azərbaycan dilinin türkiyə türkcəsi ilə kirlədilməsi

yeni nəslin azərbaycanca kitab oxumamasından qaynaqlanan bir problemdir. ancaq təkcə bundan ibarət deyil.
tv, radio, internet - bunların hamısı bizə məlumatları türkcə aşılayır. internetdə məşhur olmayan, ancaq özünüzə maraqlı gələn hansısa informasiyanı azərbaycanca tapmaq çətindir, ancaq türkcə ən azından bir-iki qaynaq da olsa, tapırsınız. maşında gedərkən radioya qulaq asırsınız və budur, yenə demet akalının təzə mahnısını həmin gün bəlkə onuncu dəfə eşidirsiniz. evə gəlirsiniz, bir az televizora baxım, başım qarışsın deyirsiniz. açırsınız atv-ni, görürsünüz ki, yenə zaur "deyirəm" yerinə ağzını əyə-əyə "söyləyirəm" deyir, sonra çevirirsiniz kanalı, baxırsınız ki, o birisi kanalda o birisi zaur yenə kimisə yerin dibinə soxur, aygün türkcə mahnı oxuyur, röya türkcə mahnı oxuyur, bezib kanalı dəyişdirirsiniz, kanal d-də gedən seriallara baxırsınız. çünki öz seriallarımız da onlardan götürülüb, müğənnilərimiz də türkiyəyə gedib klip çəkməyi özü üçün qürur mənbəyi sayır. bir həftəlik türkiyəyə dincəlməyə getmiş adam qayıdanda türkcə danışır, niyə axı?! mən özüm türkcə danışanda heç kim ləhcəmdən seçə bilmir ki, haralıyam. ancaq ki azərbaycana gələndə, azərbaycanca yazışanda, danışanda bir dəfə də olsun, türk sözlərindən istifadə etməmişəm. kimsə edəndə də ətim tökülür, düzü. hə, söhbəti kitablarla açmışdım. bütün onlayn kitab satan saytlar, əli və nino mağazası və bunun kimi bir çox yerlər türkiyədən kitab gətirib bizim millətə baha qiymətə soxuşdurur. heç kim kitabı tərcümə eləməyi fikirləşmir, çünki ucuz alıb baha satmaq işlərinə yarayır, yoxsa ki dur tərcüməçiyə pul ver, sonra o kitabı nəşr elə və s. fikirləşirlər ki, əşi onsuz da bu millət türkcə bilir də, qoy elə türkcə oxusunlar. belə olanda da türkləri ovcumuzun içi kimi bilirik, özümüzü unuduruq.
azərbaycan ədəbiyyatını təbliğ edən yoxdur heç. sovet yazarlarının əsərləri yenidən basılmır, ancaq qərb ədəbiyyatı oxuyuruq. ədəbiyyatşünaslar hara baxır bəs? dilçilər hara baxır?
bəxtiyar vahabzadənin "latın dili" deyə bir şeiri var, deyir ki:

indi söylə,
hansı dilə ölü deyək:
vətən varkən,
millət varkən,
kiçik, yoxsul komalarda
dustaq olan bir diləmi?
yoxsa, uzun əsrlərdən
keçib gələn,
xalqı ölən,
özü qalan bir diləmi?

dil ölürsə, hamımız günahkarıq. sən yeniyetmə yazmağa ərinib ərgən yazırsansa, vaz keçmək sözünü yazmaq əvəzinə beynini yorub əl çəkmək, imtina etmək sözlərini tapmağa çalışmırsansa, o sənin günahındır. dilin günahı yoxdur.

sözaltı etiraf

bu gün onunla danışdım. tək danışmaq da deyildi, yadıma saldım. səsinin necə olduğunu bilirəm artıq, dərinin hamarlığını bilməsəm də olar. ayrı keçən 5 ildən sonra sənə demək istədiklərimin heç birini demədim, həyatım boyunca da deməyəcəyəm. yəni bu xəyalın sənə aid olduğunu heç vaxt bilməyəcəksən. istəyirəm, heç olmasa, bura yazım. bundan sonra olmazdı, mən sənin tanıdığın o insan deyiləm. daha aqressivəm, daha dözülməzəm və sən də bilirsən ki, mən əslində sənin düşündüyün insan deyiləm. daha pisiyəm.
etiraf etməliyəm ki, sənin qəlbini qazanmaq üçün çox qəlb qırdım. cəzasını da illər çəkən yalnızlığımla ödədim. bəlkə hələ də ödəyirəm, bilmirəm. bu qədər vaxt sonra sənə yazmağımın səbəbi bir az eqoistliyimdən irəli gəlir, bir az da sənə qarşı marağımın ölməməsindən. məni xatırlaman heç də sevindirici hal deyil. unutmuş olsaydın, daha az əzab çəkərdim.
etiraf edirəm ki, illər boyu yazmadığıma görə özümü qınayıram. ancaq sən də yazmamısan, deməli, tək günahkar mən deyiləm. bəlkə ikimiz də yaratdığımız personajın ləkələnməsindən qorxmuşuq. ən azından, mən sənin xəyal qırıqlığın olmaq istəməzdim.
səninlə yaşaya biləcəyimiz o qədər şey var ikən mən qürurumu üstün tutmuşam. keçən illərimə buna görə yanıram. və bilirəm ki, bir daha olmayacaq, nə belə bir eşq, nə belə bir peşmanlıq. ancaq o vaxt nələrsə yolunda getsəydi, bu gün bu sətirləri yazmamış olacaqdım. sən oxumayacaqsan, eybi yox. mən yazmış olum, yetər.
sonda istəyirəm biləsən ki, sənin üçün hər şeyi fəda edərdim. səninlə bir gün yaşamaq belə mənə illər boyu bəs edərdi. ancaq artıq təkcə özümə cavabdeh deyiləm. artıq həyatımda bir başqası var və öz yaşadıqlarımı ona da yaşatmaq istəmirəm. ürəyin qırılması necə bir şeydir, mən bilirəm. sənə yazacağam, qısa hekayələr, bəlkə bir roman, bəlkə məktublardan ibarət bir əsər yazacağam ki, oxuyasan. ancaq bu qədər. bir gün üzləşəcəyimizi bilirdim, amma bunun belə internet vasitəsilə olmasını istəməzdim. hər nəysə. bunu da oxuyub susarsan hər halda. sən illər əvvəl susmasaydın, hər şey daha fərqli ola bilərdi. ancaq sən susdun və bütün hekayə elə orada başladı.

avtobus sürücüləri

bundan öncəki həyatlarında kartof-soğan daşıdıqlarına şübhəm yoxdur. belə ki adamları da kartof-soğan yerinə qoyurlar. bir də başqa sürücülərlə sən mənim vaxtıma girmisən söhbətləri olmaya. day vice city-dəki kimi avtobus sürəndə girər də vaxtına.
ancaq bir tərəfdən də yazığım gələn sürücülərdir. dayanacaqdan kənarda saxlaması üçün təzyiq göstərən sərnişinlər olduğu müddətcə onların da normal davranmağını gözləmək haqqımız yoxdur. məncə, avtobuslarda sürücü ilə sərnişinlərin arasına pərdə çəksinlər, heç kim sürücünü narahat etməsin. belə olanda heç kim ala saxla daaa!! deyə "anqırmayacaq", sürücülər də əsəbləri pozulmadan öz işlərini rahatca görə biləcəklər.

köhnə sevgilini unutmağın yolları

köhnə sevgilini unutmağın yolu yeni birini tapmaq deyil. istəyirsinizsə, mükəmməl insanı tapın, yenə də unuda bilməyəcəksiniz. hər şey beyində bitir. yalnız qalmamağa çalışın, onu xatırladan mahnılara qulaq asmayın, marağınızı başqa şeylərə yönəldin - bir müddət sonra onun xatirəsi önəmsiz bir detal kimi qalacaq həyatınızda. yaşananlar unudulmur, ancaq bitdikdən sonra da hər gün xatırlayıb yaranıza duz basmaq öz ziyanınıza olacaq. belə etsəniz, həyatın axışını tuta bilməyəcəksiniz, keçmişdə ilişib qalacaq və bir müddət sonra monotonluqdan bezib normal həyatınıza qayıtmaq istəyəndə adaptasiya probleminiz olacaq. bunu sizə hələ də təzə həyatına adaptasiya olmağa çalışan biri olaraq deyirəm. həyat birini gözləmək üçün çox qısadır.