamıram nə deyirsən.
dedim: - beş-altı il bundan irəli hər kəs ayağına başmaqdan başqa özgə bir şey geysəydi ona salam vermək əvəzində, "allah saxlasın" - demək lazım gəlirdi. amma tərəqqimiz bu gün o dərəcəyə çatıbdır ki, çəkmənin başmaqdan rahat olduğunu hamımız boynumuza almışıq.
dedi: - heç başa düşmürəm nə deyirsən?
bir az ora-bura göz gəzdirdim:
- bax, müsəlman arvadları faytona minibdilər.
dedi: - nə olsun?
dedim: - pa-ho! bir neçə il bundan irəli nəinki arvad, hətta, kişi cürət edib faytona minsəydi haman dəm faytonun çarxları bir tuği-lənət olub onun boynuna keçərdi.
dedi: - sözün doğrusu, heç qanmıram nə deyirsən?
dedim: - bir ora bax, iki nəfər müsəlman bir-birinin yanından keçdi və heç bir şey olmadı.
dedi: - nə olsun?
dedim: - pa! bir-iki ay bundan irəli onlar bir-birinin yanından keçsəydilər, haman dəm atışıb bir-birini öldürmüşdülər. halbuki indi heç bir zad olmadı. bundan artıq nə tərəqqi?
dedi: - o sizin tərəqqi deyildir, o, martınovun qorxusudur. sən bircə mənə de görüm realnidə, gimnaziyada, universitetlərdə oxuyan uşaqlarınız çoxdurmu?
dedim: - vallah onlar çox olardı, hərgah bir məsələ ümum müsəlmanların qabağını kəsməsəydi.
dedi: - nə məsələdir?
dedim: - çox böyük məsələdir.
əyilib qulağıma dedi:
- hökumət qoymur?
dedim: - xeyr, onun bir sözü yoxdur, bu məsələ başqa məsələdir.
dedi: - bir de görək nə məsələdir?
dedim: - şalvar məsələsidir.
- necə şalvar?
- adam geyən şalvar.
dedi: - canım, sən müəmma ilə danışırsan, açıq de görüm nə demək istəyirsən?
dedim: - qoçaq, bundan açıq söz olmaz, şkola gedən uşaqlar dar şalvar geyirlər və dar şalvar da bizlərdə çox pis şeydir. indi həmin məsələ bizim qabağımızı kəsdiyinə görə işkolaya uşaq qoymağa cürət eləmirik.
bu sözlərdən sonra əcnəbi əvvəlcə çox güldü, amma sonra bir qədər fikrə gedib, birdən başladı uşaq kimi ağlamağa və ağlaya-ağlaya bu sözləri dedi:
- biz elm sayəsində havada quş kimi uçuruq, amma bunlar hələ şalvar məsələsinə məşğuldurlar....
dedi və uçub getdi....

lionel messi

bilmirəm azərbaycanca bilir, ya yox. bilirsə də sözlüyə girir, ya yox. amma bilmirsə də ümid edirəm ki, kimsə aşağıdakı məktubumu ona çatdırar (əvvəlcədən deyim ki, məktub təbii alınsın deyə orfoqrafiya qaydaları vəhşicəsinə pozulub. yəni moderlər kurs olmasalar sevinərəm).
messiyə açıq məktub:
"salam, qaqa. bugünkü oyuna baxdım. atletiko çempion oldu. halal xoşları olsun. onnarnan işim yoxdu.
mənim işim sən və sənin komandannandı.
ilk öncə qeyd eliyim ki, bu mövsüm 1-2 oyunu çıxmaq şərtilə barçanın bütün oyunlarına baxdım. ümumiyyətlə son 12 ildə maksimum 12 oyun qaçırmış olaram, ya yox.
bu sezon haqqında danışmaq istəmirəm. onsuz da bugünkü oyuna qədər çempionluq şansını saxlamağımız tamamilə bəxt məsələsiydi. saxlamaq deyəndə onu da siz saxlamamışdız. hər nəysə. klubu qoyuram bir qırağa. onsuz da o tata adındakı mandaloşka barçanın 45 illik oyun fəlsəfəsinin içinə sıçradı.
total futbol öldü. onu tata öldürdü.
məni yandıran sənin oyunundu. içim yanır hər dəfə sənin oyununa baxanda. ay qaqa, niyə belə eliyirsən? nolub? nə məsələdi, xeyirdimi?
ay qa. nə tez yadından çıxdı barçanın sənə elədiyi yaxşılıqlar? nə tez yadından çıxdı argentinada xəstəliyin üzə çıxanda river plate 900 dollarına qıyıb səni müalicə elətdirmiyəndə barçanın sənə yiyə durmağı. hə, nə tez yadından çıxdı?
bu klub səni müalicə elətdirdi. səni adam elədi. adam oldun. adam cərgəsinə qoşuldun. nə tez yadından çıxdı o günlər? barça olmasaydı sən indi rosarioda mal vurdururdun. budumu bütün bu yaxşılıqların qarşılığı?!
indi deyəyəcəysən ki, nə dəxli var? 8 ildi oynuyanda yaxşıydı indi bir oyuna görə belə deyirsən. ay qaqa bir oyuna görə demirəm. son iki ildə sən neyniyibsən? barmağını qatla ki, bu işi görmüşəm. hə, neyniyibsən cavab ver.
həə. deyə bilərsən ki, mən tək neyniyim. səni də başa düşürəm. neymar kimi dalpenlə bir yerdə oynamaq asan məsələ deyil.
amma ay qa, sən axı adi oyunçu deyilsən. axı biz səni maradonaynan, garinçaynan müqayisə eliyirik.
həmişə deyirdilər ki, messi iniestanın, xavinin şotuna oynuyur. mən də həmişə səni müdafiə eliyirdim ki, yox elə deyil. amma indi görürəm ki, yanılmışam. amma sən indi bizim üzümüzü qara eliyirsən. indi nolsun ki, iniesta əvvəlki kimi oynamır, xavi qocalıb?
ronaldoya bax, kələ kimidi. bax gözünə su ver. premier ligadan la liga kimi dəxlisiz yerə gəldi. real ildə iki məşqçi dəyişdi. hər il sistem dəyişdi. amma ronaldo at kimi oynuyur. hər il də artırır.
amma sən neynirsən? gvardiola getdi. sistem dəyişdi. sən də öldün.
o gün baxıram. deyirsən ki, mənim tarixdə qalmağım üçün millidə uğura ehtiyacım yoxdu. adama deyərlər ki, sən xavisiz, iniestasız klubda neynədin ki, hələ bir millidən danışırsan.
3 həftə sonra dünya çempinatı başdıyır. yenə gedib irana zada 2-3 top vurub deyəcəysən ki, mən böyük oyunçuyam. sonra da almaniya kimisi çıxıb sizə 4-5 dənə vuracaq. yenə qalacaq içində.
amma istəmirəm ki, sənin içində qalsın. vallah, istəmirəm. istəyirəm ki, yenə əvvəlki messini görüm. istəyirəm ki, top hər dəfə sənin ayağına gələndə əvvəllər olduğu kimi həyəcanlanım. amma bugün baxıram ki, top ayağına gələndə biz yox sən həyəcanlanırsan.
hər nə isə ay qa. bilirəm vəziyyət gərgindi. sən də əsəbisən. ona görə çox deyib başını ağratmaq istəmirəm. amma sən yenə də papağını qabağına qoy, yaxşı-yaxşı fikirləş. gör neynirsən.
sözlərimdən də incimiyəsən ha.
mən də sənin yaxşılığın üçün deyirəm.
öpürəm brat. gecən xeyrə.

ağqoyunlular

bayrağında qoyun rəsmi olmayan tarixi türk dövləti (azərbaycan yox məhz türk dövləti).
dövlətin adındakı qoyunun da bildiyimiz qoyunla heç bir əlaqəsi yoxdu. belə bir hipotezis var ki, bu ad ağ hun-hunnu-xunnu-ağ qoyunlu kimi formalaşıb. amma bunu da nəzərə almaq lazımdır ki, bu iddianı irəli sürənlər tarixçilər yox, linqvistlərdi.
hər halda ilk dəfə vıı əsrdə ərəb mənbələrində adı keçən azərbaycan coğrafi adını aparıb ona heç bir dəxli olmayan atropatenaya bağlayan tarixçilərdən bu adın hardan gəldiyini müəyyənləşdirmələrini gözləmək sadəlövhlük olardı.
amma dəqiq olan budur ki, nə bayraqda qoyun rəsmi var, nə də adı qoyundan gəlir.

simo hayha

dünyanın gəlmiş-keçmiş ən dəqiq snayperi.
1939-cu ildə fin-rus müharibəsi başlayır. ruslar finlandiyanı işğal etmək istəyirlər. simo abimiz də bu vaxt kənddə əkin-biçinlə məşğul olan adi bir kəndli imiş. daha öncə cəmi 1 il orduda xidmət etmiş simo hayha rus işğalı zamanı öz ölkəsinə kömək etmək məqsədilə müharibəyə qoşulur. müharibənin gedişində əsas döyüşlər meşədə getdiyi üçün, işğala qarşı ən yaxşı mübarizə üsulunun yanında tüfəngini və bir qədər də konserva yemək götürərək meşədə gizlənib qabağına çıxanı öldürmək olduğunu düşünür. ən çox sevdiyi yerlər isə içi boşalmış ağac kötükləri olur. simo hayha ağac kötüyünün içində uzanır və saatlarla yerindən tərpənmədən qurbanını gözləyir. özü də 180 sm hündürlüyü olan qarda və -20-40 arası şaxtada…
ruslar onlarla əsgərinin meşədə tarzanvari fırlanan bir fin əsgəri tərəfindən vurulduğunu öyrənəndə təbii olaraq qorxurlar. artıq bu dövrdə simo hayha ağ ölüm (белая смерть) ləqəbini çoxdan almışdı və bunu özlərinə ciddi təhdid hesab edən ruslar dərhal xüsusi təyinatlı bir dəstə göndərərək hayhanı aradan götürmək istəyirlər. hayha göndərilənlərin hamısını bir-bir öldürür. adamlarının hamısının vurulduğunu eşidən ruslar daha ciddi olmağa qərar verirlər və hayhanı öldürmək üçün bölgəyə anti-snayper qrupu göndərirlər . qısa müddət ərzində bu dəstənin də hamısını öldürən hayha, 100 gün ərzində model 28 mosin-nagant markalı durbinsiz tüfənglə 542, atasından yadigar qalmış smg (suomi-kp31) ilə də təxmini 150 nəfər rus əsgərini öldürür. ümumilikdə 705 nəfər öldürdüyü deyilir (onu da nəzərə almaq lazımdır ki, bu döyüşlər qış aylarına təsadüf edib və hamının bildiyi kimi qışda hava günün cəmi 7-8 saatı işıqlı olur). artıq hayhadan bezən ruslar, bütün meşəni top atəşinə tuturlar. bunun əsas səbəbi o olur ki, artıq heç kim hayhanın yaxınlığına getmək istəmir. bu bombalama nəticəsində axır ki, ruslar "ağ ölümü" vurmağı bacarırlar. amma bu dəfə də simo sağ qalır. sadəcə olaraq gödəkçəsi yırtılır.

yalnız bundan sonra martın 6-sı adi bir rus əsgəri 20 metr məsafədən hayhanı sifətinin sol tərəfindən vurmağı bacarır.
ağ ölüm əfsanəsi başa çatır...

amma bu dəfə də hayha sağ qalır. sadəcə olaraq komaya düşür.
bir həftə sonra - 13 martda komadan ayılır. elə həmin gün də müharibə başa çatır.
bu müharibədə ümumilikdə finlərdən 25 min, ruslardan isə 52 min nəfər ölür.
müharibədən sonra rus generallarından biri belə deyir:
"qazandığımız torpaqlar yalnız ölülərimizi basdırmağa çatır".
simo hayhanın əsas xüsusiyyəti bu olur ki, o, 150 metr uzaqlığındakı bir hədəfi 1 dəqiqə ərzində 16 dəfə vura bilir.
bütün döyüşlərdə nəfəs alanda yeri bilinməsin deyə ağzına qar doldurur və başını çox qaldırmaq məcburiyyətində qalmasın deyə durbinsiz tüfəngdən istifadə edir. həmçinin durbinin linzasına işıq düşəndə yeri bilinməsin deyə durbinsiz nagant-31 tüfəngindən istifadə edir.
21 dekabrda bir gün ərzində 25 rus əsgərini öldürərək öz şəxsi rekordunu qırır. təkcə christmas gecəsi təsdiqlənmiş 139 atış həyata keçirir.
simo hayha ginnesin rekordlar kitabına da düşür.
hal-hazırda dünya tarixində ən çox adam öldürmüş snayper hesab olunur. müqayisə üçün ikinci yerdəki ivan sidorenko cəmi 500 nəfər öldürüb. amma sidorenkodan fərqli olaraq simo hayha bunu cəmi 100 gün ərzində bacarıb. günə 7 nəfər.