qaraqan

Psixoloqlar deyir ki, heç kəsə fikir vermə, rahat yaşa.
Siyasətçilər deyir ki, bayraq və himn hər şeydən müqəddəsdir.
Dindarlar deyir ki, görmədiyinə inan.
Alimlər deyir ki, görmədiyinə inanma.
Millətçilər deyir ki, bizim millətin birləşməsi uğrunda ölmək lazımdır.
Həkimlər deyir ki, hər şeydən əvvəl sağlamlığınızı düşünün.
Lamalar deyir ki, Tibetdən başqa bütün dünya səhv yoldadır.
Dərvişlər deyir ki, ən böyük ləzzət bütün ləzzətlərdən əl çəkəndə gəlir.
Adi insanlar deyir ki, ailə səadəti xoşbəxtlikdir.
Tarixçilər deyir ki, bədbəxt ol, amma tarixə düş.
Xeyriyyəçilər deyir ki, ömrün boyu başqalarına kömək elə.
Eqoistlər deyir ki, ancaq özünü düşün.
Hippilər deyir ki, narkoman ol, həyatın dadı bundadır.
Vegetarianlar deyir ki, başqa canlıları öldürmə.
Şairlər deyir ki, səhər açılanda günəşin çıxmasına bax.
Astroloqlar deyir ki, günəş közərmiş ulduzdur, burda qeyri-adi heç nə yoxdur.
ingiltərə kraliçası deyir ki, siqareti alışqanla yox, kibritlə yandırın.
Diana deyirdi ki, necə istəyirsiniz elə də yandırın.
Kürdlər deyir ki, azad olmaq istəyirik.
Türklər deyir ki, kürdlər qələt eləyir.
Ben Laden deyir ki, Amerika qələt eləyir.
Amerika deyir ki, iran qələt eləyir.
iran deyir ki, israil qələt eləyir.
israil deyir ki, hamınız qələt eləyirsiz.
Elxan Zeynallı

kəramət böyükçöl

O gün Elmlərdə çayxananın tualetində növbə gözləyirdim. Növbədə xeyli adam vardı. içəri girəndə gördüm məndən qabaqkı adam tualeti sıçıb batırıb. Unitaz, sifonun böyür-başı, divarın aşağı hissələri... hər tərəf poxdur. Fikirləşdim ki, tualeti belə qoyub çıxsam, məndən sonra gələn elə biləcək içərini mən sıçıb batırmışam. Məncur qalıb tualeti özüm yudum ki, pox mənim üstümdə qalmasın.
Azərbaycanda hər yeri o cür sıçıb batırıblar. Siyasəti də, medianı da, mədəniyyəti də, bütün sahələri, bütün. Hansı sahə ilə məşğul olursansa, əgər təmiz və vicdanlı adamsansa, məqsədin özünü ləyaqətli bir insan kimi qorumaqdırsa, işin-gücün pox təmizləmək olacaq. Və mümkün deyil ki, əvvəl-axır o poxdan sənin də üstünə bulaşdırmasınlar
Kəramət Böyükçöl

yaran lətifələr

Kişi ezamiyyətdən qayıdır. Aeroportda avtomat telefondan arvadına zəng etmək üçün 2 qəpik axtarır, yoxdur. Oturur taksiyə gəlir evə. Qapını açıb evə keçir, görür arvadı öz sevgilisi ilə iş başındadır. Kişi sakitcə qapını bağlayıb çıxır və taksiyə oturub aeroporta qayıdır. Kafeyə gedib pulu xırdalayır və arvadına zəng edib qayıtdığını deyir. Təzədən qayıdıb gəlir evə. Arvadı onu çox gülərüz qarşılayır. O üzündən bir maç, bu üzündən bir maç. Arvadı heç vaxt ona qarşı bu qədər mehriban olmamışdı. Evdə səliqə, stol açılıb, araq, zakuska öz yerində. Kişi oturub arağı içir, yeməyini yeyə-yeyə fikirləşir: "Az qala 2 qəpiyə görə ailəmi dağıtmışdım.

deputatın yuxusu

Gözlərini açan Pərviz yataqda sol tərəfə çevriləndə yataq örtüyünün bədəninə yapışdığını hiss etdi.. Tərləmişdi. Gözlərini açmadan özünə “Kondisioner niyə sönüb ki?” sualını verdi və gözlərini açdı.
Açdı və bir daha bağlayıb təkrar açdı. Gözlərinə inanmırdı – köhnə, balaca bir otaqda idi. Mən hardayam???!!!!!!!!!!!!!! Sualını verdi və ayağa qalxdı. Qalxmaq istədi və onurğasından kəskin ağrı onu yatağa geri yapışdırdı.
Bu nə ağrıdı axı? Mən dəmir kimiyəm.. nə ağrısı?!! Mən və ağrı? Nə zaman başladı ki bu ağrı?
Yerindən otağa göz gəzdirdi. Divar kağızlar iyrənc vəziyyətdə idi – SSRi vaxtı ev veriləndə prorabların yaxşıları oğurlayıb divara vurduğu ən pis kağızlardan idi : yaşıl rəngdə kvadratlar. Bəzi yerlərdə kağız silinmişdi və beton görünürdü.
Otağın qapısı yox idi. Pəncərələr... Taxta. Çürümüş taxta!!! Mən hardayam?!!!
“Güllü!!!!” deyə qışqıraraq xanımını çağırdı və öskürəklərə böğuldu. Mən niyə öskürürəm?!!! Güllü hardadır?!!! Niyə gəlmir?
Gözü divarda bir fotoya ilişdi – Güllünün fotosu idi.. Alt tərəfində də qara lent. Güllü ölüb?!! Haçan?
Mən hardayam?!!
Ayağa qalxmağa qorxurdu – onurğasının ağrısından tərpənə bilmirdi. Yavaşca onurğa ağrısının olmayacağı pozanı tutdu və yavaş-yavaş, millimetrlə hərəkət edərək tərpənməyə başladı. Bir neçə dəqiqə sonra öskürək onu boğdu – və onurğasına qaynar iynələrin batdığını hiss etdi. Təkrar uzandı.
Mənə nə olub?!!! Niyə mən burdayam?.. Niyə ağrılarım var?.. Güllü niyə ölüb?..
Vərdiş etiyi hərəkətlə əlini başına və üzünə çəkdi və.. saçlarım!!!.. hanı? Üzüm də saqqallı... mən niyə saqqallıyam? Saçlarım niyə yoxdur?...
Səbirli olum. Durum. Zəng edim köməkçimə... Gəlsin görüm nə məsələdir...
Sağa-sola baxdı və gördü ki, telefonu yoxdur. Yatağın yanında masa vardı.
Yəqin telefon masanın üstündədir... Səbirlə qalxım. Qalxım....
Öskürməməyə çalışaraq ayağa qalxmağa çalışdı.
20 dəqiqə. Tərlədi. isti hava və qalxmaq üçün çəkdiyi əziyyət onu tərlətdi. Ürəyi sürətlə döyünürdü... Nəhayət ki, qalxa bildi.
Boyunun hündürlüyü ilə otağa baxdı. Vahimə basmışdı onu.
Masa. 2 köhnə çürümüş stul. Yerdə delik-deşik bir yaşıl kovrolit. Masanın üzərində də dərmanlar. Telefon!! Telefon hanı?!!! Masada dərman qutuları arasında bir telefon vardı – köhnə Nokia. Onu aldı əlinə və köməçisinə zəng etmək üçün nömrəni yığdı.
- Salam, buyurun, millət vəkili Pərviz Hüseynovun köməkçisi Natiq. Eşidirəm Sizi.
- Natiq!!! Salam. Pərvizdi, mənəm. Elə mən özüməm.
- Bağışların, anlamadım. Siz kimsiniz?
- Pərviz, Pərviz!!! Deputat. Sən mənim köməkçimsən!!!
- Üzr istəyirəm, müəllim. Pərviz müəllim indi məşğuldur – sözünüzü mənə deyin, buyurun
- Pərviz mənəm!!!! Natiq!!! – deyə qışqırdı.
Qarşı tərəf telefonu bağladı.
Mənə nə olub?!! Mən Pərvizəm. Natiq niyə mənim səsimi tanımadı.
Bir daha zəng etdi. Sakit səslə danışmağa çalışdı.
- Salam. Natiq... Bax... Pərivz mənəm. Hardasan sən? Gəl məni apar tez burdan!!!
- Üzr istəyirəm, müəllim. Siz kimsiniz? Özünüzü təqdim edinm lütfən
- Pərviz Hüseynov. Deputat. Mənəm.
- Üzr istəyirəm, müəllim. Pərviz müəllim indi otağındadır, az öncə onunla görüşdüm.
Pərviz susdu... kürəyindən aşağı doğru soyuma hiss etdi.. Pərviz otağındadır....??!!! Mən kiməm bəs...? Pərviz mənəm axı. Mən deyiləm?!! Otaqdadı kimdir?...
- Müəllim, buyurun, nəysə sözünüz var? – Natiqin səsi onu fikirlərindən ayırdı.
- Mən deputat Pərviz müəllimlə danışmaq istəyirəm. Bağlayın lütfən, təcilidir deyin.
- Bir dəqiqə gözləyin.
Ayaqları boşalmışdı və onları pambıq tək hiss edirdi.
Telefonda səs eşidildi.
- Buyurun, deputat Pərviz Hüseynov eşidir.
Öz səsi idi... Özü ona cavab verirdi, öz adı ilə....
Telefonu divara çırpdı və sındırdı...
Nə olub? Mənə cavab verən mənəm? Bəs mən indi kiməm? Hardayam? Nə olub belə?
Gedim əl-üzümü yuyum, çıxım bayıra. Gözü divardakı xalçaya ilişdi – “Güllü niyə öldü?!!”
Həmişəki kimi iti addımlarla gedə bilmirdi. Yavaş-yavaş otaqdan çıxdı və koridorda olan bir qapını açdı.
Hanı məni cakuzim?!! Bəs xüsusi duş kabinim? Mən bu murdar, çürümüş və paslanmış çüyün vannada mı çimim? Vannanın ayaqları yox idi və altına kərpiclər qoyulmuşdu.
Güzgüyə baxdı və özünü tuta bilməyərək geriyə bir addım atdı.
Güzgedən ona qoca, ağ saqqallı, saçları tökülmüş qoca bir kişi baxırdı... Bu kimdir?!!!
Özündən asılı olmadan əlini güzgüyə çəkdi... həqiqətən də güzgü imiş...
Bu mənəm?!!!!!!!!! Mən kiməm? Mən deputat Pərviz Hüseynovam!!!
Hardayam mən?!!! Kabinetimdə?
Yox, deyiləm. Mən burdayam.
Pərivz Hüseynov isə otağındadıdr.
Mən kiməm? Mənə güzgüdən baxan bu qoca kimdir?
Görüm evdə sənədlər var? Axtarım tapım.
Bu vaxt qapı zəngi səsi gəlir. Yavaş addımlarla qapıya gedir və açana qədər qapı bir neçə dəfə səbirsizliklə yumruqla vurulur.
Açanda gənc birini görür.
- Ağsaqqal, işıq idarəsindən gəlirəm. Demişdin ki, 3 günə ödəyəcəm borcumu. Amma ödəməmisən. Gəlmişəm işığını kəsim. Pul tapdın?
- Bir dəqiqə... Mənim nə qədər borcum var?
- Ağsaqqal, yaddaş gedib aaa.... 37 manat borcun var. Ödəyirsən?
“37 manat borcum var? Mən yeni mənzilimdə ayda ən az 250 manat işıq pulu ödəyirəm.. 37 nədir ki? “
- Gözlə burda, evə baxım, gəlirəm.
- Müəllim, tez elə də, tələsirəm. Sən beş saata gəzirsən.
Otağa geri dönən Pərviz pul axtarmağın mənasızlığını anladı- otaqda yataq, masa və iki stul vardı. Masada da dərmanlar.
Qapıya geri qayıdır və gözləyən gəncə “Bala, mən kiməm, bilirsən?”
- Baaaa, ağsaqqal, yaddaş gedib aaa deyəsən... Sənin adın Pərvizdir, Pərviz Hüseynov.
- Mənə bir gün daha ver. Aydınlaşdırım hər şeyi. Ödəyəcəm borcumu.
- Rəisə deyərəm. Amma sabah həll elə, yoxsa işığı kəsməliyəm.
Otağa dönən Pərviz masaya diqqətlə baxır. Sənəd axtarırdı. Tapır.
Milli vəziqə.
Pərivz Hüseynov. 72 yaşı var. 72 !!!!!!!!!!!!!!!!! Axı mənim 41 yaşım vardı...
Başı dönür və yıxılmamaq üçün stula oturur.
72 yaşım var... Pərivz mənəm. Axı mən deputat idim.... indi deyiləm.
Pərviz Hüseynov - deputat - başqa adamdır?!!!
Acımışam Mətbəxdə yemək olar yəqin. Bəlkə olar. Bu şəraitdə nə yemək?
SSRi dövründən qalan dəmir çörək qabı. içində market paketində 3 dilim çörək. Köhnə çörək.
Hər gün yediyi bahalı isti və xüsusi çörəklər yadın düşdü və udqundu.
Yuxu idi? Mən idim o?
Köhnə Çinar buzdolabı. içində 2 ədəd xiyar. 3 yumurta. Mən nə yeyim? Mən adam deyiləm?!!! Niyə mən belə yaşamalıyam? Nə olsun ki, qocayam?!!
Bir dəqiqə - masada bank kartı gördüm deyəsən. Götürüm onu, gedim görüm kartda pul var.
Ağır və yavaş hərəkətlərlə geyinir – köhnə və dərman qoxusu gələn köynəyini üstünə dartdı və masadan kartı götürərək evdən çıxdı.
Həyəti tanımadı –və bildi ki, SSRi illərində tikilən xruşovka tipli binada yaşayırmış.
Binanın önündə duran bir gəncdən yaxında olan bankomatı soruşdu.
- Burda yoxdur, ağsaqqal. Avtobusa otur, 88 nömrəyə 3 astanofka get şəhər tərəfə, orda elə böyük marketin yanında var.
- Bura haradır? Bakıdır?
- Hə, dayı, Bakıdır. Hövsandır bura.
Hövsan? Bakıda elə bir yer vardı. Eşitmişdim. Amma heç getməmişdim....
Avtobus dayanacağına yaxınlaşanda çox sayda insanları gördü. illərdir avtobusa minmirdi. Gediş haqqının nə qədər olduğunu bilmirdi belə. Ciblərində qəpik axtardı və əlində tutdu ki, ödəniş etsin. Dayanacağa yaxınlaşan avtobusa ön qapıdan daxil oldu və içəri keçmək istəyəndə sürücü ona “ağsaqqal, kartı vur” dedi.
- Kart? Nə kart? Hara?
Yaşlı insanın üzündəki aciz ifadəni görən orta yaşlı bir adam önə yaxınlaşaraq kartla gediş haqqını vurdu və “keç, ağsaqqal” dedi.
3 duracaq sonra avtobusdan endi və marketin önündə böyük qalabalıq gördü. Yaxında duran polis əməkdaşına bankomatı soruşdu.
- Görmürsən?! Deee, burdadır, elə sənin kimilərdi ordakılar. Keç, gör neynirsən.
Polis serjantının kobud cavabı onu təəccübləndirdi və “yaşlı adamla bunun danışmağına bax sən” deyə mızmızlandı. Amma polisə nəysə deməyə cəsarət etmədi.
ÖZÜNÜ ACiZ, ZƏYiF VƏ QORUMASIZ HiSS EDiRDi.
37 manatı ödəməsəm işığım kəsiləcək. Avtobusda nə etmək lazımdır- bilimrəm. Bir polis serjantı məni sadə sualıma görə az qala əzəcəkdi. Bu nə həyatdı?
Nəfəs almaqda çətinlik çəkirdi. Onurğası ağrıyırdı. Gəzəndə canı ağrıyırdı.
72 yaşım var. Taqətsizəm.
MƏN HEÇ KiMƏM?
işığım kəsiləcək. yeməyim yoxdur. Masam dərmanlarla dolu.
Hələ bilmirəm ki, kartda pul var ya yox. Bəlkə öncədən çəkmişəm, amma bu da yaddaşımdan silinib?
Qalabalığa yaxınlaşanda hamısının yaşlı insanlar olduğunu gördü. insanlar gileylənirdi.
- Xarabanın yiyəsi var ki?
- Bütün pullarımız elə dərmanlara gedir!!
- Deputatlar kefdədir bütün günü, bizi düşünən var ki?!!!
Növbədə yerini tutdu və günəş altında 40 dəqiqə durduqdan sonra növbə ona çatdı.
Kartında pul yox idi.
Yerində donub qalmışdı. “Kişi, tərpən dəəəə, hamı gözləyir sənin kimi” səsi onu oyatdı.
Kənara çəkildi.
EYNi HiSSiN BiR DALĞASI DAHA GƏLDi - ÖZÜNÜ ACiZ, ZƏYiF VƏ QORUMASIZ HiSS EDiRDi.
Boş buz dolabı.
Xiyar. Yumurta. 3 tikə köhnə çörək.
Masada dərmanlar.
Boş ev.
Dünyasını dəyişmiş xanımı.
işıq pulu borcu. Kəsiləcək.
Tənhalıq.
Yeni qaydaları bilmir, bəzilərini anlamır.
Pul yoxdur.
Onurğasında durmayan ağrı. Ciyərləri dağıdan öskürək.
Həyatında ilk dəfə ağlamaq istədi.
DiVAR....
Önündə dəmirdən hörülmüş divar vardı- öz ölkəsində kimsəsiz olma hissi ilə dəmirdən bir divarın dibində durmuşdu.
Hara gedim? Kimə deyim? Kimə şikayət edim? Kimi şikayət edim?
Özündən asılı olmadan gözləri yaşardı və qəhər onu boğmağa başladı.
Və bu anda gözlərinin önündə bir səhnə canlandı
Milli Məclis binası. Təqaüdlərin artımı müzakirə edilirdi
Yanında oturan deputat dostu ona zarafatla “əşşiii, bu yaşa qədər gəliblər, elə bəsləridir dəəə” dedi. Pərviz də ona gülərək “hahahahah, həri dəəə, neynirlər eee bundan sonra çox pulu” deyə cavabladı.
Bahalı kreslolarında arxaya yaslanaraq təqaüdlərin artımı haqda danışırdılar.
Pərvizin kefi yaxşı idi – axşam gənc sevgilisi ilə 5 ulduzlu otellərdən birində axşam yeməyini yeyəcək və eyni oteldə qalacaqdı.
Əslində həyatı çox gözəl idi – bahalı premium klas 2 avtomobili, şəhərin bir neçə yerində mənzilləri, bağ evi. Xanımının gözəllik salonu. Gənc sevgilisi. iki uşağı Türkiyədə ali təhsil alırdı. Bir neçə fərqli sahədə biznes.
Elə dünən sevgilisinə salondan yeni avtomobil almışdı və bu gün də onu bərabər qeyd edəcəklərdi.
Həyat tərzi bu qədər lüks olan bir insanın yaşlıları, təqaüdçüləri, kimsəsizləri düşünmək kimi bir dərdi yox idi. “Hərənin öz qisməti” var deyə düşünərək özünü təsəlli edirdi.
Bir dəfə məhəllədə ona bir adam yaxınlaşmışdı - qarşı binada, xruşovkada yaşayan. Avtomobilinə oturanda yaşlı adam ona “imkanımız pisdir, müəllim. təqaüdlərimiz çatmır. Bəlkə kömək edəsiniz?” deyə soruşdu.
- Ağsaqqal, al bu 10 manatı, get işinlə məşğul ol- deyə cavab verdi.
- Oğlum, mən səndən pul istəmirəm. Dilənçi deyiləm. Deputatsan.... Məsələ qaldır ki, təqaüdlərimizi artırsınlar. Dərman, xəstəxana, kommunal... Pulumuz çatmır yaşamağa.
- Yaxşı, yaxşı, ağsaqqal. Edərik. Qaldırarıq – deyə qısa cavabla yola verdi.
Avtomobilinə oturdu və ordan uzaqlaşdı.
Və bu dialoq beynindən dərhal silindi.
iNDi, bankomatın yanında yadına düşdü.
O yaşlı adamla söhbət....
Gözlərindən yaşlar axmağa başladı.
Çarəsiz idi.
Böyük, qüdrətli, güclü bir ölkənin küçədə isti havada duran və dərdini deməyə adam tapa bilməyən aciz, zəyif, kimsəsiz təqaüdçüsü ağlayırdı.
BU YERDƏ PƏRViZ DiKSiNiB YUXUDAN OYANDI.
Tərləmişdi.
Gözlərindən yaş axırdı.
Əlini qorxaraq başına apardı – saçları yerində idi.
Otağa baxdı – 5 ulduzlu oteldə idi. Yanında da sevgilisi.
Offffffff... Yuxu imiş...Lənət olsun... offff.... yaxşı ki, yuxu imiş
Milli Məclisdə o qədər təqaüddən danışdıq ki, yuxuma girdi...
Yuxu du da... Adamı elə aparır ki...
insan başqa bir dünyanı görür yuxuda.
Başqa Azərbaycanı.
Kimisi bunu yuxuda görür, kimisi isə bunu hər gün yaşayır.
Fahri Agayev