khmelnytsky

amerikalı tarixçi və politoloq charles tilly "war making and state making as organized crime"* türkçə: örgütlü bir suç olarak savaşmak ve devlet kurmak adlı məqaləsində modern avropa dövlət quruluşunun yaranması haqqında biraz bilgi verir. yazının tamamını verəcəyim linkdən* türkçə oxuya bilərsiniz. amma anladığım qədər yazının qısa məzmununu edim

deməli ''himayə"* protection kəlməsi "key word''dür. himayə güclü bir adamın "zərər"dən(yenə güclü bir adamın verməklə təhdid etdiyi zərərdən) qorunmaq üçün verdiyi ödənişli xidmətdir. bu öncələri tacirlər üçün korsanlardan və ya başqa şeylərdən qorunmaq üçün zad olunsa da sonradan hədəf kütləsi* target group genişlənir və sonra olaylar olaylar. məqaləni tərcümə edən "siyasol"un bənzətməsi ilə, bir növ "otopark mafyası" kimi, pulu verməsən qayıdanda maşınını tanınmaz halda görürsən . dövlət bu xidmət qarşısında alınan ücretin(verginin) xərclərini güclə qarşıladığını iddia edir. etiraz edənləri isə "anarxist", "ölkəni dağıtmaq istəyən", "əmin amanlığı pozan" olaraq adlandırır. yenə məqalədə adı geçən F. Braudel 16. əsrdə korsanların arxasında şəhər dövlətlərinin və lordların olduğunu yazır

bildiyimiz kimi nəinki orta əsrlərə, hətta yaxın dövrlərə qədər dövlət indiki kimi mərkəziləşmiş deyil. krallar xalqdan çox qopuq yaşayırlar. krallıq idarəsinin ölkənin müxtəlif bölgələrinə çatmasından bəhs etmək qeyri mümkündür. bu idarəni ayrı-ayrı xanədanların, lordların köməyi ilə edirlər. daha doğrusu o bölgələrin idarə edilməsi, vergi toplanması və s. bütün işlər həmin lorldların məsuliyyətində idi. bunların hər birinin özünə aid döyüşçüsü var. ölkə bütünlüklə müharibəyə girmək istəyirsə, kral bunların hamısından müəyyən miqdarda döyüşçü istəyir və mərkəzi ordu belə qurulur. güc tamamilə dövlətin monopoliyasında* inhisarında deyil. deməli dövlət tək qanuni* meşru və ya legal hakimiyyətə sahib olmaq istəyirsə əsas iki məsələni həll etməlidir. birincisi, xarici təhdidlərə qarşı qorunacaq mərkəzi bir ordu, ikincisi də həm ölkə içində sakitlik və əmin amanlığı təmin edəcək, əsgər kimi sürekli savaşmaqla uğraşmayan, sırf bu iş üçün oluşturulmuş bir sılahlı qurum* let's guess....ay sağol polis həm də vergi və digər sənəd işləri ilə məşğul olacaq məmur. ki bu eyni zamanda çox xərcli işdir.

ilkini həyata keçirmək üçün lordların silahsızlandırılması gərəkli idi. tudor xanədanlığı ingiltərədə bunu etməyi bacarır. lordların qalalarının tək tək dağıdılması əmr olunur. xalq əsgərlik üçün bağlı olduqları lordların yanında deyil birbaşa dövlətin ordusunda qulluğa başlayırlar. ikincisi də çətin olmasına baxmayaraq zamanla yerinə oturmağa başlayır. vergilər artıq "budanmadan" birbaşa xəzinəyə daxil olur. eyni zamanda müharibələr də dövlətin mərkəziləşməsinə çox böyük təsir göstərir. bütün böyük dövlətlər xaricdən gələn təhdidlərə qarşı böyük və kiçik idarələrin birləşməsi nəticəsində yaranır. ingiltərə və almaniya buna ən gözəl örnəklərdəndir. belə

məqalənin orijinalı: http://www.jesusradicals.com/uploads/2/6/3/8/26388433/warmaking.pdf
türkcə tərcüməsi: https://docplayer.biz.tr/4737314-Orgutlu-bir-suc-olarak-savasmak-ve-devlet-kurmak.html * LiNK YENiLƏNDi

son bəyənilənlər:

oxuyucuların bəyəndikləri: