yenə şikayətlənməyə gəldim, günlük. yorulmuşam. fiziki deyil, stresdən.
bu gün slipknot və mass hysteria konsertinə biletim var idi. amma gedə bilmədim, çünki master dissertsiyamı subçit etmək üçün deadline bu gün idi və bitirməmişdim hələ. bəli, əvvəlcədən bunu nəzərə alıb tez bitirə bilərdim. amma yazmaq istəyəndə hər dəfə mükəmməlliyyətçiliyim ilişdirirdi məni. donub saatlarla ekrana baxmaq mümkün idi, nəinki yazmaq. buenout keçirirdim deyəsən.
dissertasiyanı da submit eləmədim vaxtında. 22 dəqiqə keçib artıq. hələ 1-2 saatlıq işim var. amma heç nə hiss eləmirəm, edə bilmirəm. özümə nutella sendviç elədim gecənin ortasında, vecsizliklə yedim. axıntıyla üzən ölü balıq kimi. uje nəyə stresslənəcəyimi də bilmirəm. qusmağım gəlir kədər və stressdən. eyni zamanda boşvermişlik. bəlkə də sadəcə tənbəl insanam, qəbullana bilmirəm. çox düşünürəm nə olacaq bu işlərin axırı... ümidvaram balımdan kəsməzlər dissertasiyaya görə. dəyərmi bu qədər stressə, onu da bilmirəm. literally 1 saatlıq iş qalıb, bəlkə də az, lənət olsun ki fokuslanıb yaza bilmirəm. bəlkə də nəbilim. nəbilim eh, dünyanın axırı deyil ki.
yenə də... off
Kod yazmaq əvvəllər klaviatura, sintaksis və səhvlərlə dolu texniki bir proses idisə, artıq "vibe coding" dövrünə qədəm qoymuşuq. Bəli, vibe ilə kod yazmaq — elə bil səninlə eyni dalğada olan birisi ilə duet edirsən. Sadəcə yazmaq deyil, “hiss eləmək”dən gedir söhbət.
vibe nədir?
Bu anlayışda “vibe” sadəcə əhval-ruhiyyə deyil. Burada məqsəd — kodun niyyətini, məntiqini, məqsədini süni intellektin anlaması və sənə həqiqətən əməkdaş kimi kömək etməsidir. Yəni artıq sən “bu funksiyanı yazım” demirsən, sən deyirsən:
“mən belə bir şey etmək istəyirəm” — və Cursor və ya Codium səni başa düşür, özü təklif edir, özü tamamlayır. Bəzən özündən də irəli gedib sənə:
“ay bala, burda niyə async yazmamısan?” — deyir.
texniki təkamül
VS Code zamanında sənə loru dildə desək: “autocompletion” təklif edirdi.
Vibe coding isə sənə “ağıllı” partnyor verir.
Cursor bu trendin liderlərindən biridir. Çünki o sadəcə sən yazanda kömək etmir — sən yazmamışdan əvvəl anlayır ki, sən nə etmək istəyirsən.
OpenAI və Anthropic kimi AI-lər isə bu prosesin mərkəzində duran texnologiyanı təmin edir.
niyə bu qədər fərqlidir?
Əvvəllər sən kodu yazırdın, AI tamamlayırdı. İndi isə sən ideyanı danışırsan, AI kodu yazır. Bu da vibe coding-in mahiyyətidir: ideyadan realizasiyaya, arada olan texniki çətinliklər AI-nin boynundadır.
kod yoldaşlığı
Vibe coding, sanki təcrübəli bir yoldaşınla masada oturub, “bunu necə etsək daha yaxşı olar?” sualını verməyə bənzəyir. O yoldaş da sənə:
“Burda API qatırsan, amma authorization yoxdur”
“Bu performans problemi yaradacaq”
“Gör bu cür yazmaq daha səliqəlidir?”
— deyə bilər.
nəticə
Vibe coding gələcəyin kod yazma tərzidir. Hisslərlə, niyyətlərlə yazılan kodlar. Çünki gələcəyin proqramçısı sadəcə “kodçu” olmayacaq — düşünən, yön verən və yaradıcı olan biri olacaq.
Əvvəllər kod yazmaq məcburiyyət idi. İndi vibe-lə yazmaq mümkündür.
Sən hiss et, o yazsın.