cauchy üfüqü

bu sifarişi verən:nabifur

xronologiya qaydalarına uyğun olmayan bir çoxluqdan riyazi fizikada, bağlı kosmos vaxtında başlanğıc nöqtəsinə geri dönən bir parçanın *lorentez manifoldu*ndakı zaman cizgiləri keçir. bu çoxluğun sərhəddi isə cauchy üfüqüdür. cauchy üfüqü qapalı boş geodeziyalar tərəfindən yaradılmışdır. hər bir qapalı boş geodeziya ilə əlaqəli olan, bununla bağlı parametrlərin döngü ətrafındakı təcilinin ölçülməsini yenidən tənzimləyən bir qırmızı sürüşmə faktoru mövcuddur. bu qızıl sürüşmə faktoru səbəbilə əlaqəli parametrlər bəlli bir sayıda fırlandıqdan sonra sonlu bir sayıda duracaqdır, çünki, həndəsi seriyalar konvergentdir.

bakı, sabahın xeyir

Sentyabrın gəlişi onsuzda məni yerdən yerə vurmaqdaykən *graviton* rəisin paylaşdığı nostaljik paylaşımlar məni tamamilə keçmişə - uşaqlığıma, köhnə bakının sirli, sehirli keçmişinə götürdü. *bakı, sabahın xeyir* - *Emin sabitoğlu* və *islam səfərli* imzası ilə qəlblərdə taxt qurmuş həzin musiqi. Tarixcəsi də musiqinin özü kimi maraqlıdır.

--spoiler--

Könül Arifqızı: Ötən əsrin 1971-ci ildə böyük bir yaradıcı heyət o cümlədən bəstəkar Emin Sabitoğlu “Azərbaycan Telefilm”in istehsalı olan “Gün keçdi” filminin üzərində işə başlayırdılar. O zaman filimin musiqisi Emin Sabitoğluna həvalə olunmuşdur və filmin mahnılarını da dövrün məşhur ifaçıları Yalçın Rzazadə, Flora Kərimova və Mirzə Babayev oxumalıydılar amma filimin musiqisi Moskvada yazılmalıydı. Ona görə də buradan Moskvaya hazır material getməliydi. Ona görə də bəstəkar öz ifaçıları ilə birlikdə musiqilərini tam və xırda detalları ilə müzakirə edib, materilalları hazırlayır. Əslində söhbət açdığımız mahnı o filimdən deyil. Sadəcə, bu mahnını o filmlə bağlayan yeganə əlaqə bu mahnının o dövrdə bu qaynar iş prosesi nəticəsində ani, gözlənilmədən, növbədən kənar və ildırım sürətiylə yaranışı oldu. Məhs həmin səfər ərəfəsində maraqlı hadisə baş verir. Gecələrin birində bəstəkara açılan zəng onu yeni mövzu və ideya daşıyan gözəl bir mahnını yaratmağa vadar edir.

Beləliklə, ötən əsrin 70-ci illərində Azərbaycan estrada musiqisi tarixində çox böyük çəkiyə, nüfuza malik olan, özüdə paytaxtımız Bakıya həsr olan ən lirik nəğmələrdən biri yarandı. Təsadüfi deyil ki, bu mahnı uzun illər Azərbaycan Televiziya və Radio dalğalarında Bakı sabahlarının himninə çevrilərək, paytaxt sakinlərini salamlayır və sühb çağrışı kimi onların nikbin, pozitiv ruhunu kökləyirdi. Belə xoşbəxt tale yüzlərlə mahnı içərisində nadir mahnılara nəsib olur. Ona görə də həmin xoşbəxt mahnılardan biri olan
“Bakı, sabahın xeyir!” mahnısının tarixcəsinə nəzər salacayıq.

islam Səfərli (nəvə): Bir gün babam islam Səfərli öz qardaşı Hidayət Səfərli ilə birlikdə şəhəri gəzintiyə çıxırlar və islam Səfərli şəhəri o qədər çox istəyirdi ki, ona vurğun baxışlarla baxırdı və özünü elə hiss edirdi ki, şəhər ona məxsusdur. Qardaşı Hidayət müəllim islam Səfərliyə sual verir: “islam, sən elə gedirsən ki, güya şəhərin başçısı sənsən, şəhərin ağası sənsən”. islam Səfərli bele bir cavab verir: “Şəhərin başçıları gəldi-gedərdi. Amma şair həmişə şəhərdə yaşayacaq, həmişə onun qəlbində olacaq. Mən həmişə şəhərin qəlbində olmaq istəyirəm. Bunun üçün mən Bakı haqqında şeir yazacağam” və belə söz işlədir “Mən şəhərin himnini yazacağam” və həmin günün gecəsi qardaşı Hidayət Səfərliyə zəng edib, deyir ki, şeir hazırdır.



Yalçın Rzazadə: Gecə saat 1, 2-yə işləmiş mənə zəng olundu. Gördüm ki, səs gəldi “Yalçın, yatmamısan ki?” başa düşdüm ki, bu mənim çox hörmət etdiyim, böyük şair islam Səfərliydi. Dedim xeyr islam müəllim yatmamışam, mən sənətkaram, sənətkat gec yatar. islam Səfərli dedi ki, bir şeir yazmışam, istəyirəm ona qulaq asasan, şeiri bir saat olar yazmışam, adını da “Bakı sabahın xeyir!” qoymuşam.

islam Səfərli (nəvə): ilk növbədə Yalçın Rzazadə ilə islam Səfərli yaxın dostluğu səbəb olmuşdur. Ona görə də ona zəng etmişdir və bir müğənni kimi bu sözlərin mahnıya yaraşıb-yaraşmadığını bəlkədə, Yalçın müəllimlə bölüşmək istədi.



Yalçın Rzazadə: Dedim, islam müəllim, olar mən qələm-kağız götürüm? Bir də mənə diktə eləyin, mən bu sözləri yazım.... O qədər bu sözlər mənə təsir etdi. Dedim, islam müəllim, olar mən qələm-kağız götürüm? Bir də mənə diktə eləyin, mən bu sözləri yazım.... O qədər bu sözlər mənə təsir etdi.
Artıq gecə saat 2-yə yaxın idi. Bilirdim ki, Emin Sabitoğlu işləyir. O, gecə saat 4-ə kimi, bəzən səhərə kimi işləyirdi. Emin, gecələr işləməyi çox xoşlayardı. Həmən Eminə zəng vurdum. Dedim ki, Emin, mənə islam müəllim zəng etmişdi və belə gözəl şeir yazıb, adını da “Bakı, sabahın xeyir!” qoyub. Emin də məni kimi dedi ki, Yalçın, dayan kağız-qələm götürüm bu sözləri yazım. Telefonda sözləri dedim Emin yazdı. Sonar söhbətləşdik, dedi ki, sabah Moskvaya uçuruq, oradan gələndən sonra görüşərik. Sağollaşdıq.... Artıq gecə saat 3-ə yaxın olardı, telefon zəng çaldı. Bir də gördüm, Emin Sabitoğludur, deyir musiqi hazırdır, qulaq asmaq istəyirsən? Dedim əlbətdə, telefonu pianonun üstünə qoydu, Eminin çox gözəl oxumağı vardı və Emin pianoda “Bakı, sabahın xeyir!”i çaldı, sözləri ilə bir yerdə oxudu.





--spoiler--
Qaynaq: link

Mövzudan kənar olsa da qeyd etməliyəm ki, keçmişin həyatımızda qoyduğu bu gözəl izlərdən sonra gələn yeniliklər o qədər möhtəşəm olmalı idi ki, biz o filmlər baxdıqca, o musiqiləri dinlədikcə, o şeirləri, romanları oxuduqca deməli idik ki, həqiqətən korifeylərin əməkləri boşa çıxmayıb. Lakin, çox təəssüf! Elə bir müasir "incəsənət"sizlik lə qarşı qarşıyayıq ki, nətivəsində beynimizdəki həyatdan zövq almaq hissiyatını itirmişik. Əsəbi olarkən və ya darıxdığım zamanlarda hansısa göbələk müğənninin *üç badam bir qoz* musiqisinə qulaq asmaqdansa, hansısa tarixi bir binanın damına çıxıb intihar etmək məni daha çox rahatladar deyə düşünmürəm deyil.

ailələrin mənəvi çatışmazlıqlarının qurbanı olmaq

bəlkə də dəfələrlə çeynənmiş mövzulara toxunacam, amma, yenə də təkidlə toxunacağam

aydın məsələdir ki, doğularkən valideyinlərimizi özümüzün seçmə şansımız sıfıra bərabərdir. elə buna görə də hələ həyata qədəm qoymamışdan əksərimiz *bug*u yemiş oluruq. bizi *kinder sürpriz*dən çıxar kimi fərqli oyunlar gözləyir bu dünyada. nəisə.
deyək ki iki vecsizin kef çəkmələrinin nəticəsində düşdük bir buga. hələ bu harasıdır, qaqaş, sən bugun yekələrini böyüdükcə görəcəksən. anan atana olan qəzəbini səndən çıxarkən, beyni fındıq qabığı boyda, içi isə boş olan valideyinlərin sənə *təhminə*ni erotik film kimi təqdim edərək uşaqlığında yaşaya biləcəyin ən böyük travmalardan birini yaşadarkən, hələ sikişməyin və seks anlayışının nə olduğunu bilmədən 6 yaşındaykən
qonşunun yaşıdın olan oğlunun sənlə oynamasına anan tərfindən iyrənc ifadələrlə qadağa qoyduğuna şahid olarkən, dayın və ya əmin, 8-9 yaşlarında körpə uşaq ikən "çıxarın onun əynindəki şortiki, sabah da göbəyi açıq gəzəcək" deyərək və ya "oğlan uşağı nədi, qırmızı rozvi geyinir, sabah da petux olacaq arvad kimi geyinəcək" kimi ifadələrlə iyrənc bir şəkildə səni göstərərkən görəcəksən bugun ən böyüyünü. daha sonra böyüyəcəksən, ailənin sənə yüklədiyi bütün tabuları qıraraq qarşındakı maneələrə meydan oxumağa çalışacaqsan. və bunu edərkən o mənəviyyatı 3qəpiyə dəyməyən valideyinlərinin gözündə tamamilə dəyərdən düşəcək, qohum əqraba tərəfindən kəskin şəkildə qınanacaqsan. sən həyatını qırnaqlarınla qazıyaraq qurmağa çalışacaqsan, lakin onlar səni yolundan döndərmək üçün yeni maneələr atacaq önünə vicdanın nə olduğunu anlamadan vicdan öyrətməyə çalışacaq sənə. bu da yetməzmiş kimi var olduğun üçün səni günahlandıraaq, hər günönünə atdığı bir iki dilim çörəyi sənə haram edəcəklər. iki yolun olacaq; ya sınacaqsan bu canavar ruhlu insanların qarşısında, ya da aldırış etmədən davam esəcəksən yoluna. hər iki variantda da daxilində elə bir boşluq yaranacaq ki, bütün ömrün boyu çalışacaqsan o bişluğu qapamağa, amma nail ola bilməyəcəksən. birincində sındığın üçün itirdiyin həyatının yaşanmamış xatirələri qoyacaq sənə, ikincində isə illərlə nifrət etdiyini düşünsən də əskində bağlı olduğun ailəni itirmək məhv edəcək səni. hər ikisində də qurban sən olacaqsan. buna görə də valideyin olmaq yaxşı heç nə vəd etmir, nə körpə nə də ana ata üçün. çalışmalıyıq ki kimsəni bədbəxt etməyək, kimsəni bu cəhənnəninyaşamağa məcbur buraxmayaq. sayqılar efənim.

təhminə

hekayəsi zaurun tutarsızlığı, inamsızlığı ucbatından nöqtələnən bir bərabərliyi izah etsə də özlüyündə dərin məna kəsb edən dram janrında çəkilmiş film. belə ki, qadınla kişinin biri birinə olan eşqi onlar daimi birlikdəykən, heç bir əngəl olmadan alovlana bilməz. təbiətimiz belədir, hər zaman əlimizin çətin çatdığı, ailələrimizin sevməyi rədd etdiyi şəxslər bizə daha cazibəli, daha sevimli görünmüşdür. əslində, filmin mövzu aldığı əsərdə yazıçı da bunu vurğulamağa çalışır, yəni ki, *qovuşma*, *vüsal*, *bir ömrü birlikdə yaşamaq* deyilən şeylər əslində eşq deyilən odu söndürə biləcək gücə sahib səssiz fırtınalardır. filmdə iştirak edən baş rol ifaçılarına gəldikdə isə, həqiqətən də istər təhminənin azad qadın imicini canlandıran meral komrat olsun, istərsə də zaurun ifadəsiz üzündəki məna dolu dərin gözlərin sahibi fəxrəddin manafov, hər ikisi də sanki sırf bu film üçün aktyor və aktrisa olmuş şəxslərdir.

edit: sevən şəxslərə tövsüyyəm odur ki, bu filmi bir neçə dəfə fərqli yaşlarda izləsinlər. həqiqətən də görəcəklər ki, yaşa dolduqca film haqqında fərqli fərqli düşüncələrə sahib olacaqlar

əfsanəvi dini meyxanalar

(baxma: hacı pivəsi ilə hisə verilmiş halal kəsim qaban əti )
(baxma: yas yerində zəm zəm suyuna qatılmış üzüm arağı sifariş verən molla pirvəli)
və sair, və sair...

azərbaycanlı qızların 90%-nin siyasətdən başı çıxmaması

pəh...
ha ha ha güləyim bari...
ala qadın dediyin siyasətin allahını yazır, siz başıboşlar da burda nəyi müzakirə edirsiniz. broo, siyasət qadınların təbiətində var. onlar görüb görə biləcəyiniz ən mükəmməl politik zəkaya sahib canlılardır. atdıqları hər addımları dəqiqliklə hesablayacaq qədər həm də. elə buna görədir ki, ölkə əhalisinin 51% ni təşkil edən kişilərin 80% inin boğazında arvad kəmsiyi var. siz xaricdən evli bir kişini dominant, ciddi, ağlı başında görə bilərsiniz, lakin, o kişi çoxdan ruhunu, ağlını, ciddiyətini və dominantlığını arvadına təslim etmişdir. bu köpəyoğlu atalar boşuna deməyib ki, hər bacarıqlı kişinin ardında onu bacarıqlı idarə edən bir qadın dayanır. ola bilər ki, siz qadınların 90% ni dövlət siyasətindən bixəbər olduğunu nəzərdə tutursunuz, amma unutmamaq lazımdır ki, tarixin gördüyü ən qüdrətli imperatorları idarə edən ən böyük qüvvədir qadın. qadınların siyasətini anlayan kişi cinsinin çox az nümayəndələri var ki, onlar da evrim geçirmiş canlılar siyahısına daxil edilərək qırmızı kitaba düşmək üzrədir.

futurizm

20 ci əsrin başlanğıcında italyan bir şairin (adını xatırlamıram, bilən yazsın, please) başlatdığı, bir çox qaydaları ilə razılaşsam da tamamını sevəmədiyim, özündə həyat dinamikasını əks etdirən yenilikçi, anarxist sənət cərəyanı. əsasən, ədəbiyyat sahəsində başlasa da tezliklə, incəsənətin digər növlərini də öz ağuşuna almağı bacarmışdır. ədəbiyyatdan sonra ən çox memarlıq, rəssamlıq və musiqi sahəsinə təsirini görstərmişdir. sevmədiyim tərəfləri əsasən memarlıqla bağlı olan bu axımın ən bəyəndiyim təsirləri də məhz musiqi və ədəbiyyat sahəsindəki dəyişiklikləridir. belə ki, hər zaman öz dövrünü qabaqlayacaq qədər sürətli dəyişimdə olsa da, adrenalin, həyəcan və hər dəfəsində öz keçmişini rədd etməyi, nəzərə almamağı təbliğ etsə də çoxlarımızın gözəl tanıdığı *karl marks*ı dünya və rus ədəbiyyatına qazandırdığı üçün bu cərəyana və yaradıcısına təşəkkür -*

allahını sikeyim

entrymin üzünü burdan tutub din-min söhbəti salan manqollara səslənmək istəyirəm : günəşi götəş oxumayın, doğru sandığınız fikirlərinizə oppanım! ala, adamın nikini necə dinlə bağlaşdıra bildiniz, hələ onu fikirləşirəm, ətağa.

allah və din tamam fərqli anlayışlardı, ey mənim dünya görüşləri, düşüncə qabiliyyətləri göt qılı qədər olan başıboş yazanlarım! dünyada sayını bilmədiyimiz qədər fərqli din və inanc tərzləri var. hər birisinin də özünə məxsus tanrı, allah və tanrıçaları. eləcə də heç bir inancı qozlamayıb sadəcə allaha inananlar da var. yəni, sözümün canı odur ki, allah varsa da onun sizin boş beyinlərinizi zəbt edən dinlərlə heç bir əlaqəsi yoxdur! di gedin bir az beyninizi əmgəyi doğulduğu gündən bitişik olan kəllə qutunuzdan çıxarın bir az oksigen alsın.