kürk mantolu madonna
![]()
sabahattin alinin kuyucaklı yusuf ve içimizdeki şeytanla beraber üç romanından biri..eslinde kürk mantolu madonna roman üçün olduqca kiçik, hekaye üçün ise olduqca uzun qalır, bu sebeble onun üçün esasen novella (kiçik hecmli roman) deyirler..
bir eşq romanıdır, lakin esasen ağladan cinsden deyil bir qeder de düşündüren cinsden. en azından menim üçün bele olmuşdu..duyğu yüklüdür, beli, lakin eşqin anlamını, deyerini ehtiva eden düşünceler de az deyil eser içinde..
eseriiki qisme ayıra bilerik: ilk ve giriş qismi sayacağımız ve menim üçün daha deyerli olan bölümde insanlararası münasibetlerden behs edir. ikinci qisimde ise bir insanın hezin hekayesi, eşqin timsalında ele alınır. ne sebeble ilk qisim menim üçün daha mühimdir, çünki o sehifelerde insanlarda görmediyimiz ve ya görsek de anlam vere bilmediyimiz xüsusiyyetlerden behs edir..bunu sadece eserin qehremanı raif efendi timsanlında düşünmeyin. eseri neql edenin özünün kiçik hekayesi de maraqlı idi: işsiz ve maddi anlamda mehrum qalınan günlerde etrafdakıların bize nece münasibet gösterdiyi, destek çıxdığımı yoxsa, iqtisadi ve ya sosial statusundan istifade ederek bizi ezdiyimi kimi nüanslar. ve bir insanın varlığı..varlığı hiss edilmeyeck bir insanın varlığı..ve etrafımızın bu insanlarla dolu olduğu gerçeyi..
--spoiler--
eserin ikinci qismi ise tam bir eşq hekayesidir: duyğulandırdı elbette, belke bir miqdar göz yaşı da tökdürdü, feqet daha çox suallar buraxdı arxasında..türk edebiyyatına mexsus minlerce roman içinde kürk mantolu madonna ne sebeble en zirvede qalmağı bacarıb? türk insanın eşqe verdiyi deyerle mi? ve o eşqe ki orada iki neferden biri deli kimi deyil, gayet ağlı başında sevdiyini söylemişti: beli kürk mantolu madonna idi bu ve raif efendiye tam da bele demişdi: seni seviyorum..deli gibi değil, gayet aklı başında olarak seviyorum..bu madonna heyatı boyu aşiq olacağı birinin qarşısına çıxmasını gözlemiş, bütün o cazibesi ile kişilerin istediyini elde etmeye alışmış dominantlığına qarşı gelmiş ve onu qadın olaraq deyil bir insan olaraq sevecek, qadınlıq namine heç bir şey gözlemeden sevecek birini istemiştir heyatında: lakin bu doğurdan da raifdirmi? maria puder uzun müşahidelerin, cereyan eden hadiselerin ve belke de qelbin sesinin tesiri ile gözlediyi insanın raif olduğuna qerar verir. maria puderle altı üstü eyni yaşda bir qadın olaraq men ise deyirem ki yox, maria bu raif deyildi.. raif senin tebietine göre çox durğun, fazla utanqac, senin deli dolu hallarına göre olduqca çekingen bir xarakterde idi.o senden xarakterinin eksik qalan yönlerinin tapa bilmişdi, feqet sen onda axtardığın keyfiyyetleri tapa bildinmi? biz qadınlar teessüf ki çox vaxt bele zenn edirik, ve ya daha doğrusu özümüzü bir miqdar bele zenn etmeye/hiss etmeye mecbur edirik..merhemet hissimiz göz göre göre ağlımızı yatışdırır, sakinleşdirir, hislerimizi yönlendirmeye başlayır..
--spoiler--
raif efendiye gelince düşünce ve duyğuları olduqca zengin lakin içindekileri herekete keçirmekde passif qalmış bir şexsiyyetdir. eser boyunca bir çoxumuzun ona üreyi yandı, bu çox tebii ve insan olmanın getirdiyi bir empatiya hissidir. lakin mesuliyyetsizlik heddine çatan bu hereketsizliyin getirdiyi facielerin tek mesulu ele o insan özüdür..elexsüs bu bir exlaq meslelesi ise..eserin sonunda boğazım düyünlenmiş halda gözlerimle cümleleri qovalarken o an:
--spoiler--
heyatını mübaliğesiz yoluna feda ettiyin maria puderden sene qalan tek xatire-qızının üçün heç ne etmemeyin..onun ardından getmemeyin, o qatarın arxasından qaçmamağın, onu axtarıb tapmamağın, yanına almamağın, maria puderle olan bağını-gerçek bağını heyatın merhemetsiz qollarına buraxmaxın..bir ata olmanın getirdiyi exlaqi öhdelikleri bir yana qoysaq bele aşiq olduğun, heyatının son on ilinde bir an bele unutmadığın bir qadının seninle arasındakı bağı ve belke gözlerini heyata yumarken sene emanet etdiyi bir canı yad insanarın arasına buraxmağın..
--spoiler--
ve şerhimi maria puderin sözleri ile bitirmek isterdim: - ahh, raif..
doğurdan da bir personaj olaraq sene ne derinden qezeblenmek, ne de tamamen haqq vermek mümkün olur..
)