flâneur

Başlanğıcını fransız dilindən götürərək beynəlmiləl leksikona daxil olmuş və bəzən yanlışlıqla yalnız hərfi mənasında, mənfi çalarda avara, məqsədsiz şəkildə gəzən insan kimi başa düşülən ifadə.

Etimoloji olaraq flâneur [flanör] ismi öz başlanğıcını qədim skandinav dilindəki 'flana' felinin fransızdilli qarşılığından almışdır. işləndiyi ilk dövrlərdə bu söz sadəcə məqsədsiz şəkildə gəzən insan anlamını versə də, 19-cu əsrdən ona ədəbiyyatçılar və filosoflar tərəfindən əlavə mənalar yüklənməyə başlanmışdır. Məsələn, Şarl Bodler müstəqil, ehtiraslı və bitərəf ağla sahib incəsənət nümayəndələrini təsvir edərkən bu sözdən istifadə etmiş, alman filosof Uolter Benjamin isə bu sifəti cəmiyyətdən, gündəlik yaşantıdan ayrılaraq şəhər həyatından, modern memarlıqdan həzz alaraq gəzən insanlara aid etmişdir.

Ayrı-ayrı interpretasiyalar bir kənara qoyulduqda ən ümumi mənası ilə 'flâneur' ifadəsi sadəcə məqsədsiz şəkildə gəzən 'avara'ları deyil, bu aktı şüurlu, intellektual bir şəkildə edən insanları bildirir. XIX əsr fransız rəssamlığında da tez-tez rast gəlinən bu insan tipi özünü sadəcə anın təəssüratına və ətraf aləmin tamaşasına buraxaraq gəzir və bundan həzz almağı bacarır. incəsənətdə flâneurlərin ən gözəl təsvirlərindən biri də sözsüz ki, məşhur fransız rəssam Qustav Kayboya aiddir. 'Paris: yağışlı gündə' adlı əsərində rəssam paytaxt küçələrində gəzən flâneurləri anın və mənzərənin bütün sükunəti ilə birlikdə məharətlə təsvir edir və izləyiciyə də eyni hissləri yaşamaq imkanı yaradır.


P.S: terapiya təsiri üçün əsəri Gymnopedie no. 1 sədaları altında izləyin :)

rockin' 1000

Bir gün mənim də aralarında yer almaq istədiyim, 1000 nəfərdən çox musiqiçisi ilə stadionları canlı ifaya doyduran rok-qrup. Özlərini dünyanın ən böyük qrupu elan etmişdirlər.* haqsız olduqlarını demək çətindir

Fabio Zaffagnini tərəfindən toplanan qrup ilk canlı performansını 2015-ci ildə italiyada *Foo Fighters* qrupunu Çezena şəhərinə dəvət etmək ümidi ilə təşkil etmişdir.* FYI: istəklərinə nail olmuşdular Daha sonra fərqli ölkə və stadionlarda çıxış etsələr də, pandemiya səbəbilə Parisdəki son konsertlərini 2022-ci ilin may ayına təxirə salmışdırlar.

Həqiqətən də, bu qədər musiqi alətinin və vokalın bir-birilə sinxron ola bilməsi və ortaya çox gözəl harmonik ifa çıxarması heyranvericidir. Qrupla birlikdə çıxış etmək istəyirsinizsə, sadəcə rəsmi veb-saytlarındakı formu dolduraraq öz ifanızın qısa bir videosunu göndərməyiniz kifayətdir. Uğurlu olsanız, növbəti konsertlərdən birində həmin 1000 nəfərin arasında siz də ola bilərsiniz. Rok musiqini sevənlər üçün ölmədən öncə mütləq yaşanılmalı olan təcrübələrdəndir, fikrimcə -*

Qrupun bəzi ifaları:

(youtube: )

(youtube: )

(youtube: )

sunday neurosis

Adətən bazar günü axşam saatlarına doğru yaşanan və bir çox insanın normal həyat axarında tez-tez təcrübə etdiyi narahatlıq (anxiety) və stress halını bildirən termin, yayğın psixoloji durum. 1910-cu ildə macar psixoterapevt Sandor Ferenczi tərəfindən elmə gətirilmişdir.

Həftəiçi müəyyən bir qrafikə bağlı işlədikdən və ya dərslərlə məşğul olduqdan sonra başlayan həftəsonu tətili bir çox insana ilk başda rahatlıq və hər şeyi buraxma, qurtulma istəyi gətirir. Bu hiss ilə ilk başda əlimizdə olan bütün işləri bir kənara atır, yeni həftə haqqında heç nə düşünmədən xaotik bir şəkildə istirahət edirik. Lakin bazar günü axşam saatlarının, dolayısı ilə bazar ertəsinin yaxınlaşması ilə şüuraltımız bu xaotiklikdən dolayı günahkarlıq hissi keçirir və qarşımızda dayanan bütöv bir həftənin çətinlikləri bizdə izah oluna bilməyən bir narahatlıq hissi yaradır. Bu səbəbdəndir ki, həftənin ən sevdiyimiz günü soruşulduqda bir çoxumuz cümə və ya şənbə günlərini bazar gününə tərcih edir və bazar gününü sevmək yerinə, əslində, bu günə qarşı ambivalent duyğular keçiririk. (internet üzərində tapa biləcəyiniz "həftənin ən yaxşı günü" tipli sorğuların bir çoxunda da respondentlər bazar gününü adətən siyahıda yalnız 1 və 2-ci günlərdən irəliyə qoyurlar. )

"Sunday neurosis" zamanı görülən eyni psixoloji simptomlar yalnız həftəsonlarında deyil, digər tətil günlərində və uzun bir istirahətdən qayıtmaq üzrə olduğumuz anlarda da müşahidə oluna bilər. Bəzi psixoloqlar bunu insanın bir qrafikə bağlı qalma ehtiyacı və bilinməyəndən, xaotik olandan qorxma hissi ilə də izah edirlər. Daim bir işlə məşğul olaraq özümüzdən, düşüncələrimizdən qaçdığımız həftə içindən və əyləncə, istirahət ilə gerçəklikdən yayına bildiyimiz ilk istirahət günlərindən fərqli olaraq, bazar günü axşamları daha çox öz daxili aləmimizlə və məsuliyyətlərimizlə baş-başa qalmaq məcburiyyətimiz isə bunun digər bir səbəbi kimi görünür.


--sitat--

Sunday neurosis, that kind of depression which afflicts people who become aware of the lack of content in their lives when the rush of the busy week is over and the void within themselves becomes manifest. (Victor E.Frankl)

--sitat--

59 rivoli

Parisə yolu düşən incəsənət sevərlərin mütləq baş çəkməli olduğu *Haussmann* stili ənənəvi Paris binalarından birində yerləşən qalereya. Adını elə yerləşdiyi 59 rue de Rivolidən alır. Əslində, məkan rəssamların aktiv çalışma yeridir, lakin həftə içi ictimaiyyət üçün də açıqdır.

Digər bir çox "donuq" muzey və qalereyalardan çox fərqli bir ab-havası var və bunu binaya daxil olduğunuz zaman dərhal hiss edirsiniz. Binanın hər bir tərəfi "sənət əsərləri" ilə örtülüdür, divarları, pillələri, küncləri... Azad ruhlu rəssamları və əsərləri ilə insanın eynini açır. Hərəkətli, daim dəyişən ekspozisiyaları, kiçik detalları və ilhamverici ab-havası ilə də. Əgər fransız dilini bilirsinizsə və hər tərəfdə rasta çıxan irili-xırdalı yazıları, rəssamların interpretasiyalarını başa düşürsünüzsə, bu yer sizdə daha xoş hisslər yaradacaq. Klassik bir rəsm qalereyası gözləməyin, çünki çox şey sizə ilk baxışdan "sənət" kimi görünməyə də bilər. Lakin daha çox diqqət etsəniz və perskpektivinizi bir balaca dəyişsəniz, daha çox gözəlliyin fərqinə varacaqsınız. Eyni zamanda, qalareya ziyarətçilər üçün də buraya öz "sənət əsərlərini" qata bilmək imkanı yaradıb. Əlinizdə Paris metrosunun artıq istifadə edilmiş bir bileti qalıbsa, yaxud bir vərəqə və qələminiz varsa, həmin an ağlınızdan keçən hər hansı bir cümləni yaza və ya xüsusilə seçilmiş əsərin, obyektin sizə "nə dediyini" qısaca şərh edərək yerləşdirə bilərsiniz. Elə qalereyadakı təcrübənin ən maraqlı hissələrindən biri də, sözsüz, müxtəlif insanların yazdığı həmin bu cümlələri oxumaq olur. 59 Rivolinin bir başqa maraqlı yanı isə rəssamlarının rəngarəngliyidir. Binada çox fərqli ölkələrdən olan, söhbətlərindən doya bilməyəcəyiniz incəsənət adamları toplaşıb. Yolunuz düşərsə, daha maraqlı bir təcrübə üçün mütləq onlarla da ünsiyyətə girməyi unutmayın.

Qalereyada çəkdiyim bəzi fotolar:

anna maria dali

1908-1989-cu illər arasında yaşamış daha çox *Salvador Dali*nin bacısı və modeli olaraq tanınan ispan yazıçı. Anna Marianın ədəbiyyata gəlişi, əslində, qardaşı və şöhrət qazanmaq istəyi ilə deyil, yaşadığı daha böyük travma ilə bağlı olmuşdur. 1936-cı ildə başlayan ispaniya vətəndaş müharibəsinin təsirləri Salvadordan yan keçsə də (rəssam həmin dövrdə artıq Parisdə yaşayırdı), Anna Maria digər ailə üzvləri ilə yanaşı casusluqda şübhəli bilinərək həbs edilmişdir. 17 gün müddətinə həbsdə saxlanılan Annaya tətbiq edilən müxtəlif işgəncələr onda ciddi psixiatrik-nevroloji problemlərin yaranması ilə nəticələnmişdir. Bu problemlərdən qurtulmaq və rahatlıq tapmaq üçün isə dostlarının da təkidi ilə özünü yazıçılığa vermişdir.

Yazıçının qardaşı ilə olan münasibəti də xeyli qarışıq və maraqlıdır. Uşaqlıq dövrlərini birlikdə keçirən və xeyli sıx münasibətdə olan Salvador və Anna Dalinin yaxınlığı onların yaradıcılığına da yansımışdır. Rəssam ilk dövrlərdə bacısından əsas model olaraq istifadə etmiş və tez-tez onun pəncərə önündə portretlərini çəkmişdir. Həmin əsərlərdən biri olan " Figura en una finestra" (young woman/girl at a window/pəncərə önündə gənc qız) rəsmi xüsusilə məşhurlaşmış və 1925-ci ildə rəssamın ilk sərgisində də yer almışdır.

Lakin bu xoş münasibət çox uzun davam etməmişdir. 1942-ci ildə çap etdirdiyi "The secret life of Dali" (Dalinin gizli həyatı) avtobioqrafiyası ilə ailə həyatının qaranlıq tərəflərini təsvir edən Dalinin yazdıqları bacısının qəzəbinə səbəb olmuşdur. Anna bunların həqiqətləri əks etdirmədiyini bildirmiş və buna qarşılıq olaraq intiqam üçün 1949-cu ildə "Salvador Dali as seen by her sister" (Salvador Dali bacısının gözündən) adlı əsərini çap etdirmişdir. Təbii ki, çılğın təbiətli Salvador da öz növbəsində bu addıma qarşı səssiz qala bilmədi. Yaranan bu gərginliyə qarşılıq olaraq rəssam daha öncə bacısını təsvir etdiyi portretə - "Figura en una finestra" əsərinə yeni interpretasiyasını çəkdi. Həmin dövrün pornoqrafik jurnallarının birindən ilhamlanan bu əsəri rəssam "Young Virgin Auto-Sodomized by the Horns of Her Own Chastity" adı altında təqdim etmişdir.

Bu rəsm intiqam məqsədi daşımaqla yanaşı, eyni zamanda Salvador Dalinin bacısına qarşı ola biləcək basdırılmış gizli sevgisi və ikili hissləri haqqında gəzən şayiələri də alovlandırmışdır.

brüsselləşdirmə

Paytaxt Bakının da əziyyət çəkdiyi (və çəkməkdə davam etdiyi) çirkin şəhərsalma üsullarından birinə verilmiş ad. Qısa təsvirlə, əgər şəhərdə gəzərkən gözəl və qədim küçələrin harmoniyasını pozan bir-biri ilə əlaqəsiz, səliqəsiz şəkildə yerləşdirilmiş 'modern' binalar görürsünüzsə,* Bakı sakinisizsə , bu, həmin şəhərin artıq brüsselləşdirmə qurbanı olduğunun göstəricisidir.

Termin adını 1962-ci ildə Belçikada qəbul edilən yeni şəhərsalma haqqında aktdan sonra növbəti onillik ərzində paytaxt *Brüssel* şəhərinin görünümünü xeyli dəyişdirmiş prosesdən almışdır. Şəhər rəhbərliyi "laissez-faire" üsulunu tətbiq edərək müxtəlif şirkətlərin xaotik şəkildə müasir binalar, ofislər tikməsinə icazə vermiş, nəticədə xüsusilə şəhərin Northern Quartier və Leopold Quartier hissəsində qədim və bəzi art-nouveau tərzi binalar sökülərək yerində daha çirkin, lakin əlverişli göydələnlər ucaldılmışdır. Bu proses həm də Brüsseldə *avropa birliyi* institutlarının binalarının salınması ilə də sürətlənmişdir. Lakin şəhər əhalisinin kütləvi etirazlarından sonra proses zəifləmiş və 70-ci illərin sonunda başa çatmışdır.

Brüssel:


Buxarest:

irezumi

Bütün bədəni (və ya bədən üzvünü) əhatə etməsi və adətən bir spesifik (əksərən mifoloji) motivdə çəkilməsi ilə məşhur olan yapon tatu növü. Terminin özü, əslində, yapon dilində tatu sözünün qarşılığı kimi işlədilsə və onun bütün növlərini əhatə etsə də, qlobal olaraq irezumi deyildikdə məhz yapon tatuları nəzərdə tutulur.

Bu tatu növü adətən "horishi" adlı xüsusi ustalar tərəfindən bir neçə fərqli metoddan istifadə edilərək insan bədəninə çəkilir və uzun, eyni zamanda ağrılı proses ilə müşayiət olunur. istifadə olunan vasitələrin arasında "Nara" adlı qara mürəkkəb dəri altına yerləşdikdən bir müddət sonra maraqlı bir şəkildə dəyişərək yaşıl-mavi rəng alması ilə məşhurdur.


irezuminin Yaponiyadakı tarixi də maraqlıdır. Əslində, tatunun burada çox qədim zamanlarda dini-ənənəvi motivlə yarandığı düşünülsə də, tarixdə daha çox kriminallar üçün cəza vasitəsi kimi iz qoymuşdur. Tatunun ölkədə leqallaşması isə *Edo dövrü*nə (1600-1868) gedib çıxır. Belə ki, "*ukiyo-e*" taxtablok rəssamı *Utagawa Kuniyoshi* ilk dəfə *Suiokeden* kitabının yapon versiyasının illustrasiyalarında tatulu qəhrəmanlar təsvir etmiş və bu, ənənə halına gələrək ölkədə böyük maraq doğurmuşdu. Hal-hazırda isə Yaponiyada tatuya qarşı ikili standartlar yeridilir. Hələ də kriminallarla, xüsusilə də, *yakuza* qruplaşması ilə assosiasiya edilən tatu bir çox yerlərdə qadağan olunsa da, qərbin təsiri altında olan gənclər tatuya qarşı xeyli açıqfikirlidirlər.

daisugi

yaponların maraqlı bir ağac yetişdirmə texnikası. "Sugi" hərfi mənada yapon şam ağacı, (metodun həyata keçirilməsində də məhz bu növ ağacdan istifadə edilir), "dai" isə stol, platforma mənalarına gəlir. Sanki bir masa üzərində dayanan bitkiləri xatırlatdığı üçün metoda bu ad verilmişdir.

Daisugi metodu zamanı ana ağac kimi istifadə edilən "sugi" xüsusi üsullarla yetişdirilərək üzərində əsas kökdən ayrılan müstəqil kiçik ağaclar əldə edilir. Yəni bu metodla iki tipdə ağac - ilk olaraq dayaq rolunu oynayan ana ağac və onun gövdəsi üzərində yüksələn müxtəlif sayda kiçik ağaclar yetişdirilmiş olur.

Daisugi sayəsində həm daha kiçik ərazidə daha çox ağac yetişdirmiş olursunuz, həmçinin oduna ehtiyac olduqda yalnız üstdəki kiçik ağaclardan istifadə edərək ana ağacın kökünə ziyan vurmamış olursunuz.* Sustainable və ecofriendly Eyni zamanda, bu üsul estetik baxımdan da gözəl göründüyü üçün dekorativ məqsədlər üçün istifadəsi də məşhurdur.



Qeyd: Dünyanın müxtəlif yerlərində bu ağac yetişdirmə metodunun analoji növləri mövcuddur. Məsələn, Avropada meşələrdə kəsilmiş ağacların oduncaqlarının israf olmaması üçün onların üzərində eyni şəkildə kiçik ağacların yetişdirilməsi ənənəsi mövcuddur.

nordic noir

Və ya digər bir adı ilə Scandinavian noir. Məşhur "*Bridge*" serialının və *Jo Nesbo*nun əsərlərinin də daxil olduğu bu detektiv/kriminal dram janrında hadisələr adətən polislərin perspektivindən danışılır və Skandinaviya ölkələrinə xas qaranlıq, mistik təbiətli bölgələrdən birində baş tutur.

ingilis tərzi olaraq bilinən və əsas məqsədi cinayətin kimin tərəfindən törədildiyini izləyiciyə puzzle tipli süjet xətti təqdim edərək tapmaq olan əyləncəli detektiv janrı "*Whodunit*"dən (bunu kim edib?) fərqli olaraq bu janr daha çox diqqəti cinayətlərin sosial səbəblərinə, qaranlıq və kompleks tərəflərinə yönəldir. Skandinav soyuqluğu və ciddiliyinin ahəngi bir sözlə.

james ensor

1860-1949-cu illər arasında yaşamış əsasən *ekspressionizm* və *sürrealizm* cərəyanlarından ilhamlanmış belçikalı rəssam. 1882-ci ildə bitirdiyi "La mangeuse d'huîtres" (Stiridiya yeyən qadın) adlı əsərinin bir neçə incəsənət salonları tərəfindən imtina edilməsi ilə *Les XX* ( le groupe des vingt ) adlı avanqard rəssamlar birliyinin qurulmasının səbəblərindən biri olmuş, daha sonra həmin birliyin fəaliyyətində aktiv şəkildə iştirak etmişdir.

Rəssamın yaradıcılığının ən zəngin dövrü 1887-1893-cü illər aralığı hesab olunur. Ensorun bu dövrlər arasında çəkilmiş rəsmlərində XX əsrdə aparıcı cərəyanlardan birinə çevriləcək *fovizm*in ilkin inqilabi özəllikləri görünür. Əsərlərində yer alan qorxulu, təhdidedici nüansları ilə diqqət çəkən maskalar və skeletlər, eyni zamanda tablolarında tez-tez təkrarlanan, cəmiyyətin normal sosial dəyərlərinin alt-üst edildiyi karnaval süjeti rəssamın qorxu və obsessiyalarını, eyni zamanda onun anarxist baxışlarını əks etdirirdi.

Rəssamın ən məşhur əsərlərindən bir neçəsi:


1. "L'intrigue" ("intriqa")


2. "Squelettes voulant se chauffer" ("isinmək istəyən skeletlər")


3. "Les mauvais médecins" ("Pis həkimlər")


4. "Autoportrait avec chapeau à fleurs" (Güllü şlyapa ilə avtoportret)

marselyoza

ilk dəfə 1795-ci il 14 iyul tarixində rəsmi olaraq qəbul edilmiş Fransa dövlət himni. Adı "Marselyoza" ("La Marseillaise") olsa da, bu himn, əslində, bilinənin əksinə Marseldə deyil, Strazburqda *Ruje de Lil* (Rouget de Lisle) tərəfindən Böyük inqilab zamanı Avstriyaya müharibə elan edilməsindən sonra döyüşçüləri həvəsləndirmək məqsədilə yazılmış (6 bənd) və bəstələnmişdir. (Himnin sözlərində də xarici işğala və tiranlara qarşı mübarizəyə çağırışı eşitmək olar.) Bəstəkar özü ifasını "Reyn ordusu üçün hərbi marş" (chant de guerre pour l'armée du Rhin) adlandırmışdır. Himn ilk dəfə Strazburqda mayor Dietrichin evində səslənmiş və bəyənilmişdir.

Yaranma tarixinin Strazburq şəhəri ilə bağlı olmasına baxmayaraq, himnin "Marselyoza" adlanmasının səbəbi isə onun Parisdə ilk dəfə məhz Marsel şəhərindən olan könüllü dəstə tərəfindən ifa edilməsidir. Himni ilk dəfə 1792-ci ildə paytaxta doğru zəfər yürüyüşü edən bu qrupdan eşidən Paris əhalisi dərhal ifaya "La Marseillaise" adını verərək onu bu ad altında əbədiləşdirmişdir. Tarix boyu müxtəlif hökumətlər tərəfindən bir neçə dəfə qadağan olunan və ya əvəzlənən bu marş sonuncu dəfə 1958-ci ildə V Respublika tərəfindən rəsmi olaraq dövlət himni elan edilmişdir.

Kiçik qeyd: Nə vaxtsa Strazburq şəhərinə yolunuz düşərsə, Homme de Fer və Broqli meydanları arasında Mésange küçəsində yerləşən və himnin "doğulduğu" ev hesab edilən tarixi məkanı da ziyarət edə bilərsiniz.

bolluq buynuzu

Və ya ingiliscə bilinən adı ilə *horn of plenty* - adətən tək təsvir edilən və daimi bolluq, qida gətirdiyi düşünülən buynuz simvolikası.

Yunan mifologiyasına görə ida dağında balaca Zevsə baxan personajlar arasında yer alan dişi keçi Amalfeya onun ehtiyatsızlığı ucbatından bir buynuzunu itirir və bu buynuz Zevsin təsiri sayəsində sonsuz bir şəkildə bolluq gətirməyə başlayır. Digər mənbələrə görə anlayışın yaranmasına Herakl və Axeloyun mübarizəsi zamanı çaylar tanrısı öküz görünümlü Axeloyun qırılan buynuzunun başlanğıc verdiyi düşünülür.

Roma mifologiyasında isə bu termin təbii olaraq *Fortuna*, yəni bəxt ilahəsi ilə əlaqələndirilir.

Əlavə: Amalfeyin adı Capellanı əhatə edən Capra bürcünün bir ulduzuna verilmişdir. Bunun isə bilinənin əksinə oğlaq bürcü * Capricorn ilə heç bir əlaqəsi yoxdur.

gattaca

Gen mühəndisliyinin insanların gündəlik yaşamına daxil olması və ana bətnində "mükəmməl" uşaqların proqramlaşdırıla bilməsi nəticəsində cəmiyyətdə yarana biləcək problemləri göstərən 1997-ci il istehsalı maraqlı bir film. Filmin adı ilk başda hər hansı mənalı bir söz kimi görünsə də, sadəcə olaraq DNT molekulunu əmələ gətirən dörd növ azot adının (adenin, quanin, timin və sitozin) ingiliscə versiyasının baş hərfləri ilə yaradılmışdır. Filmin baş obrazının ulduzlara olan heyranlığı və adının Vincent olması arasındakı əlaqənin isə məqsədli olub-olmadığı haqqında dəqiq məlumatım yoxdur. Hər bir halda xoş detaldır.

edgar allan poe

Yazıçının ən böyük qorxularından olan *tafofobiya*, yəni "diri-diri basdırılmaq" qorxusu əsərlərində də böyük iz buraxmışdır. Bu, həmin dövrlərdə çox baş verən bir hal idi və hətta qəbrlərdə oyananların xəbərdarlıq edə bilməsi üçün xüsusi zəng sistemlərinin yerləşdirilməsi də məşhur faktdır.

Digər tərəfdən yazıçının uşaqlığından olan xatirələr də qəbiristanlıqların nəyə görə onun üçün bu qədər xüsusi olduğunu açıqlayır. Həmin xatirələrdən bir hissə: "məktəb o qədər yoxsul idi ki, şagirdlərə ləvazimatlar almaq mümkünsüz idi. Bu səbəbdən riyaziyyat müəllimimiz öz dərslərini yaxınlıqdakı qəbiristanlıqda keçirdi. Burda uşaqlar hərəsi özlərinə bir qəbir seçərək onun üstündəki rəqəmləri hesablayırdılar."