həyatın nə qədər cındır olduğunun anlaşıldığı anlar

sentyabr ayının 29-u idi,daha öncəki 2 günü cəmləşmə rayonundakı sığınacaqlarda keçirmişdik,elə həmin vaxtlarda daha yaxından tanımağa başladığım bir əsgər var idi,sülh dövründə kifayət qədər cəsarətli biri olaraq tanımışdım onu,indi isə sığınacaqda belə kaska-bronjiletdə otururdu,əsgər yoldaşları buna görə onu lağa qoyurdu,ama mən bilirdim ki,onun təxris vaxtı gəlib keçib və atasının tərk edib getdiyi ailəsinə,daha dəqiq desək təkcə qalan anasının yanına getməyi düşünürdü.sığınacaqda belə oturmasının səbəbi qorxaqlığı deyildi,evə getmək və yaşamaq istəyi idi.nəhayət sentyabrın 29-u ilk keçidimiz olmalı idi,bölmələr taktiki-qruplara ayrılıb hücuma keçdi,qarşımızdakı yüksəkliklərdən bizə artilleriya və snayperlərlə atəş açılmağa başladı,nəyin ortasına düşdüyümüzü bilmirdik,hərə bir yerdə qaçıb gizlənməyə çalışırdı,birdən hansısa əsgərin yaralandığını barədə qışqırıqlar gəldi,hamı həkim axtarırdı,ora çatanda gördüm ki,əsgər sursat yeşiklərinin arxasında gizlənərkən minatan mərmisi yeşiklərin yanına düşüb,birinci dəfə idi yaralı görürdüm,sinəsində böyük bir yarıq var idi,üzü barıtın tüstüsündən tanımaz halda idi,mənə "komandir öldür məni" deyə yalvarırdı,səsindən tanıdım,axı 2 gün öncə ölmək istəməyən həmin o uşaq idi,soyuqqanlılığımı saxlayırdım ətrafda olanlara diqqət etməməyə çalışırdım,xüsusilə yalvarışlara,başa düşürdüm ki,həyatda qalması mümkün deyil,amma nədənsə ümidlə sarğı qoymağa,qanı saxlamağa çalışırdım,sarğını bitirməmiş əsgər öldü,artıq 2 dəqiqə əvvəlki soyuqqanlılıqdan əsər əlamət qalmamışdı,əlim-ayağım soyumuşdu,özümü bu qədər fərsiz hiss etməmişdim,əsgərin yalvarışları gözümün qabağına gəlirdi,müharibə başlayan andan necə yaşamaq üçün can atmağı,hər addımda özünü qorumağı ağlımdan keçirdi.Günlər keçdikcə bu barədə daha çox düşünürəm,elə bir gün olmur ki,bu haqqda fikirləşməyim,bununla yanaşı hər gün getdikcə bu hadisənin dəhşəti mənə daha çox əzab verir.

maliyyə piramidası

2-ci kursun sonları idi, universitetdən olan bir neçə tanış mənə yeni bir şirkətin olduğunu,yaxşı pul qazanmaq imkanından danışdılar,dedilər ki,gəl səni də aparaq tanış eləyək,özünə bir gün ağla,varlan,əlin pula çatsın,çox dirəşdilər axırda qərar verdim ki,gedib görüm nə söhbətdi,məni gətirib çıxardılar World Business Center-ə,gəlib agah oldum ki,universitetin sosial həyatında həmin vaxtlar tullanıb-düşən kim var idisə orda idi,bir anlıq fikirləşdim ki, bunlar hamısı dvijeniyalı uşaqlardı yəqin varlanıblar uje mən də lom kimi yenə gecikmişəm,Bir neçə tanışlıqdan sonra,2-3 dənə türk abi bizi otağa yığıb şirkətin iş alqoritmini başa salmağa apardı,bu türklərin də zəhləmgedən bezpantov xasiyyəti var, millətin qabağına əlində kofe fincanı ilə çıxıb Tarkanfason artistliklər eləyirlər həmişəki kimi,söhbətdən belə başa düşdüm ki,bu nədisə piramida biznesidi,burda pul qazanmaq üçün adama üz lazımdı,özünün piramidanı qurmalısan,iş üçün nə qədər adam gətirsən o qədər çox qazanırsan,aydın oldu ki, uşaqlar məni istədiklərindən deyil,özlərinə lox axtarırlarmış,türk abiler sözün qurtarandan sonra kimin istədiyini soruşdular,mən də dedim ki,qaqaş mən istəmirəm,türk mənə baxdı dedi ki,"Sen ne gerizekalı adamsın be".Bu sözdən sonra 2-3 saniyə soxub içimə bug-a girdim,nə eləməli olduğum barədə düşüncələri beynimdən keçirdim,həyatda verdiyim nadir düzgün qərarlardan birini verib tullandım bunu üstünə itələdim getdi girdi arxadakı diaqramlar olan plakatlara,10 saniyə əvvəlki mədəni ortam birdən-birə qaraçı bazarına çevrilmişdi,otaqdakı qızlar qıy vurur,oğlanlar da Özkan Cıbır adlı bu qaqaşı əlimdən ala bilmirlər,bir təhər məni dartıb tulladılar çölə.bircə onu gördüm ki,türkün paltarını çırmışam döşü-möşü qalıb çöldə,3-4 ay sonra da eşitdim ki,bunlar pulu-paranı götürüb qayıdıblar ölkələrinə.2-3 nəfər sırtıq uşaq nə qazanıbsa qazanıb,qalan fağırlar da qabağa düşmək istəyəndə düşüblər dala.

müharibə

2 gündür yatmırdım,3 uğursuz hücumdan sonra həmişə döyüşdüyümüz istiqaməti dəyişmişdilər,hara getdiyimi belə bilmirdim,amma heç olmaya artıq təcrübəm var idi,hava işıqlanmaq üzrə idi,uzaq məsafə səbəbindən daşına bilməyən şəhidlər yolun kənarlarına tərk edilib gedilmişdi.Tez-tez qarşımıza yaralı yoldaşlarını çıxarmağa çalışan kiçik qruplarla qarşılaşırdıq,kömək istəmələrinə baxmayaraq bunu etməyə vaxtımız yox idi.Azad olunmuş kəndə daxil olurduq.Kəndin ətrafında ara-sıra güllələrin çəkdiyi trayektoriyalar havanı biraz daha aydınladırdı və bizi düşmənin uzaqda olmadığı barədə xəbərdar edirdi.Bircə düşündüyüm şey bu qədər uzaq məsafədən yaralıları necə çıxaracağım idi.Ətrafda otlayan sürülər,həyətlərdə sahibsiz qalmış toyuq-cücə hamının marağına səbəb olurdu.Nəhayət ələ keçirməli olduğumuz yüksəkliyin yaxınlığına çatanda qruplara bölündük,hamı özündən qabaq gedən yoldaşlarına diqqətlə baxırdı,bir neçə saat sonra içlərindən kimlərsə geri qayıtmayacaqdı.Hamı ümidli gözlərlə mənə tərəf baxırdı,yarı zarafat yarı gerçək birinci özlərini xilas etməyimi xahiş edirdilər.Gəldiyimizdən xəbər tutan düşmən artilleriya atəşinə başladı,geriyə çəkilirdik,daha öncə boğazından yaralanan yaşlı snayperçi qaça bilmədiyi üçün atıb gedə bilmirdim,özümlə çəkib aparmağa çalışdıqca qoyub getməli olduğumu deyirdi.Xarabalığa gəlib çatmışdıq,köhnə evlərin divarları arasında mümkün qədər görüntü verməməyə çalışırdıq.Hər dəfə atılan mərmidən hiss edirdim ki,artıq mərmilər bizə yaxınlaşır.Kənddən yığdığım bir neçə narla susuzluğumu yatışdırmağa çalışırdım.Arabir yuxuya gedir,arabir isə niyə burda olduğum barədə fikirlərə qapılırdım.Deyəsən uzandığım yer əvvəllər zibilxana kimi istifadə olunurmuş,uşaq əskisi,konserva qabları,tərəvəz qabıqları bundan xəbər verirdi.Birdən gurultuya oyandım,hər tərəf dumana qarışmışdı,hamı qaçırdı,kimlərsə yalvarırdı,duman yatışdıqdan sonra ilk olaraq bayaq yanımda söhbətləşdiyim insanların hərəkətsiz bədənlərinə gözüm sataşdı,yaralılara yardım göstərib saatlarla həmin orda saxladım.Gecəyə qədər yaralıları orda saxladım,nəhayət qaranlıqdan istifadə edib oradan çıxa bildim.