9. Bəxtiyar Vahabzadə - Ana dilim
Bextiyar Vahabzadə 2 Hökmdardan bir parça
Qızı apardılar hərəmxanəyə,
O gündən göz yumdu xan da hər şeyə.
Keçdi bir neçə gün, xanın gözləri
Röyalar içində dumanlanırdı.
Xan o gündən bəri, o gündən bəri
Hər nə görürdüsə yuxu sanırdı.
Düşünür: görəsən o gözəl sənəm
Hüsnünün sehrini hardan götürmüş?
Xan başa düşmürdü nəydi o aləm,
Nağılını eşitmiş, yuxumu görmüş?
Xacəni çağırıb yanına bir gün,
Xan öz ürəyini danışdı bütün.
Söylədi Leylaya vurulduğunu:
- Baş hərəm qoyuram - dedi - mən onu...
Xacə xan əmrini çatdırdı qıza,
Qız susdu, qəlbindən qan sıza-sıza.
Leyla - Bu sözlər xahişmi, yoxsa əmrmi?
Xacə -Xahiş!
Leyla - Hərəmxanə bəs eyləmirmi?
Xacə -Yox! Sən ulduzların ən parlağısan,
Sənin camalına heyran olub xan.
O, sevir səni.
Leyla - Mən isə sevirəm bir özgəsini.
Xacə - Qızım, təpik atma, gəl, öz baxtına.
Leyla - Mənim öz bəxtim var.
Xacə - Nə deyim xana?
Leyla - De ki, üz döndərib məhəbbətimdən,
Ucuz şöhrətlərə əyilmərəm mən!
Xacə - Qızım, inad olma, inadı sındır,
Anla ki, xan sənin hökmdarındır!
Leyla - Xacə, dediyini yaxşı düşün bir,
Qəlbin hökmdarı məhəbbətidir.
Zindana saldılar Leylanı o gün,
Dünya zindan oldu Məhəmməd üçün.
Leyla razı idi öz əməlindən,
O, zəhər içmişdi eşqin əlindən.
Məhəbbət yolunda çəkdiyi əzab
Ona kədər deyil, vüqar gətirdi,
O, öz həyatını, cavan ömrünü
Uğursuz taleyin hökmünə verdi.
O dedi: - Zülmünlə, ey çərxi-dövran,
Ciyərim qan oldu, yaralanmışam.
Ancaq demərəm ki, sən bivəfasan,
Verdiyin cəfanı vəfa sanmışam.
Onun əzabını çəkdi Məhəmməd,
Sifariş göndərdi dalbadal xana.
Ürəyində ağrı, gözündə həsrət,
O, lənət yağdırdı çərxi-dövrana.
Yazdı: "Tanımıram nə xan, nə qanun".
Yazdı: "Düşmən qəvi, taleyim zəbun".
Yazdı: "Qıyarlarmı, gülə? Qaydadır
Bülbülü salarlar qəfəsə, ey xan.
Hökmün ki, ölkədə hər yerə çatır,
Çəkinmə bülbülün ahü-fəğanından.
Güvənmə hökmünə, təxti-tacına,
Zamanın yolları düyün-düyündür.
Zülmün qılıncını götür, sal qına,
Gülə əl qaldırmaq gücsüzlüyündür.
Qorxmuram zülmündən, siyasətindən,
Şairəm, qaraya ağ demərəm mən!
Səndə zərrə qədər insaf var isə,
Gülü yox, bülbülü sal o məhbəsə!..
Məktublar dalbadal axdı saraya,
Əyanlar aldılar xanı araya.
Hərə bir söz dedi,
Çox düşündü xan,
Yenə də dönmədi öz inadından.
Dedi: - Tez saraya çağırın onu,
Anladaq şairə qudurduğunu!..
Sağında, solunda yaltaq kübarlar,
Bir yanda Füzuli, bir yanda Leyla;
Xanın gözlərində od var, alov var,
Gah sağa boylanır, gah baxır sola.
Xan - Deyirlər, Leylanın Məcnunusan sən,
Nə deyə bilərsən məhəbbətindən?
Füzuili - Əsil aşiq mənəm düzü, hökmdar,
Məcnunun dünyada ancaq adı var.
Mənəm bu əsrdə eşqin Allahı,
Məni bənzətməyin Məcnuna zinhar,
Ahımca olsaydı Məcnunun ahı,
Yuva tikərdimi başında quşlar?
Xan - Leylanın şəninə onda gərək sən,
Burda bədahətən şeir deyəsən... Füzuli danışmır...
- Hə, bəs nə oldu?
Həcv deyən dilin niyə tutuldu? Füzuli danışmır...
- Əmr edirəm mən:
Gərək hüzurumda şeir deyəsən!
Füzuli - Bir xan olsanız da bunu bilin siz,
Mənim hökmdarım siz deyilsiniz.
Xan - Sənin hökmdarın bəs kimdir görən?
Özgə xanlığınmı tələsisən sən?
Füzuli - Leyla namusumdur, Leyla armdır,
O mənim yeganə hökmdarımdır.
Ömür dastanımdır o gözəl pəri,
Hökm onun hökmüdür, əmr onun əmri.
Gülür gözlərində Leylanın cahan,
Deyir: - Belə olar sevənlər, ey xan.
Onun hər kəlməsi eşqin səsidir,
Aşiqin sultanı məşuqəsidir.
Hökmdar bu sirri yaxşıca bil sən,
Sevgi dünyasında hələ tifilsən.
Xan - Sus!
Füzuli - Susa bilərmi dolu ürəklər?
Zəncir götürməyir azad diləklər!
Deyə cavan şair qalxır üsyana.
Bütün qəzəbini yağdırır xana:
- Eşit sözlərimi, ey xan, indi sən,
Mən də sənin kimi bir hökmdaram.
Sən öz hökmün ilə gəldi-gedərsən,
Mən ulu sevgimlə həmişə varam.
Sən də şah, mən də şah... Sən ölkələri,
Mənsə könülləri fəth edirəm, xan!
Qılıncdır, nizədir silahın sənin,
Mənim silahımsa sözdür hər zaman.
Qılınc bu gün varsa, sabah pas tutar,
Sözünsə qılıncı həmişə parlar.
Qılıncla, mizraqla sən danışırsan,
Mən nəşə doğuran sözlərlə, ey xan.
indi ki belədir, gəl, məndən əl çək,
Axı, çəkişənlər tay olsun gərək!
Gəl mənim Leylamı alma əlimdən,
Onsuz nəfəsi yox, quru canam mən.
Xan - Mənə də, ey şair bax bu gərəkdir.
Səni ömrün boyu inlədəcəkdir
Bu gün hüzurumda dediyin sözlər,
Gərək həsrət qala sənə o gözlər.
Ölüm belə azdır sizə, dayanın,
ikiniz bir oda yandıqca yanın!
Xəlil Rza Ulutürk Biz Türküstan elləriyik.
Yenə dönəcəyəm Azərbaycana şeirindən bir parça
Yalnız anam – bacım,qardaşım deyil,
Vətənim - əbədi səadətimdir.
Min – min övladının biridir Xəlil
Vətənsiz iki qat,üç qat yetimdir,
Vətənim - əbədi səadətimdir.

Hər çayı – çeşməsi səsim,nəfəsim,
Hər daşı bənzəyir ləli-mercana,
Doğrayın,kəsin də lap kəsim – kəsim
Təki qovuşdurun Azərbaycana!
Hər daşı bənzəyir ləli-mercana.

Mütləq dönməliyəm doğma məkana.
Bir az da qüdrətli, bir az da mətin.
Kürlə Araz kimi bağlıyam ona,
Canıyam,bağrıyam bu məmləkətin.
Bir az da güclüyəm, bir az da mətin.