8. 700 bal yığmaq sadəcə universitetə girmək deyil, bir məqsəddir. universitetə 650-660 balla da girmək olur. rəqabətdə 1-ci olma istəyidir. məktəbi qurtarıb ərgənlikdən çıxmağa çalışan gəncin həvəsidir. ilham mənbəyidir. məqsədə doğru gedib onu əldə edə bilmə gücüdür. məqsədyönlü yaşamağı bacardığının göstəricisidir. bəli, o, ərgəndir. amma minlərlə ərgəndən üstündür. çünki o ancaq məzələnmək üçün yaşayanlardan deyil. yaşı hələ azdı. əlbət, o da bir gün ərgənlikdən çıxacaq. heç kim ölənə kimi ərgən qalmır. amma o bu yaşında məqsədyönlü yaşamağı bacarırsa deməli o, həyatda həmişə qabağa gedəcək. çünki bu həyatın bir dənə qanunu var: nə istədiyini dəqiq bilməlisən, yəni məqsədin olmalıdır. və ona doğru inamla addımlamalı və çox çalışmalısan. bəli bu gün o bəlkə də sosyal baxımdan səndən, məndən dala qalmış ola bilər. amma o hələ uşaqdı. 10 ildən sonra özünü ağıllı və krutoy hesab edən sən, evində oturub özündən fəlsəfə çıxardanda, o, bir çoxundan qabaqda olacaq. həmişə uğur qazanacaq. 700 bal yığıb ərgən vaxtında sosyal həyatdan dala düşmüş kəs həyatda uğur qazanmağın formulunu gənc yaşında çözmüş kəsdir.

amma işin o tərəfini dediksə, gəlin bu biri tərəfini də deyək. 700 bal yığan hamı sosyal çuxura düşmür. aralarında tək-tük elələri olur ki, sosyal aktivitələrdən də qalmırlar və gedib 700 bal və ya 660, 680 və s. yığırlar. hətta belə tanışlarım da var. 700 bal yığanlardan az olsa da 650-690 arası nə qədər belə adam tanıyıram. belələri daha çox yaxşı liseylərdə, məktəblərdə oxuyanlar olur. amma bu yaxınlarda bir qohumum 658 bal yığdı. öz də bu adam adi orta məktəbdə oxuyub, həm də bütün günü öz dostlarıyla çöldə-bayırda sülənən, çayxanada domino vuran uşaq idi. belə gənclər də var, və mən həmişə onlarla fəxr etmişəm.

amma burda başqa bir məsələ də var. öz təcrübələrimdən sizinlə bölüşüm. sosyal cəhətdən aktiv tələbə 3 cür olur: 1) dərslərini oxumayanlar - hansı ki, işi gücü ancaq party-lərdə əylənmək, bütün günü sülənməkdir. 2) dərslərini orta oxuyanlar - hansı ki, sosyal aktivitelerə də qatılır, dərslərinə də fikir verir. tələbəliyini ən düzgün yaşayanlar bunlardır. insana sosyal fəaliyyətlər çox lazımlıdır. çünki sən özün hiss eləməsən də beynivə çatdırır ki, sən də bir adamsan və yaşayırsan. beyin daha açıq olur. həm də tələbə olduğunu unutmursan və dərslərini oxuyursansa halaldı sənə. sosyal fəaliyyətlər də iki cürdür: gəzmək, partylər. bir də müxtəlif ictimai fəaliyyətlər. hər ikisi vacibdir. sosyal fəaliyyətlərlə yanaşı dərsləri də çatdırmaq ona görə vacibdir ki, yuxarıda qeyd etdiyim kimi, əyləncədən qalmırsan həm də məqsədlisən və çalışırsan. bir də gələk 3-cü növ tələbəyə. dərslərini super oxuyanlar, universitet birincisi olanlar - belə tələbələr çox az olur hətta bir şəhərdə barmaqla saya biləcəyin dərəcədə az. onlar konkret dahidilər. odtü-də oxuyanda * amq yenə keçmiş zamanda yazdım. duygulandım la belə bir tanışım olub. hər cürə sosyal fəaliyyətindən geri qalmıyıb və fakultəni də medalla bitirib. belə tələbələri ayaqda alqışlayıram.


indi isə azca sosyal aktivliyin insan həyatında rolundan yazmaq istəyirəm. mən universitetdə oxuyanda arada iki-üç ilim konkret pis gündə keçib. sosyal cəhətdən demək olar ki, sıfır idim. dost tanış çox idi amma qatılmırdım heç nəyə. dərslərim zay günündə. kalan kəsirlər. universiteti uzatmalar. 2 il artıq oxumuşam. #62708 entry-də danışdığım vaxtlardır. həm də odtü-də oxumaq elə çətindi ki, orda bir dəfə axsadınsa dərslər getdi kəsirin çox oldusa, ayağını başını yığmaq çox çətin olur. artıq odtü məzunu olmaq insana əlçatmaz görünür. nə qədər universiteti yarımçıq qoyan tələbələr görmüşəm bu 7 ildə. əsl hünər isdiir ki, özündə güc tapıb yenidən ayağa qalxasan və dərslərini adam kimi oxuyub keçə biləsən. mən böyük çətinliklə bunun öhdəsindən gələ bildim və bunu öz məqsədyönlülüyümə borcluyam. həqiqətən onda başa düşdüm ki, məqsədyönlü olmaq və çalışmaq bu həyatda istənilən uğurun açarıdır. bəli artıq ayağa qalxmış və 3-cü kursun dərslərini birtəhər keçmişdim. artıq 4-cü kursun dərslərini alası idim və məzun olmaq yaxınlaşırdı. amma odtü-dəki son ilimdə altdan 3-cü sinifin ən çətin dərslərini də alırdım, hansı ki, öhdəsindən gəlmək çox çətin olası idi. 1-ci semestr sentyabr oktyabr aylarından sonra yavaş-yavaş odtü-dəki azərbaycanlıların "çayxanası" sunshine-a çox tez-tez getməyə başladım. əvvəllər ancaq bir dostla şahmata yaman girişmişdim deyə tez-tez onunla şahmat oynamağa gedirdim. sonra yavaş-yavaş kart, domino, uşaqlarla yığışıb mənim otağımda domino oynamaq və s. başladı. artıq demək olar hər axşam çöldə idim. hətta artıq başlamışdım qorxmağa ki, dərsləri güclə düzəltmişəm, indi yenə sıçacam içinə. çünki artıq geriyə yol yox idi mütləq bu il məzun olmalı idim. ancaq sonra yavaş-yavaş sosyal aktivliyin müsbət təsirlərini hiss etməyə başladım. kstati, onu da qeyd edim ki, məni şəhmat xilas elədi -* yoxsa tez-tez çölə çıxmayası idim -* sonra hər həftə sonu keçirilən çqk-ya qoşuldum.ilk dəfə qoşulanda dərslərimə mane olacaq qorxusu ilə getsəm də sonradan uşaqlarla öz komandamızı qurduq hətta komanda kapitanı oldum. gördüm ki, sosyal aktivlik insana müsbət enerji verir, həyata daha müsbət baxmasına kömək eliyir. və ən əsası dərslərimə necə müsbət təsir göstərdiyinin şahidi oldum. dərsləri həmişə ən aşağı qiymətlərlə güclə keçən mən, artıq inanırdım ki, bu semestr filan dərslərdən ən yüksək qiyməti alacam. və aldım da. mənə möcüzə kimi görünürdü. amma artıq bilirdim ki, qorxmaq lazım deyil ki, sosyal aktivitelerə getsəm dərsimi oxumağa vaxt qalmayacaq. əgər hər şeyi planlı şəkildə eliyirsənsə, insan hər şeyə vaxt tapır. bu konkret qanundu. planlı yaşayan kəs hər şeyə vaxt tapır.

bəli, uğur qazanmaq istəyən məqsədyönlü və planlı şəkildə çalışmağı, çox çalışmağı bacarmalıdır. amma planını quranda bir özünə də fikir verməli, müxtəlif sosyal fəaliyyətdən dala qalmamalıdır. burda artıq araya incə məqam girir. gərək həm də güclü iradən olsun ki, sosyal fəaliyyətlərə həddindən artıq çox həvəslənib, sənə əsas lazım olanı ikinci plana keçirməyəsən. həmişə sənə vacib olan məqsədin birinci planda olmalıdır. sonda isə hər kəsə uğurlar diləyirəm.