the matrix

dolayı yolla olsa da günümüzdə müəyyən qədər gerçəkləşən film. youtube, facebook və başqa sosial şəbəkələr, porno saytlar iri mütəxəssis qrupları çalışdırır, hansıların ki, yeganə tapşırığı istifadəçilərin həmin saytlarda qalma müddətini artıran alqoritmlər yazmaqdır. bu mütəxəssislər təkcə proqramçılar deyil, həm də psixoloqlar, neyro-alimlər * belə bir şey var? * neuro scientist , riyaziyyatçılar və s.-dirlər. məsələn youtube-da əvvəllər izlədiyin və hal-hazırda izləməkdə olduğun videoların əsasında sənə bir topa video məsləhət görülür. bu məsləhət görülən videoları izləməmək şansın minimumdur. nəticədə dostunun göndərdiyi 1 dəqiqəlik videodan savayı 5 saat youtubeda vaxt keçirirsən. əgər bu alqoritmlər, süni neyron şəbəkələr, maşınlar bizi öz iradəmizə qarşı 5 saat o səhifədə tuta bilibsə, deməli nəyisə çox yaxşı bacarırlar.
təsəvvür edin, bir milyarda yaxın istifadəçi günlük öz istəklərinin əksinə olaraq youtube-da vaxt keçirir və youtube-a pul qazandırır. bu human farming deyilsə, bəs nədir? matrix filmində də məhz bundan bəhs olunmurdu?

depressiya

təbiətin bizə bir hədiyyəsidir bəlkə də. deyirlər yaxşı lider, müdir, müəllim və s. fəlakətlərin təsirinin uzanmasını istəyir. çünki, həmin qurumda kök salmış, zərərli qəlibləri, alışqanlıqları dəyişmək üçün fəlakətdən daha sərfəli bir zaman yoxdur. fəlakət dediyim yuxarıda sadaladıqlarıma uyğun olaraq kasıblıq, şirkətin nüfuzu, şagirdlərin hamısının dərsdən kəsilməsi ola bilər. bu zaman artıq qurumun bütün vahidləri dəyişikliyə açıq olur. adi vaxtı həftədə bir səhifə ev tapşırığı verən müəllimə, birdən-birə 10 səhifə verə bilməz. ancaq əgər sinifdə hamı kəsilibsə, artıq bunu edə bilər. müdir işçilərdən birdən-birə iş etikalarını dəyişməyi tələb edə bilməz. ancaq şirkətin az qala süqut etməsi, hamıya yeni islahatları qəbul etdirə bilər. eləcə də ölkə başçısı * atıram korrupsiyanı bir-başa aradan götürə bilməz. məmurları dəyişdirsə belə, yeniləri eyni zibili görəcək. ancaq məsələn qarabağın faktiki və qanuni olaraq əldən getməsi, sərt islahatlara kök salmağa imkan verə bilər.
adi şəxslərin həyatında da belədir. heç yadımdan çıxmır. atam 20 ilin siqaret çəkəni idi. körpə bacımın göz xərçəngindən ölməsindən sonra, bir də dodağına siqaret qoymadı. çox oğlanın həyatında atanın ölümü, çox sevdiyi birinin onu atması və s. dönüş nöqtəsi olur. həyatımızda köklü dəyişikliklər etmək istəyiriksə, depressiyalar əla şanslardır. ona görə də onlara təbiətin bir hədiyyəsi kimi baxıram. necə ki, ağrını bəyənməsək də, həyati funksiyaya sahibdir, eləcə də depressiyanın bizə pozitiv bir təsiri var. sadəcə ondan istifadə edin.
gecəniz xeyirə, əzizlərim.
bəlkə biraz həyəcan və məqsədlərinizə maraq bəxş edər:
axel f - Harold Faltermeyer

(youtube: )

patriarxat

heyvanlar aləmində daha çox rast gəlinən sosial struktur. tək-tük istisnalar var, məsələn bonobolar. soruşmaq olar ki, bonoboların digər sosial heyvanlardan fərqi nədir ki, nənə bonobo qəbilənin başçısıdır və matriarxal rejimdə yaşayırlar. cavab resurs zənginliyidir. bonobolar nisbətən zəngin resursları olan yerlərdə yaşayırlar və çox da təbii düşmənləri yoxdur. belə iddia olunur ki, bir yerdə ki, resurslar məhduddur və kişilər nəsillərini artırmaq üçün mübarizə aparırlar, orda patriarxat qurulur. əgər resurslar hamının nəslini artırmasına imkan verirsə, cəmiyyətdə seksin sıxlığı artır və matriarxat qurulur.
bizim bütün təkamülümüz boyu resurs çatışmamazlığı olub. son 50 ilə qədər. məhz buna görə də kişilər daha çox feminin olmağa başlayır və cəmiyyətdə qadının rolu böyüyür. təbii ki, seks də daha tez-tez baş verir, kişilər seks üçün daha az rəqabət etməlidirlər. seks nəsil artırmaq üçün yox daha çox zövq üçün edilir. bilirsiniz başqa hansı canlılar seksi zövq üçün edirlər? bonobolar.
gecəniz xeyirə.

daft punk

voyager mahnısı adının haqqını verən qrup. bakı-nizami küçəsindən berlin-friedrichstrasse-yə, qobustandan petraya apardığı kimi həm də yerdən digər planetlərə, günəş sistemindən alfa centauriyə* voyager kosmik gəmisinin hərəkət istiqaməti aparar. Həmçinin zamanda da səyahət etdirər. ilk özünü kopyalayan molekuldan, ilk hüceyrədən bu günə, big bangdan kainatın termodinamik ölümünə qədər səyahət etdirər. bir şah əsərdir.

(youtube: )

sərxoş olmaq

həm hüznlü, həm də keyifli olduğun vaxtlar, heçnəyin vecinə olmadığı vaxtlardır.
abba-dancing queen

(youtube: )

yazarların paylaşmaq istədikləri musiqilər

Project X - Yeah Yeah Yeahs Heads Will Roll A-Track Remix

(youtube: )

oğlanları cazibədar edən xüsusiyyətlər

təbiətdə maraqlı analoqları olan xüsusiyyətlərdir. məsələn boz kürəkli erkək qorilla düşünün. qrupun lideridir. ən güclüsüdür, sinəsinə döyəndə kilometrlərlə uzaqdan eşidilir. ancaq qəribə bir qüruru var, məsələn göz kontaktından qaçır. ən maraqlısı isə başqa bir şeydir. bir boz kürəyin hərəkət istiqamətində bir neçə aylıq körpənin (qorilla) olduğunu düşünün. sizcə boz kürək nə edir? düşünmək olar ki, nəinki körpəni hətta bir insanı əli ilə paralaya biləcək gücə sahib olan boz kürək, yəqin ki, körpədən rədd olmağını tələb edəcək. lakin elə deyil. boz kürək yolunu dəyişdirib, körpənin yanından keçir. yəni ona ilişməyi heç özünə sığışdırmır.
başqa tərəfdən digər qohumlarımızı götürək. bir-biri ilə məzələnmək instinktləri var. təxmin etmək olar ki, konfliktdən qorxmadan başqalarına ilişmək, seksual olaraq cazibədar sayılır. bu videoya baxın:

(youtube: )

sözaltı radio

Kris Kristofferson - Casey's Last Ride

(youtube: )

bakir oğlan

dostları, cəmiyyət, hətta ailə üzvləri tərəfindən üzərinə lazımsız yüklənilən oğlandır. həyatlarımız heç də bir istiqamətdə getməməlidir. nə yaxşı ki. kəşf və fəth olunası o qədər zirvə var, qurulası hökm sürüləsi o qədər krallıq var ki, birinin belə primitiv bir mövzuda özgüvənini sındırmağa dəyməz.
keçən dəfə yenə dost tanışla içə-içə klubdan-kluba gəzirdik. qrupumuz həqiqətən böyük idi və çoxdandır görmədiyim tanışları da həmin gün görə bildim. bir tanışım, mənlə birlikdə eyni kampusda fizika oxuyur. ancaq o bakalavrı bitirmək üçün 7-8 ildir əziyyət çəkir. artıq bitirmək üzrədir, ancaq fizikanı görəsi gözü yoxdur. söhbət bir dərsdən düşdü. soruşdu ki, dərsi hansı müəllim deyir. professor 2 deyə cavab verdim. sonra əlavə etdim ki, əvvəl professor 1 dən almışdım bu dərsi, ancaq kəsildim, indiki nisbətən rahat keçir. bu adları eşidən kimi, ikisi də nerd-dür dedi. dedim ola bilər, ancaq onların biliklərinə hörmət edirəm. dedi ki, orası elədir, ancaq insan gərək arada-bir sikinin qeydinə qalsın. əminəm ki, onlar indiyə kimi heç də düzəməlli sikişməyiblər. sonra sevgilisini özünə tərəf çəkib. məsələn mənim əzizim hər səhər mənim sikimin qeydinə qalır. qız söyüb çəkildi kənara.
içkili deyilən bu sözləri ciddiyə almasam da, sonradan üstündə çox düşündüm. nədir axı kişi olmaq? sikinin vaxtlı-vaxtında qeydinə qalmaq? mütəmadi sex partnyoru tapa bilmək?
adı çəkilən müəllimlər hörmətli bir universitetdə araşdırma qrupunun rəhbərləridirlər. qruplarında onlarla doktoru idarə edən professordurlar. öz sahələrinin ustalarıdırlar. birinin məqaləsi ötən illərdə az qala nobel mükafatı alırdı. onlardan birinin qrupunda bakalavr işimi yazmışam. bilmirəm sizin təcrübəniz necədir, ancaq o mənə hər həftə 1-2 saat vaxt ayırır, yazdıqlarımı oxuyur, programlarımda mənimlə birlikdə bug axtarırdı. mən bir professorun bakalavr tələbəsinə bu qədər vaxt ayırmasının şahidi olmamışdım. masasının üstündə iki uşağının şəkli var həmişə, aydındır ki, ailəlidir. çəkingən bir tip də deyil, səhvi üzə deyəcək cəsarəti, tələbələri motivasiya edəcək xarizması, mülayim xasiyyəti var. adam rəsmən qurduğu bir krallığın hakimidir və onun olduğu otaqda bütün işçiləri, tələbələri onun şərtsiz alfa olduğunu qəbul edir. indi belə bir adamın evlənənə qədər bakirə olmağını düşünüb ona hörmətinizi itirmək nə dərəcədə ağla sığandır?
həyatı bir tərəfli, monoton etməyin mənası yoxdur. mən bunu yazmaqla onsuz da bu qınaq dayanmayacaq. lənətə gəlsin, özüm belə bəzən birinin bakirliyinə gülmüş ola bilərəm. ancaq bu hər şey deyil. nə yaxşı ki deyil. bir sahə seçib o sahədə mümkün qədər yaxşı olmaq lazımdır. və buna inanmaq, seçdiyin yolun sənin üçün doğru olduğuna sarsılmaz güvənin olmalıdır. bu inam, güvən nə qədər şiddətli olsa, o qədər də ətrafa saçacaq və qarşındakılar da sənə inanmağa, güvənməyə başlayacaqlar. bax onda insan qarşı cinsə də cazibədar görünür.
choose your damn limitations...
sayğılar.

madonna

holiday mahnısı ilə parti qabağı həyəcan yaratmaqda ustadır. ilk şotlar içilmiş, əhval-ruhiyyə yüksəlmiş, artıq yavaş-yavaş bədənlər titrəməyə başlamışdır ki, madonnanın holidayi gəlir və artıq hamıda həyəcan tavandadır.

(youtube: )

jordan peterson

1962-cı il doğumlu kanadalı psixoloqiya professoru. fikirləri çox da üst-üstə düşməsə də, sam harris kimi tənqidi fikirlərinə görə tanınır. söhbətlərinə qulaq asmağı hamıya məsləhət görürəm. razılaşmadığım tərəfləri çox olsa da, bir söhbətinə ələ aldığı man-child (kişi-uşaq?) mövzusu diqqətimi çox çəkdi.

əvvəllər də bu barədə çox düşünmüşəm. anam həmişə deyərdi ki, sən rahat yoğrula bilən bir xəmirsən, səndən hər şey düzəltmək olar. analar öz oğullarını şişirdir təbii ki, ancaq məncə çoxlarımız buna inanırıq. baş vuracağımız istənilən sahədə çox yaxşı bir mütəxəssis olma potensialını hər gənc insan hiss edir məncə. insan hər tərəfli olacağı illuziyasına qapılır, xoşbəxt, uğurlu bir gələcək qaçınılmazmış kimi gəlir. bir növ tanrı kimi hiss edir özünü, hər şeyin tanrısı, hər şeyə çevrilmə haqqı və gücü olan bir tanrı. hər şeyə çevrilmə potensialına sahib olmağın çox böyük cəzası və ya qiyməti var: əslində heç nə olmamaq. hər şeyə çevrilə bilmə potensialınız qoruyursunuz, ancaq nə qədər ki, bu potensial sizdədir heç nə deyilsiniz. jordan müəllim deyir ki, gec-tez könüllü ya da könülsüz qərar verməli, qurban verməli olacaqsınız. xəyallarınızın və planlarınızın sadəcə bir hissəsinə fokuslanıb, digərlərini qurban verməli olacaqsınız. verdiyiniz qurbanın sayəsində bir və ya bir neçə sahədə mütəxəssisləşib nəyəsə çevrilirsiniz. nəticədə hər şeyə çevrilmə potensialınızı itirirsiniz, onu qurban verirsiniz. bunu könüllü etsəniz ağır olacaq, ancaq bununla barışacaqsınız və yetkin şüura sahib olacaqsınız. ancaq etməsəniz, bir gün sizi çox pis vuracaq və məcburən qurban verməli olacaqsınız. nə qədər tez qərar verilsə o qədər yaxşıdır. 25 yaşlı heçnə heç kimə qəribə gəlmir, deyərlər hələ cavandır vaxtı var. 30-35 yaşlı heçnəyə heç kim anlayış göstərmir artıq.
insan hər şeyə çevrilmə potensialını hiss etdikcə böyümək, yetişkin olmaq istəmir. professor burda peter pan nağılını misal çəkir, başqa adla: (baxma: the boy who wouldn’t grow up). və iddia edir ki, peterin ikinci adının pan olması heç də təsadüfi deyil, pan yunanca hər şey deməkdir. hər şeyin tanırısı.

(youtube: )

horizons

nasa-nın günəş sistemindəki bilinən kosmik cisimlərin traektoriyaları, orbital sürətləri kütlələri barədə məlumatları paylaşdığı online sistem. sistemə giriş 3 yolla mümkündür:
1. web interface,
2. email vasitəsi ilə,
3. telnet serveri vasitəsi ilə.
hər bir metodla necə işləmək lazım olduğunu öyrənmək üçün rəsmi tutorialdan məlumat ala bilərsiniz.
tək kəlimə ilə möhtəşəm bir servisdir. göy cisimlərinin nəinki indiki koordinatlarını, hətta eramızdan 10 min il əvvəldən eramızın 10-cu min illiyinə qədər ki, hesablamalara da baxmaq mümkündür. istəsəniz, cisimlərin günəş sisteminin kütlə mərkəzinə görə x y z kordinatlarını, ya da yer üstündə istənilən nöqtəyə nəzərən kordinatlarını tapa bilərsiniz. planetlər, peyklər, saysız hesabsız asteroid və kometlər... bundan başqa insanlığın səmaya buraxdığı kosmik aparatlar da sistemdə yer alıb.

gecə drellə işləyən qonşu

yoxluq vaxtı xanımını inildədən qonşudan daha yaxşıdır. semester tətili, hamı evində eşiyində, yataqxanadakı yoxluqdan az qala kənddəki nənələrə girişdiyimiz bir vaxtda, bütün binaya "biz həyatdan zövq alırıq" carını çəkmək yaxşı deyil. ritmik iniltilər adamın beyninə işləyir, dilxorçuluqdan yataqda qıvrılırsan. olanı var, olmayanı var.
bunun bir də hər səhər saar 9-da sevişənləri var. daha pis versiyasını yayda müşahidə etmişdim. düzdür tətil deyildi və qətiyyən yoxluq içində də deyildik. işdən 3-4 dost yorğun gəlib, pivə ilə manqal başına yığışıb boş-boş danışırdıq. hansı cütlük də 50-60 metr uzaqda pəncərəni açıq qoyub sevişirdilər. xanımın səsi yataqxananın həyətini götürmüşdü. istirahətimizin içinə elədilər mk, manqalı söndürüb dönər yeməyə getdik.

true detective

birinci sezonu serialdan daha çox filmə bənzəyən serial. dəfələrlə izləməkdən bezmirəm. məni ilk dəfə çoxlarında olduğu kimi rust obrazı ilə özünə bağladı. rustın danışdığı mövzular, düşüncə tərzi, pessimistliyi çoxlarımız üçün yeni deyildi. ancaq bu mövzuları bir serialda görmək şəxsən mənim üçün bir ilk idi. ancaq serialı izlədikcə, rust obrazına bağlantım azalmağa başladı. bilmirəm bəlkə də matthew mcconaughey-in möhtəşəmliyini qısqanmağım rust-ı bəyənməyimə mane oldu. adamın yaraşığı, karizması həm həyatda, həm də filmlərində valehedicidir. məhz buna görə də həmişə eyni rolu oynayır deyə düşünürəm. rust obrazı da fərqli deyildi. bəlkə bir başqası rust obrazını daha real canlandıra bilərdi, ancaq matthew-nin ifasında obraz qeyri-realdır. sanki mövcud deyil. marti isə tamamilə başqadır. öz natamamlığı ilə obraz inanılmaz realdır.

--spoiler--

marti orta yaşlı bir kişinin nail olmaq istəyəcəyi hər şeyə nail olub. gözəl xanımı, iki şirin qızı var. hörmət göstərilən işi, dostları və həmkarları ilə əla münasibəti var. bundan başqa bəlkə də özündən 10-15 yaş cavan məşuqəsi də var. bir orta yaşlı konservativ kişinin yaşaya biləcəyi ən gözəl həyatı yaşayır bəlkə də. evdəki laqeydliyi, məşuqəsini qısqanmağı və s. o dərəcədə real, tanış gəlir ki. bir real insan kimi natamam bir obrazın olmağı gözə o qədər xoş gəlir ki. bu səhnələri seriala bir başqa gözəllik qatır. marti haqqında daha da çox sevdiyim şey isə, artıq ailəsindən ayrılandan sonra realist olmağıdır. həyatının artıq geridə qalması ilə razılaşması mənim üçün bəlkə də rust-ın pessimizm barədə leksiyasından daha dəyərlidir.

--spoiler--

həm rust, həm də marti əslində pis insanlardır. yaxşı məqsəd üçün işləyən pis insanlar. rust-ın həbsxanada şüphəliləri danışdırması, onlara pis davranması, insanda az qala cinayətkarlara qarşı empatiya hissi yaradır. eləcə də marti-nin əslində yalançı, özündən razı göt olmağı. di gəl ki, qəhrəmanların qəribə aurası var, insan içdən onların liderliyini, üstünlüyünü qəbul edir və cəsarətlərinə heyran olur. məncə bir çox yaxşı detektiv filmi insana bunu xatırladır, müstəntiqlər yaxşı məqsədlər üçün işləyən pis insanlardır.

--spoiler--

ən bəyəndiyim səhnələrdən biri də maggie-nin marti-yə rustla yatdığını deməsidir. rust-ın karizması qadınları ani olaraq cəzb etməsinə səbəb olur. ətrafında olan qadınların bütün səhnələrdə ona marağı var. və marti də bunu hiss edir. və məncə içində həmişə bu barədə bir ehtiyyatlıq, qorxu var. məndə də bu qorxu çox olur. bu qorxunu maggie çox peşəkarlıqla sezib. bəlkə də bütün qadınlar bunu sezə bilir. ona görə də məhz marti-dən qisas almaq üçün rust-ın yanına gedir. deyir ki, qızları "əkəndən" bəri məni belə sikən olmamışdı. halbuki, cəmisi yarım dəqiqə davam etmişdi sex və maggie sexdən dərhal sonra iyrənərcəsinə rust-ı özündən itələmişdi. bilirdi ki, marti-nin rust-dan bu barədə qorxusu var və bu yalana dərhal inanacaq, özünü zəif hiss edəcək.

--spoiler--
serial hər kəsə şiddətlə tövsiyə olunur. əminəm ki, özünüzə aid bir şeylər hiss edəcəksiniz.

stalklamaq

gözəlim vətənimdə romantikanın dibi. orta statistik azərbaycanlının sevgi hekayəsinin başlanğıcı. heç kim də demir ki, nə dərəcədə xəstə bir davranış tərzidir. qızı işdən, məktəbdən evə və ya tərsinə izləmək. zəng edib danışmamaq. pəncərələrini, qapılarını öyrənmək. gecələri balkonun altında dolanmaq. qızın yaşadığı məhləni dostlarının istirahət mərkəzinə çevirmək və s. mk azərbaycandan kənarda çox qorxunc bir hərəkətdir. ani olaraq polis bölməsinə gedə bilərsiniz. ancaq vətənimizdə bu baş vermir, çünki orta statistik xanımlarımız da bunu romantik sayır. bir gün düzələr deyə ümid edirəm.