latex

Çiçəkli bitkilərin 10%-də rast gəlinən südəbənzər maye. Daha çox ağ rəngdə olan lateksin sarı, narıncı rəngləri də mövcuddur. Bitkiləri zərərverici həşəratlardan qoruyan bu maye həmçinin təbii kauçukun mənbəyidir. Tropik iqlimdə bitən və kauçuk ağacı kimi tanınan hevea brasiliensis bitkisindən alınan ekstrakt hava ilə təmasda tez bir zamanda qatılaşıb bərkləşir və lateks kimi tanıdığımız elastik materiala çevrilir. Dünyada ən çox təbii kauçuk ixrac edən ölkə Tailand olaraq bilinir.

propaqanda modelinin 5 filtri

Qısa məzmun: Edward S. Herman və Noam Chomsky-nin birlikdə yazdığı "Razılığın Emalatı" (eng: Manufacturing Consent) kitabının ortaya qoyduğu propaqanda modelini quran, medianın izləyicilərə çatdırdığı mesajı formalaşdıran 5 filtr və ya süzgəc.

Kitabın pdfləri:
türkcə
ingiliscə

Kitabın tezisi kobudca ondan ibarətdir ki, hazırki kapitalist, nəhəng korporasiyaların, media şirkətlərinin dominantlıq etdiyi rejimdə azad, obyektiv, qərəzsiz media anlayışı sadəcə bir illüziyadır. Media ənənəvi düşüncədən fərqli olaraq vətəndaşlara ölkədəki siyasi və iqtisadi gücləri əllərində tutan quruluşlar haqqında bilgi sahibi olsunlar deyə xidmət etmir, əksinə media şirkətləri həmin quruluşlar ilə işbirliyi münasibətindədir və media şirkətinin əsas məqsədi sırf qazanc əldə etməkdir. Konspirasiya nəzəriyyəsi kimi səslənir, düzdür, lakin propaqanda modelinin 5 filtrini incələdikdən sonra elə səslənməyəcək.

Birinci filtr: Sahibkarlıq.
Nəzərə almaq lazımdır ki, media quruluşlarının əksəriyyəti, dövlət və ya böyük korporasiyaların sahibkarlığındadır. Bu iki sistemin məqsədi, mümkün qədər öz maraqlarını və qazancını təmin etməkdir. Deməli, nə dövlət, nə də şirkətlər sahibi olduqları medianın onların maraqlarına tərs düşə biləcək, qazanc mexanizmlərinə zərbə endirə biləcək informasiyanın yayımlaması riskinə məntiqən getməzlər. Bir sözlə, bu filtrdə media məcrasının sahibi olan quruluş onun maraqlarına ziyan vura biləcək bir informasiyanın xəbər olma potensialını tamamilə gözdən çıxarır, beləliklə, medianın obyektivliyinə və azadlığına məhdudiyyət qoyulur. Məsələn, neft məhsullarından produkt emal edən, əlavə məhsul kimi karbon emissiyası yaradan şirkətə bağlı media məcrası qlobal isinmə ilə bağlı xəbər yayımlamaqdan çəkinər, çünki bu maraq toqquşmasına yol açar.

ikinci filtr: Reklam.
Müəyyən tezlikdə xəbər oxuyan biri olaraq, xəbər əlçatımlılığı üçün müntəzəm nə qədər xərciniz çıxır? Orta-statistik Azərbaycanlı isəniz, zənnimcə, çox az və ya heç. Bəs media şirkəti fəaliyyətini davam etdirmək üçün lazım olan gəliri haradan əldə edir? Reklam və sponsorlardan. Beləliklə, bu media şirkəti xəbər yayımlayarkən, reklam aldığı şirkətlərin və sponsorlarının maraqlarına zidd olan xəbərləri də gözdən çıxarmalıdır. Bu da medianın hürriyyətinə və dürüstlüyünə digər bir əngəldir.

Üçüncü filtr: Qaynaq.
Media şirkətinin özünün və sahibkarı olan korporasiyanın resursları limitlidir. Bu səbəbdən hər sahədən çıxa biləcək xəbərlər ilə maraqlanmır. Ona xəbərlərin davamlı şəkildə gəldiyi stabil qaynaqlar lazımdır ki, linzanı oraya fokuslasın. Misal üçün, Azərbaycan haqda müxalif publikasiyalara (Radio Azadliq, Meydan TV, Azadlıq qəzeti və s.) tez-tez ancaq ölkədə baş verən sosial, iqtisadi, siyasi problemlərə - bir sözlə, sırf neqativ informasiyaya yer vermək barədə tənqidlər gəlir. Onların həmin problemlərə diqqət ayırmaları çox təbiidir, çünki o problemlər, bu şirkətlərin stabil xəbər və qazanc qaynaqlarıdır. Səbəb, bu cür problemlərin ölkədə ardı-arası kəsilmir (ikinci səbəb isə, müxalif kanalların apardığı, hakimiyyəti çətinə salmağa hesablanmış propaqandadır).

Dördüncü filtr: Sərt tənqid/diskreditasiya ("flak").
Media, dövlət və korporasiyaların qurduğu ortaq qazanc münasibətinin maraqları başqa bir şəxs və ya quruluş tərəfindən təhdid edilərsə, ifşa olunarsa, həmin şəxs/quruluşa qarşı mediada sərt tənqid ilə nüfuzdan salma, diskreditasiya etməyə hesablanmış propaqanda aparılır. Sistemin maraqlarını təhlükəyə atan hər kəs, gücünü itirmək, təhdid olaraq görünməmək mövqeyinə çatana kimi nüfuzdan salınır, susdurulur və ya ən azından buna cəhd edilir. Misal üçün, açıq şəkildə Osmanqızı TV kanalında Azərbaycanın idarəetməsini tənqid edən Sevinc Osmanqızını nüfuzdan salma cəhdləri olaraq, Youtube-da "Sevinc Osmanqızı necə satıldı", "Sevinc Osmanqızı ermənipərəstdir", "Sevinc Osmanqızının intim videosu" kimi videolar tapa, Sevinc Osmanqızının necə təhqir edildiyini, verilişinin və qonaqlarının 5-ci kolon adlandırılmasını öyrənə bilərsiniz. Həqiqətən, bu qədər sərt tənqidin səbəbi Osmanqızının guya "ermənipərəst" olmasımıdır?

Beşinci filtr: Antikommunizm/Ortaq düşmən.
Bu son filtrin məqsədi xalqda ortaq qorxu yaradaraq ictimaiətin ələ alınmasıdır. Kitab Sovet ittifaqı parçalanmadan öncə yazıldığı üçün termin olaraq "antikommunizm"dən istifadə edir. Səbəb, Rusiyadakı sosialist rejimin propaqanda vasitəsilə Amerikalılara "düşmən" olaraq tanıdılması və bu vasitə ilə əhalidə ortaq bir əndişə yaradaraq birlik əldə etmək, bu birliyi pozacaq, sistemi tənqid edən fərdləri çıxdaş etməyə əlində səbəb olmaqdır. Tapın, görək bizdə bunun analoqu nədir? Bəli, ermənilər. Erməni və Qarabağ problemi, demək olar ki, cəmiyyətdə hər qəbildən insanı birləşdirə biləcək bir məsələdir. Effektivliyi də göz qabağındadır.

Qısaca, kitab hal-hazırda içində yaşadığımız kapitalist, maraqlar və qazanc uğruna böyük strukturların işbirliyinə girdiyi rejimdə, azad, obyektiv, qərəzsiz medianın mümkün olmayacağını irəli sürür. Yuxarıdakı filtr siyahısı bəsitləşdirilmişdir, daha geniş təsəvvür üçün kitabın özünü və ya analizlərini oxuya bilərsiniz.

Modelin qısa məzmununu verən videoçarx (türkcə altyazılar mövcuddur):

(youtube: )

ermənistan ərazisində yaşamış azərbaycanlılara edilmiş soyqırımı

Heç kimin adını belə çəkmədiyi,haqqları neçə yüz ildi tapdalanan Müasir Ermənistan ərazisində yaşanmış soyqırımlar və genosidlər silsiləsləri.Bu entrydə sadəcə 1905-ci ildən başlayıb 1920-ci ilə qədər davam edən qətliamların qurbanları haqqında bəhs edəcəyik.Əvvəlcə 1897-ci il siyahıalmasında əhalinin etnik tərkibinə nəzər yetirək:
1)Erivan Uyezdi-indiki Ermənistan ərazisinin Ararat və Kotayk vilayətləri və Sədərək rayonun bir hissəsini əhatə edir. Əhalisinin 51,4%-ni,yəni 77,491 nəfərini Azərbaycan Türkləri,58,148 nəfərini,yəni 38,5 %-ni isə ermənilər təşkil edirdi.
2)Sürməli Uyezdi-Müasir Türkiyə və Ermənistan sərhədini əhatə edir.Əhalinin 46,55%-ni yəni 41,417 nəfərini Azərbaycan Türkləri,30,4%-ni yəni 27,075 nəfərini isə erməni əhalisi təşkil edirdi.
3)Şərur Dərələyəz Uyezdi- Müasir Ermənistanın Vayots Dzor vilayəti və Naxçıvanın Şərur bölgəsini əhatə edir.Əhalinin 67,4 %(51,560) nəfəri Azərbaycan Türklərindən,27,1%(20,726) nəfəri isə Ermənilərdən ibarətdir.
5) Naxçıvan Uyezdi- Naxçıvan Bölgəsi və Ermənistanən Syunik vilayətinin ərazisindən ibarətdir.Əhalinin 64,151 nəfəri yəni 63,66% Azərbaycan Türklərindən,34.41% yəni 34,672 nəfəri ermənilərdən ibarətdir.
6)Zəngəzur Uyezdi-Bura Ermənistanın Qafan, Sisian,Mehri və Azərbaycanın Qubadlı,Zəngilan və Laçın bölgələri aiddir.Əhalinin 91 min 206 nəfəri Azərbaycan Türkü,41,322 nəfəri isə Ermənilərdən ibarət idi.
Erivan Quberniyasında olan 4 uyezddə Azərbaycan Türkləri,3-də isə(Eçmiədzin,Novobayazid və Aleksandropol) Ermənilər çoxluqda idi.Ölkənin cənub hissəsi tamamilə Azərbaycan Türklərindən ibarət olsada,ümumi quberniyada ermənilər çoxluqda olub.Bunun səbəbi də ermənilərin çoxluqda olduğu ərazilərdə Azərbaycanlıların az sayda məskunlaşması olub.
1897-ci ildə o ərazilərdə yaşayan Azərbaycanlıların sayına nəzər yetirək:
77,491+51,560+41,417+91,206=261,674
1939-cu il siyahıalmasında ümumi Ermənistan ərazisində isə 130,896 nəfər Azərbaycanlı yaşayırdı.Ortada "buxarlanmış" 130,778 nəfər var (!!!!!). Yüz otuz min yeddi yüz yetmiş səkkiz nəfər(!!!).Amma bir insan,bir məmur çıxıb bu insanların hüquqlarından danışmır. heç bu bölgədən olan insanlar belə özlərinə qarşı edilən bu zülmə və ədalətsizliyə səslərini qaldırmır,haqqlarını tələb etmirlər.Bu xalqın ən böyük düşməni elə bu xalqın özüdür,nə ermənilər,nə də işğalçılar.
Qeyd 1: Naxçıvan Uyezdi sadəcə ermənilərin bu əraziyə olan iddialarına görə qeyd edilib.
Qeyd 2: 1886-cı il siyahıyaalması tam dəqiq olmadığından,1926-ci siyahıyaalması zamanı isə Bu ərazilər Azərbaycan SSRi və Ermənistan SSRi arasında bölündüyündən dəqiq əhali sayını müəyyən etmək mümkün olmadığından istifadə edilməyib.
Mənbə:
http://www.demoscope.ru/weekly/ssp/emp_lan_97_uezd.php?reg=569

yazarların paylaşmaq istədikləri şeirlər

Sevib sevilənlər çox gözəl bilir.
Olmayıb vəfası ilk məhəbbətin.
izləyir aşiqi son mənzilədək
Şirin məcarası ilk məhəbbətin.

Mənim dediklərim şikayət deyil,
Ürəklər yandıran hekayət deyil,
Həqiqi aşiqə kifayət deyil,
Tükənməz cəfası ilk məhəbbətin.

Sevgisiz gül-çiçək bitməz, ey könül,
insan muradına yetməz, ey könül,
Nədəndir, bilmirəm getməz, ey könül
Başımdan sevdası ilk məhəbbətin!

Bu dərdə neyləsin loğmanın əli?
Əlimə dəyməmiş cananın əli,
Döydü qapımızı hicranın əli,
Budurmu mənası ilk məhəbbətin?

Mən onu sevmişdim bir ilk baharda,
O məni tərk etdi boranda, qarda.
Hər yara sağalıb, unudular da,
Sağalmaz yarası ilk məhəbbətin.

Süleyman Rüstəm

erməni əsgərin azərbaycanlı əsgərin boğazını kəsməsi

ismayıl irapov adlı əsgərimizə qarşı olunan Vəhşilikdir və cəzalandırılmalı olan hərbi cinayətdir.

Bəli, Bunu heç kəs inkar etmir, haqq qazandırmır. Haqq Qazandıran əxlaqsızdır, şərəfsizdir.

hər dəfə eyni tipli ittihamlarla isə heç nə əldə edilmir.
öz tərəfimizdən edilənlərlə bağlı daha çox entry olması təəccüblü deyil. Sözlüyə erməni, alman, amerikan girmir. Azərbaycanlılar oxuyur, kütlə budur yəni. Həmən kəslər də azərbaycan vətəndaşıdır.
Şəxsən mən Kimlərisə günahlandırmaq yerinə Lazım olan saytlarda müəyyən kütləyə bizə edilənlər haqqında ingiliscə paylaşımlarda iştirak etmişəm.
Ki sözügedən başlığa entry yazan və əjdahalayan yazarların çoxu müharibə dövründə mənim deyəndən daha çox sahibləndilər şəhidlərimizi, çoxunun da yaxınları cəbhədə idi.

Ermənilər heç səs çıxarmır biz niyə səs çıxaraq kimi düşüncəni isə heç anlamıram. Elə bil kim daha çox qınayır yarışıdır ya nədir. Nə mənim vicdanım başqalarının vicdansızlığı ilə ölçülür nə də universal doğrular.

Hər nə isə. Bu başlıq yarış yaxud söz soxma başlığı olmamalı idi.
Şəhidimizin ruhu şad olsun. Allah rəhmət eləsin.

azərbaycan əsgərlərinin erməni əsgərlərinə qarşı davranışı

Müdafiə olunacaq heç bir tərəfi olmayan müharibə cinayətidir.

"Bəs onlar bizə eləmişdilər/eləyirlər" filan whataboutismi sadəcə müvəqqəti vicdan aldatmasıdır.
Bir rövşən cavadov kimi oğulların dedikləri sözlərə baxın bir də bu hərəkətlərə. Ən azından azərbaycan tərəfindən ədalətlə vuruşub özlərini fəda edən neçə cana və onların ruhuna hörmətsizlikdir bu davranışlar.

Vətənini həqiqətən sevən insan doğulub böyüdüyü torpaqlarda insani və əxlaqi dəyərlərin qorunmasını istəyər, faşist olmaz.

azərbaycan rayonlarının adlarının etimologiyaları

bu sifarişi verən: naümid
Toponimlər də adlanır. Mənbə ensiklopedik lüğətdən olduğu üçün əlifba sırası ilə yazmışam. Hamısı bu qədər deyildi, bunlar arasından seçdiklərimdi.
Ağcabədi - mürəkkəb söz olub, ağca (bozumtul, ağımtıl) və bədi (ərəb mənşəli badiyə sözündəndir, düzən, düzənlik mənasındadı) sözlərinin birləşməsindən ibarətdir. Rayonun coğrafi mövqeyindən də görmək olar, yəni daha çox "əkilməyən dağ yamacı" mənasına gəlir.
Ağdam - ağ sözünün daha çox rəng mənasını verdiyi düşünülsə də, alçaq, kiçik mənasındadı. Ağdam, yəni alçaq təpə, kiçik təpə, dam mənasındadır.
Ağstafa - rayonun adı ilə bağlı bir çox fikir ayrılıqları olsa da, ağsu (təmiz, şirin su) və tafa (zınqırov, qaval, səs-küylü mənasında) sözlərinin birləşməsindən yaranıb. "Səs-küylə axan su" deməkdir. Buna baxmayaraq, xalq arasında toponimin mənşəyi "oğuz tayfası", "Oğuz təpəsi" olaraq da bilinir.
Balakən - 13-18-ci əsrlərdə gürcü mənbələrində belakani variantının adı çəkilir. eyniadlı çayın adının etimologiyasına baxdıqda bel (təpə, yüksəklik), kan/kən (çay) mənasını verir. "Yüksəklikdən axan çay" deməkdir.
Biləsuvar - bu rayonun tarixi sasani şahı xosrov ənuşirəvanın hakimiyyət vaxtına qədər gedib çıxır. 13-cü əsr mənbələrinə görə, hökmdar Kür-Araz ovalığına 10 min "suvar" yerləşdirmişdi. Bilə komponenti toponimiyada düzənlik, çöl, səhra deməkdir. Biləsuvar suvarların yaşadığı çöl, səhra mənasına gəlir. Lakin rayon sadəcə 1992-ci ildən belə adlanır. Ssri hakimiyyəti dövründə rus yazıçı aleksandr puşkinin şərəfinə puşkin adını daşıyırdı.
Cəbrayıl - rayonun ərazisində Cəbrayıl ata adlanan şəxsin adına pir var. Deyilənlərə görə, Cəbrayıl əfşarların nüfuzlu şəxslərindən biri idi və 16-cı əsrdə bu pirdə dəfn olunub. Hazırda rayonun 6 kəndinin həmin kişinin oğlanlarının adını daşıdığına aid məlumatlar da var. Belə toponimlər antropotoponim adlanır.
Cəlilabad - hasıllı, ərazisinə köçürülmüş həştərxan ailəsinin şərəfinə həştərxanbazar/astarxanbazar adlarını daşısa da, 1967-ci ildə görkəmli yazıçı-dramaturq cəlil məmmədquluzadənin 100 illiyi şərəfinə Cəlilabad adını almışdır. Memorial toponim sayılır.
Culfa - tarixən cuğa, calva, culf, culha və s. Adlarını daşıyan culfa rəsmi olaraq 1950-ci ildən bu adı daşıyır. Culfa sözü "toxucu" deməkdir və orta əsrlərdəki tacir təşkilatları ilə əlaqələndirilir.
Goranboy - rayon əvvəllər tayfa adı olan boyəhmədli adını daşısa da, sonralar ehtimal olunur ki, goran çayı ilə əlaqədar Goranboyəhmədli, sonradan isə Goranboy adına keçmişdir.
Hadrut - qəsəbə olsa da, etimologiyası çox maraqlı olduğundan və azad olunmağı şərəfinə qeyd etmək istədim. iran dillərindən ha (ara), du (iki), rud (çay), sözlərinin birləşməsindən yaranıb. "iki çay arasında" deməkdir.
Kəlbəcər - tədqiqatçıları bir neçə yerə bölən ad. Bəzi tədqiqatçılar qədim türk dillərindən kevliçer (çay üstündə qala) kimi izah edirlər. Tərtər çayı boyunca süni mağaralar yerləşdiyindən Kevil (mağara), cər (yarğan, qaya) kimi olduğu iddia edənlər də var. Bəzi tədqiqatçılara görə isə rayonun adı kevli (çayın ağzı) və car (dərə, yarğan, əks tərəf) sözlərinin birləşməsindən düzəlib. Əvvəllər kəbləcər də adlanıb.
Kürdəmir - bəzən "kürd əmir", "qurd əmir" kimi izah edilib. Amma tədqiqatlara görə, rayonun adı Kür çayı ilə bağlı olub "Kür dəyməyən yer" mənasındadır. Kür sözünün dəli, qəzəbli mənasını verdiyini fikirləşərək Kür dəmir, yəni "qəzəbli dəmir" kimi də izah edilir.
Ensiklopediya k hərfində bitirdi deyə bura qədər yaza bildim.

unudulmayan yuxular

Bu yaxınlarda gördüyüm yuxu ağlımdan çıxmır Marketdən çörək və s. Almaq üçün çıxmışam. evə qayıdanda yolda iki nəfərin oturduğunu görürəm, biri oğlan biri qız. arxadan müəlliməmin səsini eşidirəm "başlayın" kimi bir şey deyir. Bunlar da öpüşürlər, daha doğrusu alınmır. Qız bacarmır, oğlan da gülür biraz da dərin öpüb deyir belə öpməlisən zad. Mən isə yolda bunlara baxıram, dəhşət qısqanıram.
Dözə bilməyib yaxınlaşıram ikisinə qız 14-15 yaşlarında sarışın bir şey. düzü, qıza o qədər də fikir vermirəm. maraqlı olan oğlan idi. bu qaqa da mənlə eyni yaşdadır. Qırmızı (narıncı yox, əsil qıpqırmızı) saçları, Yaşıltəhər deyil də, xamilyon gözləri var. Bir gülür abi dişlər qarbəyazı, dodaqlar desən cazibə fışqırdır.
Gəlib yanlarına otururam müəllimə məni tanıdığı üçün səhnəni saxlayır. Mən də qırmızısaçla danışıram. mənə nəsə deyir, qız susub biz danışırıq, çox danışır, zarafatlar eliyir. Deyə bilmirəm ki, qızı burax məni öp. Nə yalan deyim o vaxt küçənin ortasında sikməsinə belə razıyam. O da istəklidi, ən azından mənə belə hiss elətdirir. Nəysə mən buna daha da isinişərkən oyanıram, yuxu imiş.. necə məyusam..yatmağa çalışıram ki, heç olmasa bir kiss'lə yetinim, amma nə fayda?!
Bu yuxuya aid bir yuxu görürəm ancaq orda da ifritə sarışın qız.. mənə nəyəsə görə çox sevindiyindın danışır, mənim ağlım isə hələdə ondadır. Çox içimdə qaldı sözlük, çox.. indi yatacam bir ümid yenidən görərəm

enstitü

istanbul işletme Enstitüsü tərəfindən yaradılmış və bir çox sahələrə aid online dərslər verən bir müəssisədir. Dərslər həm web saytlarında, həm də enstitü app-ında yerləşdirilib. istər xarici dillərə aid, istərsə də işarət dilinə aid dərslər tapmaq mümkündür. Təbii ki, udemy, coursera kimi satış və marketinq, proqramlaşdırma, maliyyə, fərdi inkişaf və s. dərsləri də vardır. Adını çəkdiyim kurslar qədər məşhur və keyfiyyətli (oxuduğum rəylərə və öz fikrimə əsasən) olmasa da, pulsuz bəzi dərsləri alıb idarə etmək mümkündür. "Duygusal zeka" eğitiminə başlamaq fikrim var və saytın bəyəndiyim tərəflərindən biri də öyrənmək istədiyin eğitimə aid məlumatların, yazıların olmasıdır. Dərslərin keyfiyyətinin artırılması, kursların və sayt, aplikasıyalarının düzənə salınması gərəklidir.