Hərfi mənası “ tapmaca” , “qırmaq” mənalarını verən enigma, almanlar tərəfindən yaradılmış şifrələmə maşınıdır.
Bu aparat almanlara öz mesajlarını şifrələməyə kömək edirdi. Enigma vasitəsi ilə informasiya göndərmək isə olduqca əlaverişli idi, çünki enigma o dövr üçün qırılması namümkün olan bir əfsanə idi.
Bu maşının işləmə mexanizmi isə belə idi :maşın üzərində taktilolar, hər bir taktilo üzərində isə hərflər yerləşirdi və siz bu hərflərdən istifadə edərək yazı yaza bilərdiniz. Bu zaman yazdığınız yazı ilk öncə normal sistemlə şifrələnir və daha sonra isə şifrələnmiş cümlə morze əlifbası ilə təkrardan şifrələnirdi.
Uzun illər boyu ingiltirəyə böyük problem yaradan enigma maşının qırılması bir əfsanə kimi görünürdü. Hətta bu haqda belə bir deyim yayılmışdı : “engima’nın qırılma ehtimalı açıq havada gedən bir adamın başına ildırım düşmə ehtimalı qədər azdır”
Belə ki, bu ingiltərəyə böyük problemlər yaratmağa davam etdi. ingiltərə bu problemlərlə daha çox dənizdə rastlaşırdı. Alman sualtı gəmiləri dayanmadan ingilis gəmilərini batırırdı.
1942-ci ildə alan turing“bombe” maşını vasitəsi ilə enigma’nı qırmağı bacardı.
Nəticədə enigma əfsanəsi də belə həll olundu.
Bəzi mənbələrə görə enigma’nın deşifrələnməsi ikinci dünya müharibəsinin 2 il tez bitməsinə səbəb olmuş və 21 milyon insanın həyatını qurtarmışdır.
Ratatuy və ya ratatouille fransa-da müəyyən bir dövr ərzində “qazan yeməklərinə” verilmiş bir addır.
Əvvəllər bu yemək “kasıbların yeməyi”adlandırılırdı. ilk başlarda kasıb əhali bu yəməyi bişirmək üçün artıq qalmış tərəvəzlərdən istifadə edərdi, lakin 1930-cu illərdən bu yemək nice şəhərində məşhurlaşdı və təravətli tərəvəzlərdən bişirilməyə başlandı. bu gün bir çox elit fransız restoranlarında ratatuy sifariş etmək mümkündür.
Siz həmçinin bu adda olan ratatoille animasiyasını da izləyə bilərsiniz.
