xəbərdarlıq. intihar ciddi və min illər boyu cəmiyyəti düşündürən bir mövzudur. bu entrydə heç bir məsləhət və bənzəri bir şey tapa bilməyəcəksiniz çünki bunu edəcək qədər bilgim yoxdur. intiharla bağlı düşüncələriniz varsa dəstək almaqdan başqa heç bir alternativə yönəlməyin!
intihar: böyük bir ehtimalla heç bir zaman cəhd etməyəcəyim, seçməyəcəyim şey.
*
əlaqəsiz bir yerdən başlıyacam lakin biraz səbr etsəniz intihar hissəsinə gələcəyik
1-giriş. varlıq öz-özlüyündə sadəcə çılpaqdır. bu çılpaqlıq içərisində pisə, yaxşıya, gözələ, çirkinə dair işarələr yoxdur. varlıq sadəcə var. bəs yaşamın özünə və ya onun içərisindəki hər hansı bir şeyə pis, yaxşı və bənzəri etiketləri necə yapışdırmışıq? ego. yox, facebookda commentinizin altına gələn "ay nə qədər egoistsən" cümləsindəki ego ilə mənim bəhs ettiyim ego biraz fərqlidi.
2-egonun yeri. ego bir həyatda qalma mexanizmidir və olduqca uğurlu bir mexanizmdir. zehnimizde yaranan, özümüzü digər canlılardan ayırmağımıza kömək edən və bu sayədə həyatda qalmağımıza şərait yaradan bir mexanizmdir. həyata etiketlər qoymağımızın səbəbi də bax bu egonun özüdür. "nə qədər də pis bir həyat", "avropada kef edirlər. kaş burda doğulmazdım", “həyatım yaxşı deyilsə intihar edim”. ego, ego, ego. həyata son vermə istəyinin altında da bir çox şeyin altında olduğu kimi ego durur. ego etiket yapışdırır, ego pis deyir, yaxşı deyir. həyatda qalmağımıza kömək edir lakin başımıza min bir oyunu da o açır.
3-həyatın yeri. insan həyatı dəyərlidir mi? deyil. ən azından böyük rəsmə baxdığımız zaman heç bir dəyəri yoxdur. 13-14 milyard il öncə bir patlama oldu. galaksilər, ulduzlar, planetlər yarandı. bu planetlərin birində milyonlarca canlı növü yarandı, bir çoxu öldü və 200-300 min il öncə də bir başqa canlı növü olan bizlər, homo sapiens ortaya çıxdı. düşünə bilərsiz ki “nə qədər də kiçik! nə qədər də dəyərsiz! tək bir insanı bir tərəfə qoyun, hamımız ölsək, insanlıq yer üzündən silinsə, bu kainatın vecinə belə olmayacaq.”
bu düşüncə də bir çox insanı intihara aparan yollardan biridir. “anlam yoxdur o zaman intihar”, “çox dəyərsizik o zaman intihar”. lakin mənim intiharı zehnimdə yerləşdirdiyim nöqtə, belə bir nəticəyə gəlməməyimə səbəb olur.
4-intiharın yeri və niyə intiharı seçmirəm? bura “həyat gözəldir. yaşamaq good, intihar bad” kimi şeylər yazmayacağam, belə bir ikiüzlülük edə bilmərəm. hamımızın problemləri var və bunlar olduqca ciddi problemlərdir. əsasən bizlər kimi ortalamanın altında olan bir ölkədə doğulan insanlar həyata bir-iki yox, kilometrlərcə addım geridən başlayır. sıxıntılar yaşayırıq, ailəmizlə, sevgilimizlə, müdürümüzlə problemlərimiz var. bir çox problemin heç bir zaman bitməyəcəyini düşünürük.
camus intiharı birinci qalan hər şeyi ikinci dərəcəli problem olaraq adresləyir. mən isə bu adresləməni qəbul etmirəm. 3-cü hissədə bəhs etdiyim bizim kiçik olmağımız, dəyərsiz olmağımız aşağılayıcı bir şey kimi görünə bilər lakin əksinə məni hər səfərində həyəcanlandıran şey də elə budur!
milyon illər öncə nə olduğu belirsiz bir canlı sudan çıxdı, qəribə bir səs çıxardı, illər keçdi və o canlı evrim keçirdi, homo sapiensə çevrildi. o qəribə səs şeirlərə, ədəbiyyata, hal hazırda mənim yazdığım bu yazıya çevrildi. bu mənə böyük bir möcüzə kimi gəlir. su üzərində yerimək, suyu iki yerə ayırmaq insanlar tərəfindən möcüzə olaraq görülmüş ola bilər lakin mənim üçün əsl möcüzə budur. bir primatın bilinç deyə bir şeyə sahib olması, onun düşünməsi, bu entryni yaza bilməsi. spiritual bir şeydən bəhs etmirəm lakin önünüzdəki 1 dəqiqədə diqqətinizi sadəcə nəfəsinizə yönəltsəniz orada egonun, ağrının, problemin və başqa heç bir əlavə maddənin olmadığını, oranın sadəcə möcüzədən ibarət olduğunu görəcəksiniz. nəfəs ala bilən, bunun fərqində olan, bunu dil adlı evolutionary(təkamülsəl?) bir möcüzə vasitəsilə başqalarına açıqlaya bilən bir canlı var orada.
həyata və onun problemlərinə bu şəkildə qarşı çıxıram. onları etiketləmədən öncə müşahidə etməyi seçirəm. bu atomların bir araya gəlib bilinçli bir canlıya çevrilmələrinin çox-çox nadir bir hal olduğunu və bunun bütün problemləri əzən bir xüsusiyyətə sahib olduğunu düşünürəm. bilinçli olma durumunu ən üstdə yerləşdirirəm və camus’nün ikinci dərəcəli dediyi kainatın necə yarandığı, insanın evrimi, onun kainatdaki yeri və bənzəri problemləri 1-ci dərəcəli problemlər olaraq işarələyir, onların üzərində düşünməyi seçirəm, onları anlamağa çalışmağı seçirəm, yaşamağı seçirəm
)