odin den ivana denisoviça

aleksandr soljenitsının yazdığı yazdığı roman. ümumi məzmun rus sürgün düşərgəsində olan ivan denisoviç şuxovun həbsxanada keçən bir gününün təsviridir. solijenitsına nobel qazanmağında əsas yardımçı olan əsərdir. aleksandr əvvəlki əsərlərində daha çox oçerk kimi bədiilikdən qaçaraq sistemin daxili təzadlarını olduğu kimi göstərirdisə bu əsərdə artıq işin içinə öz ədəbi biliklərini də əlavə edir və bir gün həbsxana həyatını elə təsvir edir ki, siz bezmirsiniz, və sonda təəssüflənirsiz. stalin rejimini açıq-aşkar ortaya çıxır və əsərin də bu qədər gözəl alınmasının yəqin bir səbəbi də solijenitsının özünün bir müddət qulaq-da qalması olmuşdur.
azərbaycan dilində "fikir sexi" tərəfindən çap olunmuşdur. rahatlıqla əldə edə bilərsiniz.

hassiktirogen

ideologiyasına tərs olan bütün işlərə mız qoyacaqdır. bu cümlə ilə belə kimlər tərəfindənsə edilən işin ümumiyyətlə cəmiyyət üçün xeyirli olub-olmadığını düşünmədən mız qoyduğunu etiraf edir. individual-anarxist ola bilərsən, amma bu həyatda hamı üçün ortaq olan anlayışlar var ki, bu bütün ideologiyalar tərəfindən dəstəklənir və ya dəstəklənməsə də qarşı çıxılmır. məsələn zülmə qarşı səsini çıxarmaq kimi. əgər kimsə mitinqdə baş verən adamları dəstəkləmək, onların səsini avropaya çatdırmaq üçün ingilis dilində olan postlar yazır və bununla onları cəlb etmək üçün çalışırsa, sənin bütün yazı haqqında verəcəyin rəy yalnız orda hansısa sözün səhv tərcümə edildiyi və sənin ingilis dilini həmin adamdan daha yaxşı bildiyin olmamalıdır. bundan əvvəlki entry-də isə sonuncu cümləsi ilə necə populist biri olduğunu yenidən isbat edir.

hassiktirogen

əgər düşündüyüm adamdırsa mən bu adamı bir ara çox ideallaşdırırdım. çünki ancaq virtual fəaliyyəti ilə maraqlanırdım. düşünürdüm ki, necə bu qədər çox şeyi bilməsi mümkündür. sonra bir gün əslində soxduğunu tutdum, bir xarici məqalə oxuyaraq özünü tarixi dəlisi göstərməsi, bir şey bilmədən və ya eləmədən bütün nə uğrundasa vuruşan insanlara bir mız qoyması məni yetərincə soyutdu. son nöqtə isə yeraltı kitab cafe-də onu bir qızla öpüşən görəndə yaşandı. təbii ki, öpüşür, yaxşı eləyir, amma ki bütün bunlara qədər facebook-da qızları almadığını göstərən adamın sevgilisinə olan münasibətinə baxanda əslində qızlardan necə asılı olduğunu düşündüm. heç də hərtərəfli biri deyildi ondan sonra artıq tamamilə. sadəcə internetdən necə istifadə etməyi bilirdi.
təbii ki, əgər kim olduğunu düz müəyyənləşdirmişəmsə.

acı uşaqlıq xatirələri

eslinde xeyli sayıda acı uşaqlıq xatirelerim var, yazsam çox uzun olar, indi en adilerinden birini yazıram, qalanlarından sonra yazaram.
demeli men gencede qalan vaxtları mehlemizde qapıçı qoyurdular meni, pis oynadığımdan da yox, doğrudan yaxşı dururdum qapıçı, 7 yaşında uşaq mehlenin qapıçısı idim, o vaxtdan ele esas qapıçı dururam. neyse, mehlede qapıçı durmaqla filan men onda özümü taffarel hiss edirdim, bir defe getdim qazaxa, kendimize. kendde stadionda yeke oyun gedir, men de şeherde qalan adamam deye tanımırlar meni, amma men qıraqda nece yaxıram, "ala menim kimi qapıçı duran yoxdu, gencede esas sostava girmişem, dehşetem". bütün kend uşaqlarını qıraqda inandırdım, o biri komanda meni qapıçı götürdü. oyun başladı, birinci teketeke top geldi, qaça-qaça çıxdım, hücumçu vurdu, yuxarıdan getdi. qabağa çıxmışdım deye döndüm qapıya baxdım ki, görüm noldu. onda gördüm ki, top üst direye deyib qayıdır. o üst direye deyen top geldi menim sineme deydi ve qol oldu. çönüb baxmadım bele komandaya, tez qaça-qaça çıxdım aradan ki, kend uşaqları döymesinler meni.

mehman hüseynov

bu adam haqqında onu deye bilerem ki, bir defe qol-qola giren iki şexsin şeklini atmışdı sancaq sehifesine ki bes azerbaycanda mavileşme gedir. men de yazdım ki, senin onlardan icazesiz şekli bura atdığını bilseler, adamlar seni mehkemeye verer ve çox da zor eder. girib facebook profilimden baxıb harda oxuduğuma, yazmışdı ki men senin müellimlerinden hüququ yaxşı bilirem, çaşma, başına oyun açıram. amma bele de ki qelet eleyer başıma oyun açar. heç kim bu sözü tanımadığı adama dememelidir. düzü şekillerini filan da evveller men de beyenirdim müeyyen qeder, yani ki indi de etdiklerini deyerlendirirem deyerdim hetta, amma bir bayaq dediyim hadise, bir de ki menim iki qrup yoldaşım qız, sırf bunun fealiyyetini beyenirler deye dostluq göndermişdi facebook'da, ictimai fiqur kimi qebul edilmiş bu adam qızları tanımadan ikisini de ayrı-ayrı kinoya devet etmişdi. mence dövletin de bu şexsi hebs etmemesinin sebebi odur ki, saxlayırlar ki, baxın görün müxalif genclik ne gündedir ki, simaları budur.

tribunal

tribunal bmt tərəfindən 1997-ci ildə bağlanan roma müqaviləsinə qədər bütün beynəlxalq cinayətləri mühakimə etmək üçün yaradılan məhkəmə sistemidir. ilk dəfə nürnberq məhkəməsi zamanı nasist ordusunun komandanlarına cəza verilsin deyə tətbiq edilmişdir. tribunalların daha sonra fəaliyyətinin dayandırmasına əsas səbəb bir tribunalın yaradılmasının həddindən artıq çox vaxt və maliyyə tələb etməsidir. 1997-ci ildən sonra bmt ölkələri birləşərək beynəlxalq cinayətlər məhkəməsinin yaradılmasına qərar veriblər.
burdan nəyə görə ermənistanı beynəlxalq cinayət məhkəməsinə verə bilmirik və tribunal yaradılmır sualına isə bir neçə arqumentlə cavab verim:
1) roma müqaviləsinə əsasən yeni yaranmış məhkəmə yalnız fəaliyyətə başladığı dövrdən sonrakı mərhələyə nəzarət edə bilər.
2) ölkələr beynəlxalq cinayət hüququnda məsuliyyət altına gətirilə bilməzlər. yəni siz ermənistanı yox, şəxsləri ancaq mühakimə edə bilərsiniz.
3) hal-hazırda tribunal yaratmaq imkansızdır, çünki davam edən iki ruanda və yuqoslaviya tribunallarında da iş sonlandırılması üçün müvəqqəti şuraya tapşırılmışdır.
4) bəs bmt-nin qətnamələri deyirsinizsə, bmt-də yalnız təhlükəsizlik şurasının qətnamələri binding hesab olunur, bizim qətnamələr əsasən general assembly tərəfindən qəbul edilmişdir, tş tərəfindən nəyə görə qətnamə qəbul edilmir desəniz isə, rusiya orda veto hüququna malikdir. yəni ki, siz əgər ermənistanı beynəlxalq insan hüquqları məhkəməsinə də versəniz, məhkəmənin qərarının həyata keçirilməsi üçün tş təsdiq etməlidir, və tş-də rusiya veto qoyursa məsələniz burda yekunlaşar. belə bir hal nikaraqua kazusunda abş tərəfindən həyata keçirilmişdir.

srebrenitsa qətliamı

və bundan sonra yuqoslaviya tribunalı öz işinə başlayıb. dünyada ən məşhur 4 tribunaldan biridir.
(bax: tribunal)