insan genom proyekti nədir?
insan genom proyekti insan orqanizmasının fiziki və funksional cəhətdən öyrənilməsi üçün insan dnt-nin nukleotid səviyyəsində kimyasal əlaqələrin növünədək bütün ayrıntısına qədər araşdırıb genom xəritələnməsi ilə gələcək nəsillərə, indi edilə bilməyəcək və ya edilə biləcək, mükəmməl bir "sağlıq qoruma" irsiq qoyan nəhəng potensiala malik layihədir.
insan genom proyektinin başlanğıcı 1984cü ildə qoyuldu və 2003cü ildə proyektin hədəfi müvəffəqiyyətlə başa çatdırıldı. bu, dünya hegemonlarının, onlarca universitetin gördüyü, planetimizdə indiyə qədər tayı-bərabəri olmayan elmi-irəliləyişlər gətirəcək, əsrarəngiz proyektir ki, belə böyük işbirliyi buna qədər olmayıb.
Bütün dövrlərin ən önəmli hadisəninin açıqlanması;
(youtube: 
)
)(bax: bill clinton)
(baxma: tony blair)
(baxma: Celera Corporation)
(baxma: craig venter)
insan genom proyekti nə etdi?
insan genomu genetik kodlardan ibarətdir. bu genetik kodlar bizik, spermatazoid və yumurtanın başlanğıcını qoyduğu ziqotdan, an etibarilə dnt allellərinin qaynaşmasından sonra, baş verən bütün hadisələrin davamı təmin edən biz. insan genomu intron və ekzon deyə adlandırılan 2 hissəyə ayırıla bilər bəsit şəkildə. intronlar funksiyasız ya da funksiyasını bilmədiyimiz, öyrənə biləcəyimiz ya bilməyəcəyimiz bölgələridir bütün genomumuzun və rnt-lərdə özünü göstərmək iqtidarında deyil bu səbəbdən, çünki vücudumuzun funksional sabitliliyini təmin edən transkripsiya və translasiya hadisələrində heç bir rol oynadığı barədə fikrimiz belə yoxdur bəşəriyyət olaraq, fikir ya sübut? deyə suallar gətirə bilmə variantlarınızı da göz özünə alaraq. biz nəyi öyrənirik? ekzonları. "bəşəriyyətin bəlası" deyə adlandırdığımız, xəstəliklərimizi, xəstəliklərini törədən, multifaktoriyal səbəblərin belə əsas başlanğıcı olan, bizi kodlayan ekzonlarımızı. və nəzərə alın, intronlar bütün genomumuzun %97sini təşkil edirlər. bizim "bəşəri uğurumuzu" bir anlıq gözdən keçirin deyə açıqladım bunları.
href="ftp://ftp.ncbi.nih.gov/genomes/H_sapiens/CHR_01/" style="rgba(25,148,218, 0.8
" target="_blank" class="sonses" rel="nofollow">ftp://ftp.ncbi.nih.gov/genomes/H_sapiens/CHR_01/ bu) bizim, homo sapiensin ən böyük bəşəri nailiyyətlərimizdən biridir, hər sətiri, hər sütunu, hər nöqtəsi.proyekt necə gerçəkləşdirildi?
Proyekt, insan genomundan minlərcə nukleotidlik hissələri əldə edərək, süni yollarla, əlimizdə olan bakteriya, virus və prionlar üzərində köçürmələr apararaq, çoxaldılaraq bu kiçik nukleotid seriyaları, dnt kodları müəyyənləşdirilməsi aparıldıqdan sonra, ortaqlaşan seriyaların xüsusi laboratuar metodlarla, fermentlərlə kəsilmələr aparıb, superkompyuterlərə bilgiləri qeyd edəcək şəkildə qurulan dnt seriyası analiz texnologiyalarında incələmələrdən ibarət uzun zincirləmənin nəticəsidir.
insan genom proyekti nələr edə bilər?
insan genom proyekti sadəcə ilk mərhələsini tamamlamış olsa da böyük ümidlər vəd edir. hal-hazırda ən ağır və məşhur xəstəliklər olaraq bilinən, ürək xəstəliklər, parkinson, alheimer, astma, aids (qiçs) , hepatit, vərəm və xərçəngin müxtəlif tipləri kimi bir çox xəstəliklərin, o cümlədən embiogenez sırasında ortaya çıxan, həmçinin yaşlandıqca proqressivlik göstərən problemlərin tamamən sağaldılması üçün bir işıltıdır.
ancaq bu xəstəliklərin müalicəsi hədəfləndiyi kimi, tamamilə əksi də mümkündür. gen mühəndisliyi, gen terapiyası kimi məsələlərdən örnək alaq, apokalipsisi gətirəcək böyük faciələrin gerçəkləşməsi də az ehtimal deyil. ona görə bu proyektin etik yönü, eugenizm problemləri yarada bilməsi, xüsusilə araşdırmalar zamanı diqqət çəkməkdədir.
craig venter kimdir?
craig venter J. Craig Venter Institute-un yaradıcısıdır. O, süni canlılar yaradılması ilə bağlı ən böyük irəliləyişi qeyd edən və nəzəriyyələri ilə mat qoyan şəxsdir. 7 il əvvəl milyardlarca hərflik öz genomunun seriyasını çıxaran genetikdir craing venter. bu proyektin ən öndə gedən alimlərindən biridir. insan genomuna qədər hansı genom xəritələrini çıxarıb? sualını verirsinizsə;
Haemophilus influenzae
. *
1995
Helicobacter pylori
. *
1997
Drosophila melanogaster
. *
2000
və
insan övladı.
*
2001
*
proyekt 2001də sonlandırılsa da 2 il sonra tamamlanmışdır
(baxma: Chimpanzee Genome Project)
(bax: Neanderthal Genome Project)
(baxma: Human Cytome Project)
(baxma: Human proteome project)
(baxma: Human Brain Project)
(baxma: 1000 Genomes Project)
Diləsəniz, proyekt haqqında buradan
geniş məlumat almaq da olar.