the hobbit: an unexpected journey

the hobbit trilogiyasının ilk filmi. 2012-ci ilin dekabr ayında tamaşaçıya açılıb. rejissor peter jacksondur. ssenaridə trilogiyanın çəkildiyi the hobbit novelinə fran walsh, philippa boyens, peter jackson, guillermo del toro kimi yazıçılar da əlavələr ediblər.

film musiqiləri diqqətəlayiqdir, o boyda peter jackson uşaq zad deyil təbii, hansı səhnəyə hansı musiqi-adam işini bilir.
film musiqiləri howard shore tərəfindən bəstələnib. lord of the ringsdə istifadə edilən musiqilər bu filmdə də var.

filmi izləmədən filmin ssenarisi haqqında heç bir məlumat oxumasanız, məsləhətdi.
illa oxuyacam deyirsizsə məsləhət sizindi.
--spoiler--

film bilbo bagginsin (martin freeman) gandalfla (ian mckellen) ilk tanışlığı ilə başlayır. gandalf öz günlük işləri ilə sakit həyatına davam edən gənc hobbit* ing. hobbit * milli elmlər akademiyası məşğuldu, mən tərcümə elədim bagginsi 13 dwarve-in* ing. leliput * türkcəsi cüce öz yurdları olan yalnız dağ(u:lonely mountain ) ereboru samug adlı əjdahadan geri almaq uğrundaki mübarizəyə dəvət edir. baggins buna ilk başda etiraz edir, amma sonda getmə qərarı alır. yolda trolllərlə, orklarla qarşılaşırlar. baggins ağlı ilə trolllərdən bütün qrupun canını qurtarır. orklarla qarşılaşmada isə balaca olan baggins aradan çıxır və yolunu azır. məşhur gollumla tanış olmağı bu yolunu azma sayəsində olur. gollum o məlum üzüyü cibindən salır və üzük bagginsdə qalır. hələ heç iim üzüyün sirrini bilmir. baggins leliputların* sözü düz yazdığma əmin deyiləm yanına çatır. yağışdan qaçıb doluya tutulan leliputlar throrun oğlu thorinin əzəli düşməni azogla qarşılaşırlar. dalaş başlayır və azog tam thorinin başını kəsdirəcəkkən baggins onu xilas edir, gandalfın kömək çağırması ilə qrup xilas olur və uzaqdan yalnız dağ görünür. ilk hissə burda sona çatır.

film boyunca leliputların heç sevmədiyi elflər, radagast the brown, qartallar leliputlara kömək edir.

film boyunca bir the lord of the rings sevəri olaraq həyəcanlandım, diksindim, gah güldüm, gah gözüm yaşardı. yəni film təsirləndirir bir şəkildə. leliputların ocaq başında misty mountains oxuması tükləri biz-biz etdi. ardından dağlar qoynunda lord of the ringsdə gedən musiqilər də gəldi və lord of the ringsi əfsanələşdirən biri olaraq, gözlərim doldu.
mayalılar və dalay lama neprav çıxdı, amma bu film üçün dəyərdi dedim.

tolkienin və jacksonun fantaziyasına heyran qalmamaq mümkün deyil. elflərin yaşadıqları rivendell və ya leliputları yurdu erebor sözlə başa salınmır, görmək lazımdı.

--spoiler--

the hobbit

ilk hissəsi 2012-ci ilin sonunda kinoteatrlara gələn fantaziya, macəra janrında filmlər seriyası. ilk hissənin rejissoru peter jacksondur. film j.r.r. tolkienin "the hobbit" noveli əsasında çəkilib. the lord of the rings trilogiyasındakı bilbo baggins in macəralarından danışan yeni bir üçlü:
(bax: the hobbit: an unexpected journey) (2012)
(bax: the hobbit: the desolation of smaug )(2013)
(baxma: the hobbit: there and back again )(2014)
fimlərdə baş rollardangandalfı ian mckellen, bilbo bagginsi martin freeman, thairin oğlu thorini isə richard armitage canlandırır.

bir qızın tükəzban olduğunu anlama yolları

hər dəfə görəndə əsəbləşdirən metodlardır. müasir gəncliyimizin son dövrlərdə türkiyəni, türk gəncliyini kopyalamasının bir misalı daha. onlarda kezban bizdə tükəzban. xalqla əlaqəli məsələlərdə təsadüf olmur, buna görə heç kim mənə kezban-tükəzban adlarındaki oxşarlığın təsadüf olduğunu deyə bilməz. qısacası türklərdən kopyalanan bir anlayış daha.

tükəzban orta statik qızlara verilən addır. her bir ümumiləşdirmə kimi də çox zaman səhvdir. lasina, kabluk geyirsə- geymirsə, makiyaj edirsə-etmirsə, kitab oxuyursa-oxumursa,......, nəfəsi burnundan alırsa, ağzından alırsa tükəzbandır. istisnalar qaydanı pozmur deyillər. filan şey edən hamı tükəzbandır, bir dəfə deyilsə, o istisnadır. bir nəfər də hamı içinə daxildi, 100% birliyi pozulur deməli səhv bir ümumiləşdirmədir və bu mövzuda istisna qaydanı pozurmuş.

ümumilikdə, tükəzbanların olması gərçəyinə qarşı deyiləm. tükəzbanlar vardır! onları tanıma metodu səhvdir. tükəzban düşüncələrinə görə bir qıza verilən addır. söyüş kimi bir şeydir, bir qızı-qadını bir grup altında toplamadır ki, bu cinsindən asılı olmayaq, hamını əsəbiləşdirən şeydir. heç kim mən tükəzbanam deməz. bir tükəzbanı tanımaq istəyirsizsə, onla fikirləri haqqında bir az söhbət edin sadəcə. xarici görünüşündən, davranışlarından, yazı şəklindən, baxış şəklindən bunu anlamaq çətindir-mümkünsüzdür.
tükəzbanlara aid bir fikir sezsəniz, niyə elə düşündüyünü soruşun. tükəzbana aid bir davranış şəkli gördüz niyəsini soruşun.
heç kimi, bir tükəzbanı belə, xaricindən tanımaq olmaz, igidlərim-gözəllərim.

star wars

4,5,6-cı hissəsi 1,2,3-dən illər öncə çəkilən bilim kurgu, fantastika, macəra və aksiyon filmləri ardıcıllığıdır.
bilimkurgu filmləri üzrə diqqətəlayiq ilk film 1977-ci ildə star wars episode iv: a new hope* ulduz müharibələri: 4-cü hissə- yeni ümid adı ilə başlayır. bu seriyanın 4-cü və ilk çəkilən hissəsidir, yəni star wars əfsanəsi bununla başlayır.
beşinci hissə star wars: episode v - the empire strikes back * ulduz müharibələri: 5-ci hissə- imperatorluq yenidən hücum edir adı ilə 1980-ci ildə gəlir. bu hissənin rejissoru irvin kershnerdir.
altıncı hissə və zincirin son halqası isə star wars: episode vi - return of the jedi * ulduz müharibələri: 6-cı hissə- jediın dönüşü 1983cü ildə gəlir. rejissor richard marquanddir.
bundan sonra film illərlə ara verir və halqanın ilk hissəsi 1999-cu ildə star wars: episode i - the phantom menace* ulduz müharibələri: 1-ci hissə- ruhun şantajı .
ikinci hissə 2002-də star wars: episode ii - attack of the clones* ulduz müharibələri: 2-ci hissə- klonların hücumu
star wars: episode iii - revenge of the sith * ulduz müharibələri: 3-cü hissə sithin intiqamı 2005-ci ildə kinoteatrlara gəlir.

5-ci hissənin rejissoru irvin kershner, 6-cı hissənin rejissoru richard marquanddır. digər hissələrin rejissoru isə george lucasdır. filmlər çizgi romanın* rəsmli roman deyim? filmləşdirilmiş halıdır və çoxunda filmə uyğunlaşdırılmış halının altında george lucas var. ilk hissənin* 4-cü hissə tamamanı ona aiddir. digər hissələrdə də ssenaridə adı keçir. sadəcə 5-ci hissədə heç adı yoxdur ki, burda ssenaridə leigh brackett və lawrence kasdan adlı yazıçıların imzası var. ilk 4-5-6-cı hissələrdə mark hamill(luke skywalker), harrison ford(han solo), carrie fisher (princess leia) baş rollarda oynayır. r2d2-nu kenny baker və c3po-nu isə anthony daniels səsləndirir.


filmin əvvəl sonunun sonra başının çəkilməsi və ilk deyəndə 4-cü hissə nəzərdə tutulması qarışıqlıq yaradır. film hadisələrin xronoloji ardıcıllığına görə hissə nömrəsi verilib. yəni 4,5,6 daha öncə çəkilməsinə baxmayaraq filmdə daha sonraki dövrlərdən danışır, 1,2,3 isə daha əvvəlki hadisələrdən və 4,5,6ya səbəb olanlardan danışır. 4,5,6-da qoca olan qəhrəmanlar 1,2,3-də cavandırlar. bu qarışıqlıq bir getsin dedim. filmə 4cü hissədən baxmaq məsləhətdir. hər iki halda da digər hissələrin sonunu bilirsən nəticədə. hər halda 4,5,6dan başlamaq iyidir, iyi.

gələk ki, filmlər nədən danışır. 4,5,6 bir imperatorluq və bu imperatorluqda inqilab etmək istəyən insanlardan danışır. imperatorluqda ən yüksək hərbi rütbəyə malik olan darth vader, namı diğer lord vader və qarşısında inqilab etmək istəyən qrupun üzve prinsessa leia, təsadüf əsəri qrupa qatılan luke və han. film 6 hissəli olduğu üçün qəhrəmanlar çoxdu.
filmin ilk hissəsi* 4-cü hissə prinsessa leianın r2d2 və c3po ilə obi-wan kenobiyə mesaj göndərməsi ilə başlayır. bu mesaj ilk əvvəl luke-un əlinə keçir və luke məsələyə daxil olur. ben obi-wan kenobi jedi ustasıdır. jedi isə star wars filmlərində özəl döyüş sənətləri ilə öyrədilmiş müdrik insanlara deyilir. usta yoda, obi-wan kenobi jedidır. lord vader da bir zamanlar jedi idi. sonradan səbəbi 1,2,3-də bizə bəlli olan hadisələrlə qaranlıq tərəfə* dark side keçir.
filmin 1,2,3 cü hissələrində baş rollarda tanıdığmız simalardan natalie portman(padme), ewan mcgregor(obi-wan kenobi), liam neeson (qui-gon jinn) oynayır. natalie portman heç bir rolunda o qədər gözəl olmadı, ewan mcgregor və liam neeson da jedi rollarında çox karizmatik olurlar. bəlkə də obrazları insanda belə təsir buraxır. bu hissələrdə lord vader hələ anakin skywalker olur və qaranlıq tərəfə keçməsə səbəb hadisələr məlum olur.

indi keçək yazarın öz fikrinə. star wars anlatılmaz-izlenir. mən bu yazı ilə bunu anladım. sözlüyə gəldiyim gündən bu film haqqında yazmaq istəyirəm. xüsusi günü gözləyirdim, o gün ki, bol-bol vaxtım və həvəsim olacaq. qismət bu günəymiş. bunu dedim, çünki star wars seriyası hər izləyən üçün tamam başqa yerə qoyulur və başqa dəyərə sahib olur. bu film seriyasının qız-oğlan izləyicisi olmur, izləyən çox insanı heyran qoyur. səbəb o dövrdə bu qədər təmiz bilimkurgu filmi çəkilməsindənmidir, obrazların özünə məxsusluğundanmıdır yoxsa bir bilimkurgu filminin bu qədər mənalı, gülməli olmasındanmısır bilinməz. onu izlədikdən sonra günümüzdəki bir çox bilim kurgu filminin ondan təsirləndiyini görəcəksiz. yəni texnologiya nə qədər inkişaf etsə də, star wars bilimkurgunun əcdadı olmaqla yanaşı, tanrısıdır da. izlədikdən sonra həyata təsir edir, bütün gün ondan danışmağa, onla yaşamağa da başlıyırsan. və onlar haqqında düşünürsən. jedi olmaq kimi fikirlər gəlir ağlıva. usta yodanı usta qəbul edirsən və onun o gülünc görüntüsünün altındaki müdrik insana hörmət edirsən. bir bilimkurgu olaraq bir fərqli tərəfi də dünya planetindən heç bəhs edilmir. ciddi olaraq, bu ulduz və ya başqa planetlərin müharibəsi olur, başqa bir dünya və anlayışlar var filmdə.

6 hissədən ibarət olduğu üçün uzatdıqca uzadıla bilər entry. qısacası bilim kurgu sevənlərə mütləqliklə məsləhətdir.

hicablı qızın siqaret çəkməyi

hicab əxlaq, siqaret əxlaqsızlığı simvolizə elədiyi üçün bir-birinə tərs düşən şey kimi görünə bilər. əslində bir insanın siqaret çəkməyindən fərqi yoxdu. yəni qəribə biri olduğu fikri siqaretə və hicablıya olan önyargılarımızdan gəlir.
dindarlar öz məntiqlərinə görə hərəkət etmirlər, dini kitaba görə hərəkət edirlər. konkret siqaretin ziyanlı olduğuna dair maddə yoxdu. siqaret ziyan olduğu üçün çəkməyən biri məntiqlidir. porno əsrində hicabın məntiqsiz olduğunu da bilərdi məntiqli olsaydı. yəni ay günahdı deyə başımı bağlıyım deyən özü oturub fikirləşmir, siqaretin günah olduğunu yazmayan kitaba görə hərəkət edib çəkir.
quran yazılan vaxtı siqaret yox idi, yoxsa günah sayılardı və ya quranda insan bədəninə ziyan olan hər şeyin günah olduğu yazılıb kimi sözləri olanlar isə mənə yox, siqaret çəkən dindara deyəcəklər.

ametu

#24923 entrysiylə təsirləndirmiş yazar. nifrət sevgidən doğur. birini öldürəcək qədər nifrət edirsənsə ona içdə sevgi vardır, beklentin vardır və o buna cavab vermirdir. o entryni yazacaq həssaslığı olan insan birini öldürə bilməz. onsuz da özü də deyib olmaq istərdim ki, rahat-rahat öldürüm. eyni cəmiyyətin üzvü olaraq, fikir verməməyə çalışmağı məsləhət görürəm* üstümə vəzifə deyil, həddimə də düşməz də yenə də içimdə qalmasın . qulaqlıqla gəzsin, fikir verməsin. mümkünsə ölkədən çıxmağın yolunu axtarsın. dəyişdirmək istəyirsə də, dəyişdirməyə çalışsın bir şəkildə. dəyişdirəmməyəcəyini bilə-bilə, dəyişdirməyə çalışmaq və balacaca ümid belə bir balaca o ruh halına təsir edir.

qatil olmaq istəmək

bir sevgilinin vəhşicə, haqsızca, cırıx/oğraşca tərk etməsindən sonra masonik cinayetler adlı kitabı oxudurdan sonra ergən ikən içimdə yaranan istək. ilk onunla başlayıb ardından bu qədər yalan olduğuna çox təəccübləndiyim dünya fərdlərinə keçəcəkdim. ergenlik işte aq.
ümumilikdə, seri qatil* seri katil sözünü tərcümə eləyəmmədim hekayələri oxuduqca içdə yaranan istəkdir. adamlara hörmət eliyirsən çünki gedərək. qarındeşən jack deyə biri vardı. ömrünün axırına kimi qadınlara təcavüz edib qarınlarını deşib bağırsaqlarını ortaya töküb aradan çıxırdı. ömrünün sonuna kimi də tapılmadı. ümumilikdə əfsanə qatillər çoxdu. və seri qatillər tutulduqda, öldükdə və ya heç tutulmasalar belə onların kopyaları ortaya çıxır. yəni seri qatillər bir növ insanları buna ruhlandırır. daha artığı üçün (bax: criminal minds)
amma qatil olmaq üçün nifrət bəs eləmir. ağırdan ağır travmalar olmalıdı. azərbaycan cəmiyyəti belə buna bəs deyil. ciddi bir şəkildə manyak, psixopat olmaq lazımdı. anlıq kinə qurban getmək lazımdı. velhasıl, qatil olmaq asan deyil.
əlavə: hamının bildiyi saw* namı değer pila ləqəbli seri qatilin kinosu, misal üçün. o insanın ağlına məntiqinə heyran idim mən. qurduğu sistemlər, seçdiyi insanlardaki özəlliklər, onlarla qurduğu dialoqlar. kişi idi rəhmətlik əsl. amma yerinə gələn kopyası hansı ki, pila 4-də ordaya çıxırdı o bildiyimiz dütdülü idi. bir nəfər çıxsın desin ki 6sına da baxmışam və mən o kişiyə hörmət eləmirəm. səbəbi də var idimi var idi. manyak idi, o ayrı mövzu.
dünyada ədalətin olduğuna inanırıq, burda olmasa da axirətdə cəzalarını çəkəcəklər* xuy çəkəcəylər . 15 yaşlı qıza təcavüz edən 17nəfərin azadlıqda qaldığı dünyada yaşayırığ. qatillər onlara olan ədalətsizlik üçün cəzalandırırlar, özlərincə ədalət gətirirlər. türklərdə sen insanı katil edersin deyə bir söz var. yəni insanı o həddə çatdırırsan. dünyada milyonlarca qatil var. və o milyonlarca insanı qatil edəcək də ən azı milyonlarca insan və ədalətsizlik örnəyi.

hardan hara gəldim bilirəm də, sadəcə bir az təsir elədi o boyda entryynən məzələnmək. adam hislənib, hirslənib adam kimi paylaşıb. belə məzələnməklə bir az da ağ eləsək adamı qatil eliyəriy hə.

sözaltı sözlük

dünən sikərəm səni, yox mən sikərəm səni, yoxe mən səni deyə dialoq qurduğun adamla, bu gün öpürəm ürəy deyə sağollaşdığın yerdir. son oxuduğum bir neçə entrydən başa düşdüm ki, bir çox belə hal baş verib. axırda da çoxu bir şəkildə barışıb.
gələcəkdə bir gün zirvə olacaq bəlkə iki nəfər salamlaşacaq öpüşəcək, biri obrinə deyəcək yadındadı o vaxtı qan salırdıne ki azərbaycan şriftləriynən yazmıram, sora noldu? sikə-sikə yazdın. obri də deyəcəy ehe-mehee bla bla bla... nəticədə hamı eyni yerdə olacaq.
sonda tanım: söz6 sözlük bizi birləşdirən dəyər* hırıldama
sözlük yazan oğlan* misaçün yaman olmaz.