2. tanah yəhudilərin 24 kitabdan ibarət olan müqəddəs yazılar toplusudur. 3 hissədən ibarətdir; tövrat* torah , peyğəmbərlər* neviim , yazılar* ketuvim . elə tanah da bu 3 sözün baş hərflərinin birləşməsindən alıb.

1-tövrat* torah
tövrat hz.musaya endirilən və musa tərəfindən qeydə alınan 5 kitabdan ibarətdir; yaradılış, misirdən çıxış, levililər, saylar və qanunun təkrarı.

-yaradılış(genesis)
dünyanın yaranması, nuh tufanı, israil xalqının ilk əcdadlarından bəhs edən bölüm.

-misirdən çıxış(exodus)
israil xalqının misir köləliyinin altında olmasından və ordan hz.musanın sayəsində çıxmasından bəhs edən bölüm.

-levililər(leviticus)
bu bölümdə israil xalqının adət-ənənələri, ibadətləri, dini mərasimləri haqqında məlumat ala bilərsiniz. məsələn, shabbat günü də məhz bu bölümdə keçir. bu bölümdə müxtəlif əxlaqi qaydalar qoyulur. kahinlər haqqında qərar qəbul edilir. həmçinin, müqəddəs günlər və bayramlar haqqında da bu bölümdə məlumatlar verilir. ibadət və qurbanlar üçün(məs, günah qurbanı) yehovanın buyuruğu nəticəsində daşınıla bilən çadır tikilir. halal-haram heyvanlar ayırd edilir və s.

-saylar(numbers)
saylar bölümündə israil xalqının misir köləliyindən qurtulduqdan sonra başına gələnləri anladır.

-qanunun təkrarı(deuteronomy)
levililər kitabının təkrarı deyə bilərik. və bu bölümdə, həmçinin, musanın ölümü də qeydə alınır. deyilənə görə, musanın ölümü hissəsini yeşua yazmışdır.


2-peyğəmbərlər* neviim
8 kitabdan ibarətdir.

1.yeşua (yehoşua) - yehova tərəfindən israillilərə vəd edilən torpaqların bir hissəsinin yeşua tərəfnidən ələ keçirilməsindən bəhs edir.

2.hakimlər (shoftim) - yeşuadan sonraki düzənsiz dönəmdən bəhs edir. belə ki, israil xalqı kim olduğunu unutmuş, özləri üçün bütlər yaratmış, yollarından və yehovadan azmışdılar.

3. şamuel (şı'muel) - kitab iki hissədən ibarətdir, 1-ci və 2-ci şamuel. 1-ci hissədə düzənsiz dönəmdən düzənli dönəmə keçişdən bəhs edilir. 2-ci hissədə isə hz.davuddan danışılır.

4. padşahlar (melakhim) - bu kitab da iki hissədən ibarətdir, 1-ci və 2-ci padşahlar. 1-ci hissədə hz.süleymanın padşahlığı dövründə olan hadisələrdən və hz.süleymandan sonra padşahlığın bölünmə müddətindən bəhs edilir. 2-ci hissədə də bu bölünmənin ardından yaşanan hadisələrdən danışılır.

5. yeşaya (yeşeyahu)

6. yeremya (yirmiyahu)

7. yezekel (yehezkeel)

8. on iki kiçik peyğəmbər (tre asar) - hoşea, yoel, amos, obadiah, yonah, mika, nahum, habakkuk, tsefenya, haggay, zekeriya və malaki adlı peyğəmbərlərin kəhanətlərindən bəhs edir.


3-yazılar* ketuvim
tanahın fərqli dönəmlərə aid dini, ədəbi, tarixi və fəlsəfi yazılarından ibarət olan bölümdür. və 11 kitabdan ibarətdir.

1. zəbur (tehilim) - zəbur ayrıca 4 müqəddəs kitabdan biri kimi sayılır. kitab hz.davuda endirilmişdi.

2. məsəllər (mişle)

3. eyyub (iyov)

4. nəğmələr nəğməsi (şir haşirim)

5. rut - israilli olmayan rut adındakı bir qadının başına gələn hadisələri anladır.

6. mərsiyələr (ekha/kinot)

7. vaiz (kohelet)

8. ester

9. daniel

10. ezra-nehemya

11. səlnamələr (divrey hayamim) - 2 hissədən ibarətdir, 1-ci və 2-ci səlnamələr. 1-ci hissədə hz.adəmdən hz.davuda qədər olan nəsil kökdən və hz.davudun padşahlığı dönəmindən bəhs edir. 2-ci hissədə isə hz.süleymanın krallığından.

qeyd: yoruldum, daha da təkmilləşdirəcəm entrini. səhvim ola bilər, əgər səhv görübsünüzsə, yazın, düzəlişlər edim.