5. iudaizm ilk zamanlarında çoxallahlı din olmuşdur. Bunu bibilyadakı bir çox faktlarda sübut edir.
"Və siz Allahlar kimi xeyir və şəri biləcəksiniz." (Genesis 3:5)
"Ay Allah, kim sənin kimidir? Tanrılar arasında kim sənin kimi müqəddəs, qüdrətli, şərəfli və möcüzələr sahibidir?" (Exodus 15:11)
Bəs musəvilik necə monoteist din oldu?
Qədim Misirin ikinci keçid dövrü adlandırılan bir dövrü var. Bu dövr də misir Gioks tayfalarının tabeliyində olub və bu 150 il çəkib. Yəhudilər də misirə gioks tayfaları ilə birlikdə daxil olublar. Lakin giokslar misirdən qovulduqdan sonra yəhudilərin burada əsarəti başlayır. Misir sivilizasiyası daha güclü olduğundan bu yəhudilərə təsir edir. Təbii ki yəhudilər onlara zülm edən misirliləri və onların tanrılarını sevmir. Bu əsrilik dövründə Exnaton adlı fironun dini çevrilişi baş verir. Exnaton monoteist dini inancı ilə hakimiyyətə gəlir və yəhudilərə hörmət və nəvazişlə yanaşır. Exnatonun dini misirdə kök sala bilmir və öz ölümü ilə dini də məhv olur. Misirlilər üçün. Lakin yəhudilər onlara yaxşı davranan exnatonun tək allahına inanmağa başlayırlar. Və beləcə yəhudi inanclarında təkallahlılığın cücərtiləri baş verir. Çoxallahlılığın bəzi xüsusiyyətlərini saxlamaqla monoteist bir din formalaşır. Musəvilik inancında yeni bir məsihin yəni peyğəmbərin gələcəyi qeyd edilir. Exnatonla Musa peyğəmbər arasında çoxlu oxşarlıqların olduğu açıq aydın sezilir. Əgər Musanın yəhudi xalqı ilə bərabər misirdən çıxması hekayəsini dərindən araşdırsaq, aydın olur ki musa da yəhudi deyil misirlidir. Hətta Musanın(moze misircə "körpə") adının kökü də qədim misir dilindəndir. Hətta Exnaton öz dinini yaradarkən Musa onun ən yaxın adamların olub, Exnatonun ölümündən sonra yaranan hərc-mərclik dövründə isə yəhudi xalqı ilə bərabər misirdən gedib.
P.s Daha əhatəli məlumat üçün Freydin musa və təkallahlılıq kitabına müraciət edə bilərsiniz.